شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده، با کلسیفیکاسیون و خشکی بافت های اطراف شانه باعث محدودیت در دامنه حرکتی شانه میشود. این بیماری در ۳ مرحله یعنی مرحله شروع انجماد، مرحله چسبندگی و مرحله ذوب شدن (بازیابی) پیشرفت میکند. سپس شرایط بیمار در مرحله ذوب شدن طی ۱ تا ۳ سال بهبود مییابد و بیماری خود به خود درمان میشود. شانه یخ زده بنابر دلایل مختلفی از جمله آسیب‌دیدگی یا جراحی در نزدیکی مفصل شانه، کم کاری یا پرکاری تیروئید، پارکینسون، دیابت، سرطان، سکته مغزی، جراحی ماستکتومی و غیره بروز پیدا میکند. شانه یخ زده از طریق معاینه فیزیکی، تصویربرداری با اشعه ایکس و ام‌آر‌آی قابل تشخیص است. عمل جراحی معمولا برای درمان شانه یخ زده انجام نمیشود و بهترین روش درمان این بیماری، روش‌های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی، ماساژتراپی، طب سوزنی، دارو درمانی و غیره است که با توجه به وضعیت بیمار انتخاب می‌شوند.
شانه یخ زده چیست؟
شکل مفصل شانه شبیه به گوی و کاسه است که از سه استخوان بازو (هومروس)، کتف (اسکاپولا) و ترقوه (کلاویکل) تشکیل میشود. بافتی نرم به نام کپسول مفصلی، دور تا دور این ۳ استخوان را احاطه کرده و باعث ثبات آنها میشود. از طرفی دیگر، وجود نوعی مایع به نام مایع سینوویال در این بافت، حرکت مفصل و شانه را راحت‌تر میکند. اما در بیماری شانه یخ زده، کپسول مفصلی دچار سفتی، خشکی و التهاب شده و در نهایت نیز باعث محدودیت حرکت شانه خواهد شد.
شانه یخ زده را می‌توان به دو گروه شانه یخ زده اولیه و ثانویه تقسیم کرد که هر کدام دارای مشخصات و علل مختلفی هستند.
- شانه یخ زده اولیه: شانه یخ زده اولیه خود به خود و بدون دلیل بروز پیدا میکند. از این رو، علت ابتلا به نوع اول شانه منجمد هنوز مشخص نشده است.
- شانه یخ زده ثانویه: نوع دوم شانه یخ زده در افرادی بروز پیدا میکند که شانه آنها در گذشته دچار آسیب شده و یا به بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و سایر بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند.
علت شانه يخ زده
علت شانه یخ زده هنوز نامشخص است. با این وجود، برخی عوامل می‌توانند افراد را در معرض خطر ابتلا به بیماری شانه یخ زده قرار دهند. از اصلی‌ترین علل ابتلا به شانه یخ زده می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- آسیب‌دیدگی یا جراحی در نزدیکی این مفصل
- انجام فعالیت با دامنه حرکتی تکراری و محدود از جمله خرد و رنده کردن مواد غذایی سفت و محکم
- عدم تحرک شانه و ثابت نگه داشتن آن در طولانی مدت؛ برای مثال به دلیل شکستگی یا التهاب تاندون‌ها
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
- ابتلا به بیماری پارکینسون
- آرتروز
- بیماری‌های قلبی و ریوی
- دیابت
- سرطان
- افسردگی
- سکته مغزی
- جراحی ماستکتومی
علائم و مراحل شانه یخ زده
رایج‌ترین علائم شانه یخ زده شامل درد، التهاب و گرفتگی شانه، خشکی و سفت شدن مفصل شانه و کاهش دامنه حرکتی است. این علائم در ۳ مرحله بروز پیدا می‌کنند که عبارتند از:
- مرحله اول؛ شروع انجماد: در مرحله شروع انجماد که حدود ۲ الی ۹ ماه طول می‌کشد، شانه فرد سفت و دردناک شده و حرکت دادن آن دشوار خواهد بود. درد و عدم توانایی حرکت شانه به مرور، به خصوص در شب‌ها، بیشتر میشود.
