بیرونزدگی صفحات بین مهرهای کمر یا فتق دیسک که در میان مردم به دیسک کمر معروف است، یکی از متداولترین آسیبهای ستون فقرات است که به دلایل مختلفی رخ میدهد. اضافه وزن، سبک زندگی بدون تحرک، داشتن مشاغل سخت و سیگار کشیدن میتواند احتمال ابتلا به دیسک کمر را افزایش دهد. معمولا دیسک کمر با دردهای شدید در پشت و کمر و همچنین درد در دستها و پاها شناخته میشود. درمانهای مراقبتی، درمانهای توانبخشی و طب فیزیکی و درمانهای ورزشی موثرترین درمانهای غیرجراحی موفقیتآمیز هستند که برای درمان دیسک کمر به کار میروند. اصلاح سبک زندگی، حفظ وضعیت صحیح بدن و ترک سیگار از جمله موثرترین راهکارهایی هستند که به پیشگیری از دیسک کمر کمک میکنند.
دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر ( Herniated Lumbar Disc)، یا بیرونزدگی دیسک کمر یکی از شایعترین انواع عارضههای پزشکی است که در نتیجه آسیبدیدگی، ترک خوردن دیسک بینمهرهای و بیرونزدگی هسته دیسک کمر ایجاد میشود. دیسک کمر یک صفحه منعطف است که از بافت همبند یا پیوندی تشکیل شده است تا ضربه و فشارهای وارد شده به ستون فقرات را خنثی نماید. در هسته دیسک مادهای ژلاتینی و منعطف قرار دارد، بنابراین در صورتی که فشار و آسیب بیش از حد باشد، در درجه اول، هسته دیسک منبسط خواهد شد و باعث تورم و در نهایت فتق دیسک میشود، در درجات شدید باعث پارگی کامل دیسک کمر خواهد شد.
درجات مختلف دیسک کمر
بیرونزدگی دیسک کمر یک عارضهی تدریجی است که بر اساس شدت بیرونزدگی به 4 مرحله تقسیم میشود:
- تورم دیسک : در این حالت، هسته دیسک کمی متورم شده و با فشار به بافت همبند باعث بیرونزدگی دیسک خواهد شد، در این حالت ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته یا دردهای خفیف داشته باشد که تنها در وضعیتهای خاصی احساس شود.
- بیرونزدگی دیسک: در این حالت میزان فشار و آسیب بیشتر است ، هسته دیسک پاره شده، و به نخاع فشار وارد میکند. بافت همبند همچنان سالم است. در این حالت ممکن است حتی هنگام نشستن ، تغییر وضعیت و خوابیدن نیز فرد احساس درد نماید.
- پارگی دیسک: در این مرحله میزان فشار وارد شده بر ستون فقرات بسیار زیاد است و باعث پارگی بافت پیوندی صفحه دیسک میشود. در این حالت فرد دردهای شدیدی را احساس خواهد کرد.
- جداشدن دیسک: این مرحله شدیدترین حالت بیرونزدگی دیسک کمر است که بخشی از هسته دیسک جداشده و وارد کانال نخاعی میشود. تکه جداشده به طور مداوم به نخاع فشار وارد میکند باعث ایجاد درد شدید میشود. در این مرحله درمان جراحی ضروری خواهد بود.
دیسک کمر چه علائمی دارد؟
علائم دیسک کمر به طور کلی به محل آسیب و شدت آن بستگی دارد. بعضی از افراد ممکن است هیچ نشانهای از خود بروز ندهند. اما با پیشرفت این عارضه، کم کم علائم مختلفی بروز پیدا میکنند که مهمترین آنها عبارتند از:
- درد در ناحیه پشت که در هنگام حرکت بدن، سرپا ایستادن به مدت طولانی، عطسه و سرفه تشدید میشود
- انتشار درد در نواحی دیگر مثل دستها و قفسه سینه
- اسپاسم و گرفتگی عضلانی در ناحیه پشت
- ضعف و خواب رفتن پا و انگشتان پا
- کاهش توان حرکتی در پاها، زانوها و مچ
- کاهش توان کنترل ادرار و مدفوع
- دشواری در راه رفتن
- درد سیاتیک
- کاهش هماهنگی در هنگام حرکت
دیسک کمر به چه دلایلی ایجاد میشود؟
علت اصلی بیرونزدگی دیسک کمر، وارد شدن فشار مضاعف به ستون فقرات است.
دیگر علل مهم که باعث دیسک کمر میشوند، عبارتند از:
- بلند کردن یک جسم سنگین
- اضافه وزن
- نشستن نادرست
- وارد کردن فشار زیاد به کمر در نتیجه یک حرکت ناگهانی
- تصادف یا ضربه خوردن کمر
- تحلیل رفتن مفاصل در نتیجه افزایش سن. با بالا رفتن سن، به تدریج میزان انعطافپذیری دیسک کاهش و آسیبپذیری آنها در برابر کشش یا پیچخوردگی افزایش مییابد.