- مرحله دوم؛ چسبندگی و انجماد: در مرحله دوم که بازه ۴ تا ۱۲ ماهه دارد، درد شانه کاهش پیدا میکند. اما حرکت دادن شانه و انجام امور روزمره دشوارتر خواهد شد.
- مرحله سوم؛ ذوب شدن یا بازیابی: در مرحله ۵ تا ۲۴ ماهه ذوب، درد کاهش مییابد و فرد به مرور زمان، توانایی حرکت دادن شانه خود را بازمی‌یابد.
روش تشخیص شانه یخ زده
بهترین روش تشخیص شانه یخ زده، مراجعه به پزشک است. پزشک معالج ابتدا درباره علائم بیماری و سوابق پزشکی از بیمار سوال می‌پرسد. با این حال، پزشک برای تشخیص قطعی این بیماری، انجام آزمایشاتی را تجویز میکند که شامل موارد زیر است:
- معاینات بدنی: به طور معمول، پزشک با انجام معاینات بدنی به آسانی این بیماری را تشخیص می‌دهد. معاینات بدنی با هدف تعیین گستره حرکت شانه فرد بیمار در ۲ حالت انجام میشود. پزشک در حالت اول که به آن «دامنه حرکتی غیرفعال» گفته میشود، بازوی بیمار را در جهات مختلف حرکت می‌دهد. در حالت دوم که با نام «دامنه حرکتی فعال» نیز شناخته میشود، بیمار بازوی خود را حرکت خواهد داد. در نهایت، نتیجه این دو تست با یکدیگر مقایسه و تحلیل می‌شوند. اگر بیمار در انجام دو حالت ذکر شده دارای محدودیت باشد، به معنای وجود عارضه شانه یخ زده است.
- رادیولوژی: معمولا تصویربرداری با اشعه ایکس، تصاویر بسیار دقیقی از داخل بدن ارائه می‌دهد. به همین دلیل، پزشک معالج از طریق عکس رادیولوژی میتواند ساختارهای متراکم شانه مانند استخوان و مفاصل را مورد بررسی قرار دهد.
- ام‌آر‌آی: روش دیگر تشخیص شانه یخ زده از طریق انجام MRI است، زیرا ام‌آر‌آی میتواند تصاویر بهتری از مفاصل و بافت‌های نرم را در اختیار پزشک قرار دهد.
درمان شانه یخ زده
درمان شانه یخ زده با هدف کنترل درد و افزایش دامنه حرکتی شانه انجام میشود. روش‌های درمان این بیماری به دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم می‌شوند. از روش‌های غیرتهاجمی درمان می‌توانیم به فیزیوتراپی، تحریک الکتریکی، اوزون تراپی، هیدرو دیلاتاسیون، لیزر، طب سوزنی، تزریق و دارو درمانی اشاره کنیم. روش تهاجمی که به جراحی منتهی میشود، در موارد بسیار نادر انجام خواهد شد.
تمرینات کششی و تقویتی شانه
برای انجام حرکات اصلاحی در منزل باید پیش از شروع تمرینات، شانه خود را گرم کنید. بهترین راه برای گرم کردن شانه، دوش گرفتن به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است. اگر شرایط دوش گرفتن را ندارید، از پد گرم‌کننده مرطوب یا حوله مرطوب گرم‌شده استفاده کنید. توجه داشته باشید که برای انجام هر کدام از حرکات اصلاحی شانه یخ زده، کشش باید تا حدی باشد که موجب ایجاد درد نشود.
فشردن تیغه‌های شانه به یکدیگر
کمر خود را در حالت نشسته یا ایستاده، صاف نگه دارید. کمی به سمت داخل متمایل شده و تیغه‌های شانه را به سمت عقب برگردانید. تیغه‌ها را به آرامی و تا حد امکان به یکدیگر نزدیک کنید تا جایی که درد ایجاد نشود. ۵ ثانیه در این وضعیت به صورت ثابت بمانید و دوباره به حالت اول بازگردید. این حرکت را ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
تمرینات آونگ
در این تمرین باید به سمت جلو خم شوید و دست سالم خود را روی میز یا نیمکت قرار دهید تا از بدن‌تان پشتیبانی کند. کمر را صاف نگه داشته و شانه‌های خود را در حالت آزاد و ریلکس قرار دهید. حال باید به آرامی، دست آسیب‌دیده خود را از شانه به سمت عقب و جلو بچرخانید. دامنه حرکت شما به جلو و عقب باید تا جایی ادامه پیدا کند که دردی در شانه خود حس نکنید. در حرکت بعدی این تمرینات باید دست خود را به صورت دایره‌وار (در جهت عقربه‌های ساعت و خلاف جهت عقربه‌های ساعت) بچرخانید. هر کدام از این حرکات را ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
باز کردن شانه در حالت خوابیده
ابتدا روی یک سطح صاف دراز بکشید و یک میله یا چوب به اندازه یک متر در دست بگیرید. در همان حالت خوابیده، دستان خود را به اندازه عرض شانه باز کرده و کاملا صاف کنید تا آرنج باز شود. میله را در دست بگیرید و دست‌ها را با یکدیگر بلند کنید و به آرامی بالا ببرید تا به بالای سرتان برسد. این حرکت را کاملا کنترل شده و با کشش کم انجام دهید. زمانی که دست‌ها به بالای سر رسیدند، به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در همان حالت بمانید و حرکت را ۳ مرتبه تکرار کنید.
بالا بردن دست با استفاده از دیوار
برای انجام این حرکت باید مقابل دیوار بایستید و دست خود را روی دیوار بگذارید. سعی کنید با فشار کم دست را روی دیوار بکشید و بالا ببرید. توجه داشته باشید که در این حرکت، ناحیه آسیب‌دیده نباید دچار درد شود. زمانی که دستتان به بالاترین نقطه خود رسید، حدود ۲۰ ثانیه در همان حالت بمانید. سپس بدن را ۹۰ درجه بچرخانید، اما دستتان از دیوار جدا نشود و ۲۰ ثانیه دیگر نیز در این حالت بمانید. حال به وضعیت قبل بازگردید و این حرکت را ۳ مرتبه تکرار کنید.
حرکت کششی به کمک دست دیگر
در این حرکت به یک حوله یا طناب نیاز دارید. یک سر حوله باید در دست آسیب‌دیده از پشت کمر و سر دیگر آن در دست سالم و در بالای شانه باشد. حوله از سمت دست سالم به پشت کمر انداخته شود و با دست آسیب‌دیده از پشت کمر، سر دیگر آن را بگیرید. حال باید به آرامی با دست سالم، دست آسیب‌دیده را به سمت بالا بکشید. کمر در حین انجام این حرکت باید کاملا صاف باشد. این حرکت را هر بار ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و تا ۳ مرتبه تکرار کنید.
کشش داخل شانه در حالت خوابیده
در این حرکت باید بر روی شانه آسیب‌دیده دراز بکشید. سپس دست شانه‌ی آسیب‌دیده را به سمت بیرون باز کنید. زاویه بازو با بدن در این حالت باید ۹۰ درجه باشد. بازو از شانه تا آرنج با سطح زمین در تماس باشد و به هیچ وجه از زمین جدا نشود. دست را از آرنج ۹۰ درجه خم کرده و به سمت بالا ببرید. انگشتان شما باید به سمت بالا و سقف باشند. سپس به آرامی دست را از شانه بچرخانید و به سمت سطحی که روی آن دراز کشیده‌اید، حرکت دهید. زاویه ۹۰ درجه دست تحت هیچ شرایطی نباید تغییر کند. دست را تا جایی پایین آورید که احساس کشش در مفصل را احساس کنید. در این وضعیت حدود ۲۰ تا ۳۰ ثانیه بمانید. این حرکت را می‌توانید ۳ مرتبه تکرار کنید.
کشش عضله جلو بازو
به فاصله ۱۵ سانتی‌متری از دیوار بایستید. بازوی آسیب‌دیده را باز کرده و بالا بیاورید و کف دست خود را روی دیوار قرار دهید. با بازوی در حالت کشیده، بدن خود را در جهت مخالف بچرخانید و ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید. در صورتی که حرکت به درستی انجام شود، کشش را در جلوی بازوی خود حس خواهید کرد. این حرکت را می‌توانید ۳ مرتبه انجام دهید.