- تنگی کانال نخاعی، یکی دیگر از علتهای ابتلا به دیسک کمر است که بر اثر افزایش سن و تحلیل رفتن دیسک و تشکیل خارهای استخوانی رخ میدهد. این عارضه عملکردی دوگانه دارد و میتوانید هم علت و هم معلول ، بیرونزدگی دیسک کمر باشد. در تنگی کانال نخاعی به دلیل کاهش فضای استاندارد برای نخاع، فشار زیادی به آن وارد میشود و کمترین بیرونزدگی دیسک کمر باعث دردهای شدید خواهد شد.
چه عواملی روی ابتلا به دیسک کمر تاثیر دارند؟
مهمترین عواملی که روی ابتلا به دیسک کمر تاثیر میگذارند، عبارتند از:
- سن: دیسک کمر ممکن است در سنین 30 تا 50 سالگی بروز کند اما با افزایش سن، به تدریج مهرهها تحلیل میروند و احتمال ابتلا به دیسک کمر افزایش مییابد. کسانی که سابقه خانوادگی برای ابتلا به دیسک کمر را دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. به طور کلی، افرادی که در بازه سنی 60 سال به بالا هستند، بیشترین میزان خطر ابتلا به دیسک کمر را دارند (منبع).
- شغل: افرادی که کارهای فیزیکی زیادی انجام میدهند، یا کسانی که ساعتهای طولانی پشت میز مینشینند، بیشتر در معرض ابتلا به دیسک کمر هستند. برداشتن اجسام سنگین، کشیدن و هل دادن، خم شدن و انجام حرکات چرخشی به صورت مکرر هم میتواند شرایط را برای ایجاد دیسک کمر فراهم کند.
- اضافه وزن: اضافه وزن و چاقی شدید، به ویژه در افراد مسن میتواند فشار مضاعفی را روی دیسکهای کمر وارد کند. اضافه وزن به عنوان یک عامل موثر در ابتلا به دیسک کمر شناخته شدهاست.
- جابهجایی اجسام سنگین: همه افراد در طول زندگی نیاز به جابهجا کردن وسایل سنگین دارند، اما جابهجایی غیر اصولی آنها میتواند شرایط را برای ایجاد دیسک کمر فراهم کند. جابهجایی غیر اصولی یعنی اینکه به جای استفاده از ماهیچههای پا، سنگینی اجسام به ماهیچههای دست و کمر منتقل شود که چنین شرایطی میتواند آسیب جدی به ستون فقرات وارد کند.
- رانندگی طولانی مدت: نشستن طولانی مدت و تکانهای مکرر ماشین، باعث میشود فشار بیشتری به ستون فقرات وارد شود. همین موضوع باعث میشود که رانندگانی که هر روز مسافتهای طولانی را رانندگی میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به دیسک کمر باشند
- عدم تحرک: کمتحرکی و ورزش نکردن، خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش میدهد. از طرفی کم تحرکی عاملی برای افزایش وزن است که خود یک فاکتور خطر مهم در ابتلا به دیسک کمر محسوب میشود.
- ژنتیک: بعضی از افراد به صورت ژنتیکی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیسک کمر هستند. مطالعاتی که روی ژنهای مرتبط با بیماریهای ستون فقرات انجام شدهاست، نشان داده است که سابقه ژنتیکی میتواند در ابتلا به دیسک کمر نقش موثری داشته باشد (منبع).
- سیگار: سیگار باعث کاهش اکسیژنرسانی به صفحات دیسک میشود و آنها را نسبت به بیرونزدگی و آسیب، مستعدتر میکند. در مطالعاتی که انجام شدهاست، بیان شده که یک رابطه مستقیم بین سیگار کشیدن و ابتلا به دیسک کمر وجود دارد (منبع).
- جنسیت: به طور کلی ابتلا به دیسک کمر در بین مردان نسبت به زنان کمتر است. مطالعات نشان دادهاست که درصد ابتلا به دیسک کمر در بین مردان 31.6% و در بین زنان 44.7% است (منبع). مطالعهای که در سال 2016 روی خانمها در دوران یائسگی انجام شدهاست، نشان میدهد که کمبود هورمون استروژن در این دوران، میتواند خطر ابتلا به دیسک کمر را در خانمها افزایش دهد (منبع).
در صورت وجود کمردرد چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همه کمردردها نشان دهنده دیسک کمر نیستند. اما اگر درد در ناحیه کمر به دست یا پا و گردن هم سرایت کرد، لازم است آن را با پزشک در میان بگذارید. گاهی ممکن است احساس خوابرفتگی، گزگز یا ضعف در دستها و پاها داشته باشید که میتواند نشانهای بر وجود دیسک کمر باشد. بنابراین بهتر است هر چه سریعتر آن را با پزشک متخصص دیسک کمر مطرح کنید تا بتوانید با ارزیابیهای دقیق، وجود دیسک کمر و میزان پیشرفت بیماری را تشخیص دهد.