کشش عضله پکتورالیس
بین چارچوب درب یا گوشه دیوار قرار بگیرید و دست‌ها را بالاتر از سرتان روی چارچوب یا دیوار قرار دهید. به سمت جلو خم شوید، طوری که کشش را در جلوی شانه‌ها احساس کنید و ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را ۳ مرتبه انجام دهید.
راه رفتن با انگشت
به فاصله سه چهارم بازو، مقابل دیوار بایستید. آرنج خود را خم کنید و انگشتان را به آرامی از دیوار بالا ببرید تا زمانی که بازو در سطح شانه قرار گیرد. این تمرین باید توسط انگشتان شما انجام شود و نباید فشاری به شانه وارد کند. بازو را در حالت اولیه قرار دهید و تمرین را ۱۰ الی ۲۰ مرتبه تکرار کنید.
فیزیوتراپی
یکی از روش‌های درمان شانه یخ زده، انجام فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی به منظور بهبود درد شانه و افزایش دامنه حرکتی است. در جلسات فیزیوتراپی، متخصص تمریناتی را برای درمان شانه یخ زده تجویز میکند. این تمرینات بدون ایجاد فشار و درد انجام می‌شوند و سبب تحرک و انعطاف‌پذیری شانه خواهند شد. تمرینات فیزیوتراپی باید یک الی دو مرتبه در روز انجام شوند.
در جلسات فیزیوتراپی، متخصص ابتدا با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته، عضلات شانه را آزاد میکند و سپس با استفاده از تکنیک‌های فیزیوتراپی همچون محرک الکتریکی، امواج فراصوت و غیره به افزایش دامنه حرکتی و تسکین درد بیمار کمک خواهد کرد. باید توجه داشته باشید که حضور منظم در جلسات فیزیوتراپی، روند درمان را بهبود می‌بخشد و دامنه حرکتی شانه بیمار را به حالت اولیه بازمی‌گرداند. این جلسات بر اساس میزان گرفتگی عضله ممکن است ۱ تا ۶ هفته زمان ببرند. تعداد جلسات در هفته با توجه به میزان گرفتگی بین ۱ تا ۳ جلسه تجویز میشود.
درمان شانه یخ زده با ماساژ
درمان شانه یخ زده با ماساژ یک روش غیرتهاجمی است که در عین سادگی، تاثیر بسیار زیادی بر کاهش میزان درد دارد. با انجام ماساژهای خاص نظیر ماساژ سوئدی، ماساژ عمقی بافت و ماساژ نقطه ماشه‌ای می‌توان محدودیت‌های عضلانی در بافت اطراف شانه را بهبود بخشید و دامنه حرکتی را گسترده‌تر کرد. انجام این ماساژها جریان خون را در شانه افزایش می‌دهد و باعث کاهش میزان درد در عضله‌های شانه می‌شوند. از طریق ماساژ، عضلاتی که از استخوان هومروس و اسکاپولا محافظت می‌کنند نیز تقویت خواهند شد. با انجام فعالیت‌های ورزشی در کنار ماساژ درمانی، سرعت روند درمان افزایش مییابد.
تحریک الکتریکی
در درمان شانه یخ زده با تحریک الکتریکی به کمک دستگاهی با نام TENS انجام میشود. این دستگاه دارای پدهای الکتریکی کوچکی است که روی پوست بیمار قرار می‌گیرند و جریان الکتریکی خفیفی را به عصب می‌رسانند. این جریان الکتریکی با مسدود ساختن محرک‌های عصبی، درد را کاهش می‌دهد.
درمان شانه یخ زده با لیزر
درمان شانه یخ زده با لیزر میتواند در طول چند هفته، التهاب داخل مفصل را کاهش دهد و دامنه حرکت بیمار را به حالت اولیه بازگرداند. درمان با لیزر یک روش جدید است که سریع‌تر از روش‌های سنتی، وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشد. زمانی که مرحله اول فیزیوتراپی به اتمام می‌رسد، لیزر درمانی به همراه حرکات ورزشی برای بیمار تجویز میشود. در لیزر تراپی با استفاده از نور غیر حرارتی، اشعه‌هایی با طول موج مشخصی به مفصل شانه تابانده میشود. پس از جذب این اشعه‌ها توسط سلول‌های مفصل شانه، جریان خون افزایش مییابد و درد کاهش پیدا میکند. دامنه حرکتی شانه نیز بدون ایجاد آسیب بافتی افزایش مییابد.
طب سوزنی
طب سوزنی نیز یکی از روش‌های پرکاربرد برای درمان شانه یخ زده است. از اصلی‌ترین کاربردهای طب سوزنی می‌توانیم به کاهش دردهای مزمن و طولانی عضلات یا همان دردهای کهنه اشاره کنیم. در این روش معمولا با استفاده از ۱۰ تا ۲۰ عدد سوزن بسیار باریک و بلند، عصب شانه را تحریک می‌کنند. تحریک عصبی عضلات موجب افزایش ارتباط آنها با بافت‌های آسیب‌دیده و در نتیجه توانبخشی شانه و کاهش درد میشود. طب سوزنی میتواند آسیب‌های ماهیچه‌ای را بهبود بخشد و نیاز به جراحی را در بسیاری از موارد از بین ببرد.
دارو
داروهای مختلفی برای درمان شانه یخ زده و تسکین درد آن وجود دارد. اما در بسیاری از موارد داروها تنها درد را کاهش می‌دهند و تاثیری بر روند بهبود بیماری ندارند. برخی داروها برای درمان شانه یخ زده شامل موارد زیر است:
مسکن
در بسیاری از موارد، مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن موجب کاهش درد بیمار میشود. استفاده از استامینوفن در طولانی مدت بسیار مضر و مخرب است. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه مسکن‌ها به هیچ عنوان توصیه نمیشود. بنابراین، با مراجعه به پزشک متخصص، سلامتی خود را تضمین کنید.
پمادها
پمادهایی برای درمان شانه یخ زده وجود دارد که دارای خاصیت ضد التهاب و ضد درد هستند. با استعمال این پمادها در محل درد می‌توانید درد مفاصل و گرفتگی عضلات خود را کاهش دهید. معمولا پزشک با توجه به شرایط بیمار، بهترین پماد برای شانه یخ زده را تجویز میکند.
تزریق شانه یخ زده
از دیگر روش‌های درمان شانه یخ زده می‌توانیم به تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، تزریق استروئید، هیدرو دیلاتاسیون و اوزون تراپی اشاره کنیم که در ادامه هر یک از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیزون یا همان هورمون‌های استروئیدی به صورت مستقیم به مفصل موجب کاهش درد و تورم شانه یخ زده میشود. در این روش، پزشک ابتدا مایع اضافی مفصل را با سرنگ خارج میکند و سپس با استفاده از سوزن نازک، دارو را به نقطه‌ای خاص در مفصل شانه تزریق میکند.
این روش درمانی زمانی توصیه میشود که بیمار درد بسیار زیادی را تحمل میکند و امکان انجام سایر روش‌های درمانی وجود ندارد و یا بیمار به آنها پاسخ نمی‌دهد. تزریق کورتیزون در اوایل درمان به خوبی میتواند درد را کاهش دهد، اما تغییری در عملکرد مفصل ایجاد نخواهد کرد. به عبارت دیگر، تزریق این نوع دارو تنها در مدت زمانی کوتاه، درد را تسکین می‌دهد و استفاده مکرر از این داروها موجب تضعیف استخوان، رباط و تاندون‌ها میشود. تزریق کورتیزون ۳ تا ۴ بار در سال انجام میشود و بین هر دو تزریق نیز باید دست کم ۶ هفته فاصله باشد.
تزریق PRP
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، درمانی تقریبا جدید است که در درمان روماتیسم مفصلی شانه موفق عمل کرده است. در این درمان، پلاسمای خون بیمار به محل آسیب‌دیده تزریق میشود. پلاکت‌های غلیظ موجود در PRP روند ترمیم و بازسازی را سرعت می‌بخشند و سبب کاهش درد می‌شوند.
هیدرو دیلاتاسیون شانه یخ زده
در روش هیدرو دیلاتاسیون، حجم زیادی از آب استریل به مفصل شانه تزریق میشود. این تزریق به منظور کشش و باز شدن فضای کپسول مفصل و افزایش دامنه حرکت شانه صورت می‌گیرد. هیدرو دیلاتاسیون توسط رادیولوژیست انجام میشود تا با استفاده از تصویربرداری بتواند مایع را به داخل مفصل هدایت کند. لازم به ذکر است که گاهی اوقات می‌بایست این روش درمانی با تزریق استروئید ترکیب شود.
اوزون تراپی شانه یخ زده
از روش‌های دیگر درمان غیرتهاجمی شانه یخ زده می‌توانیم به اوزون تراپی اشاره کنیم. این روش در ۹۹ درصد موارد درد بیمار را تسکین می‌دهد و به بهبود آن کمک میکند. نحوه انجام اوزون تراپی بر اساس میزان خشکی شانه و محل درد متفاوت است. اوزون به صورت طبیعی در حالت گاز قرار دارد. به منظور استفاده درمانی از اوزون باید آن را در تماس با پوست قرار داد. استفاده از آب اوزون‌دار و سونای اوزون به شکل قرار دادن اندام دردناک در یک پوشش مخصوص و تماس آن با اوزون نیز یکی دیگر از انواع روش‌های اوزون تراپی است. در برخی موارد نیز متخصص، خون بیمار را با اوزون مخلوط کرده و مجددا به وی تزریق میکند. در اوزون تراپی، سلول‌های بیمار ترمیم شده و مجددا فعالیت خود را شروع می‌کنند. این امر موجب کاهش درد و التهاب، افزایش دامنه حرکتی مفصل شانه و بهبود بافت‌های آسیب‌دیده عضلات میشود.
شاک ویو تراپی
یکی دیگر از راه‌های درمان شانه یخ زده، شاک ویو تراپی است. در شاک ویو تراپی، امواج ارتعاشی کوتاه و سریع اما در عین حال بسیار قوی به طور مستقیم از طریق پوست به ناحیه درد وارد می‌شوند. با برخورد این امواج به کپسول مفصلی شانه، جریان خون افزایش مییابد و روند درمان شانه یخ زده را تسریع می‌بخشد.
جراحی
جراحی در درمان شانه یخ زده به ندرت انجام میشود. اما در موارد بسیار نادر که درمان‌های غیرتهاجمی به مدت طولانی تاثیری نداشته باشند، انجام جراحی ضرورت پیدا میکند. این جراحی که به روش آرتروسکوپی انجام میشود، با هدف برداشتن چسبندگی و به صورت داخل مفصلی و با استفاده از ابزارهای خاص و ظریف انجام خواهد شد.
عوامل خطرساز ابتلا به شانه یخ زده
عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به بیماری شانه یخ زده را افزایش دهند:
- سن و جنسیت: یکی از مهم‌ترین عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، سن و جنسیت افراد است. به این معنا که بیماری شانه یخ زده در میان زنان و افراد ۴۰ سال به بالا بیشتر رخ می‌دهد.
- عدم تحرک: تحرک کم یا عدم تحرک شانه نیز عاملی است که سبب التهاب مفاصل شانه و در نتیجه ابتلا به شانه منجمد میشود. این کم‌تحرکی میتواند به دلیل آسیب‌ها و جراحاتی باشد که در گذشته به شانه وارد شد‌ه‌اند و یا به علت بستری شدن طولانی مدت رخ دهد.
- سابقه ابتلا به بیماری‌های مختلف: افرادی که به بیماری‌های زمینه‌ایی مختلف مانند دیابت، سکته، پارکینسون، مشکلات قلبی و عروقی، بیماری‌های ریوی، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید و آرتروز مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به شانه یخ زده قرار دارند.
پیشگیری
از بهترین روش‌های جلوگیری از شانه یخ زده می‌توانیم به تحرک، تغییر سبک زندگی و انجام تمرینات ورزشی به صورت منظم اشاره کنیم. معمولا افرادی که به شانه آنها آسیب‌های متعدد و شدید وارد شده و یا جراحی انجام داده‌اند، سعی می‌کنند شانه خود را بدون حرکت و ثابت نگه دارند. این کار اشتباه است، زیرا سبب بروز مشکلات بیشتری مانند شانه یخ زده و گرفتگی میشود. از طرفی دیگر، افرادی که به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند نیز برای جلوگیری از شانه منجمد باید بیماری خود را کنترل کنند.
مراقبت‌های شانه یخ زده
معمولا افرادی که به شانه یخ زده و خشکی مبتلا هستند، بر این باورند که با انجام برخی اقدامات به بهبود و تسکین درد شانه یخ زده کمک می‌کنند. اما در حقیقت این اقدامات درد شانه منجمد را افزایش می‌دهد:
- خوابیدن روی شانه: افرادی که عادت دارند به پهلو بخوابند، هرگز نباید روی شانه آسیب‌دیده خود خوابیده و به آن فشار بیاورند. برای اجتناب از این کار، توصیه میشود یک بالش در زیر قفسه سینه خود قرار دهید.
- قوز کردن: هنگام ایستادن یا نشستن، بدن باید در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد. هرگز نباید قوز کرد یا شانه‌ها را به صورت خمیده نگه داشت. شانه باید کاملا به سمت عقب کشیده شود.
- بستن شانه: اگرچه بستن شانه و ثابت نگه داشتن آن سبب کاهش درد میشود، اما انجام این کار دامنه حرکتی شانه را محدود و پروسه درمان را دشوار میکند.
- عدم استفاده از بازو و شانه: تحت هیچ شرایطی نباید شانه منجمد را بدون تحرک نگه داشت. حتی اگر حرکت دادن شانه دردناک باشد، همچنان باید به آرامی بازو را تکان دهید. البته باید توجه داشت که حرکت دادن بازو به معنای برداشتن وسایل سنگین نیست.
- مصرف خودسرانه دارو: بهبود و درمان شانه یخ زده به زمان نیاز دارد و باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. مصرف خودسرانه دارو و اعتماد به تبلیغات افراد سودجو نه تنها به بهبود شرایط کمک نمی‌کند، بلکه ممکن است موجب بروز مشکلات بیشتری شود.
سوالات متداول
آیا شانه منجمد خطرناک است؟
خیر، شانه یخ زده نوعی عارضه محدود شونده است که بعد از مدتی بهبود مییابد. البته جهت بهبود و تسکین درد شانه منجمد باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا شانه منجمد باعث آرتروز میشود؟
خیر، اما افرادی که دارای آرتروز هستند معمولا بیشتر در معرض ابتلا به شانه یخ زده قرار دارند.
شانه یخ زده چقدر باقی میماند؟
درد حاصل از شانه یخ زده میتواند بین ۲ تا ۹ ماه طول بکشد. این بیماری نیز ممکن است به ۱۲ تا ۴۲ ماه زمان نیاز داشته باشد تا کاملا بهبود یابد.
درد شانه یخ زده به چه صورت است؟
افراد مبتلا به شانه یخ زده در قسمت شانه و بالای بازو احساس درد دارند. این درد معمولا شب‌ها بیشتر شده و باعث اختلال در خواب میشود.
آیا شانه یخ زده باعث درد قفسه سینه میشود؟
خیر، شانه یخ زده هرگز باعث ایجاد درد در قفسه سینه نمیشود. اگر فردی به شانه یخ زده مبتلا است و همچنان در قفسه سینه خود درد احساس میکند، باید در اسرع وقت به متخصص مراجعه کند.
آیا شانه یخ زده یک بیماری دائمی است؟
خیر. شانه یخ زده یک بیماری موقت است که درمان آن حداقل 1 سال و حداکثر ۳ سال طول می‌کشد.
شانه یخ زده در دیابت به چه صورت است؟
طبق آمار، احتمال بروز شانه یخ زده در افراد مبتلا به بیماری دیابت تا ۵ برابر بیشتر است (منبع). همچنین افراد مبتلا به دیابت که دچار شانه منجمد می‌شوند، علائم و مرحله خشکی شدیدتری را تجربه کرده و برای بهبود به زمان بیشتری نیاز خواهند داشت.
آیا امکان ابتلا به شانه یخ زده در هر دو دست به صورت همزمان وجود دارد؟
بر اساس مطالعات انجام شده، تنها در ۱۴٪ از موارد، امکان ابتلا به شانه منجمد در هر دو دست به طور همزمان وجود دارد.