دیسک کمر چگونه تشخیص داده میشود؟
زمانی که به خاطر شکایت از کمردرد به پزشک متخصص مراجعه میکنید، پزشک متخصص در ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام میدهد و بر اساس اطلاعات به دست آمده، روشهای تشخیصی تکمیلی را برای شما در نظر میگیرد. مهمترین این روشها عبارتند از:
- معاینه فیزیکی: شناخت سابقه پزشکی شما، نقش مهمی در تشخیص دیسک کمر دارد. به همین خاطر، پزشک از شما سوالاتی در مورد زمان شروع درد، شدت درد و سابقه بیماری یا آسیبهای قبلی میپرسد. همچینین پزشک سوابق قبلی پزشکی شما و خانوادهتان را بررسی خواهد نمود و از شما در مورد شغل، فعالیتهای روزمزه و نوع دردتان سوال میپرسد.
- MRI: بعد از معاینه فیزیکی، پزشک متخصص از MRI برای تشخیص دیسک کمر استفاده میکند. MRI موثرترین روش برای تشخیص دیسک کمر و یک تست تشخیصی است که تصاویر سه بعدی از ستون فقرات و ساختارهای اطراف کانال نخاعی را فراهم میکند. MRI میتواند با استفاده از یک مغناطیس قوی و شبیهسازی کامپیوتری، محل دقیق آسیبهای نخاعی را شناسایی کند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: تصویربرداری با اشعه ایکس میتواند ساختار مهرهها و مفاصل را نشان بدهد. پزشک متخصص با استفاده از این روش میتواند هرگونه آسیب به مفاصل را شناسایی کند. البته لازم به ذکر است که این روش به تنهایی برای شناسایی فتق دیسک کافی نیست.
- CT-Scan: تصویربرداری با این روش به پزشک اجازه میدهد که اندازه و شکل ستون فقرات، میزان تراکم مایع مفصلی و ساختارهای اطراف کانال نخاعی را بررسی کند.
- میلوگرام: در این روش ابتدا یک ماده مخصوص به بدن تزریق میشود و سپس تصویربرداری با اشعه ایکس انجام میشود. در این روش تشخیصی، میزان فشار وارده بر فضای بین نخاعی سنجیده میشود و پزشک با این روش میتواند عارضه فتق دیسک را شناسایی کند.
- تست نوار عصب و عضله: این تست، میزان پالسهای الکتریکی را در اطراف رشتههای عصبی، اعصاب محیطی و بافتهای ماهیچهای اندازهگیری میکند. اطلاعات به دست آمده میزان آسیب عصبی، محل وقوع آن و حتی پیشرفت در درمان آسیب را نشان میدهد. این روش معمولا برای ارزیابی عملکرد درمانی بیمار استفاده میشود و جزء تستهای تشخیصی اولیه محسوب نمیشود.
دیسک کمر چگونه درمان میشود؟
برای درمان دیسک کمر، با توجه به شدت آسیب و وضعیت سلامتی فرد، درمانهای مختلفی به کار گرفته میشود که مهمترین آنها عبارتند از:
درمانهای مراقبتی
یکی از درمانهای اولیه برای دیسک کمر، درمانهای مراقبتی هستند. این درمانها از آسیب بیشتر به دیسکها و پیشرفت بیماری جلوگیری میکنند و در بهبود روند درمان موثر هستند. مهمترین درمانهای مراقبتی که برای مبتلایان به دیسک کمر به کار میرود، عبارتند از:
- حفظ وضعیت مطلوب بدن: پزشک متخصص به شما آموزش میدهد که چگونه در هنگام حرکت کردن، وضعیت مناسب بدن را حفظ کنید تا هم درد شما تسکین پیدا کند و هم از وارد شدن آسیبهای بیشتر به ستون فقرات جلوگیری کنید.
- استراحت: استراحت و ماندن در رختخواب میتواند یک درمان موقتی برای کاهش درد دیسک کمر باشد. پزشکان توصیه میکنند که بهترین بازه زمانی ممکن برای استراحت، 2 روز تا 2 هفته است.
- کاهش وزن: اگرچه کاهش وزن به طور مستقیم نمیتواند دیسک کمر را درمان کند، اما میتواند فشار وارد شده بر ستون فقرات را کاهش دهد. اگر مبتلا به دیسک کمر هستید و میخواهید وزن خود را کاهش دهید، حتما در مورد روش کاهش وزن و فعالیتهای بدنی که میخواهید انجام دهید، با پزشک خود مشورت کنید.
دارو درمانی
گاهی اوقات ممکن است پزشک متخصص برای کاهش درد و شل شدن ماهیچهها، استفاده از داروهای مسکن را برای شما تجویز کند. اگر شدت بیرونزدگی دیسک کمر شما، خفیف تا متوسط باشد، پزشک متخصص برای جلوگیری از آسیب بیشتر به ستون فقرات، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را تجویز میکند. داروهایی مثل ناپروکسن ، ژلوفن و ایبوبروفن خط اول درمان هستند. برای مصرف داروهای سنگینتر حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
بریس کمر یا کمربند طبی
پزشک ممکن است برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات شما و کاهش فشار به دیسک کمر به شما توصیه کند تا از انواع بریسهای کمر استفاده نمایید. همچنین این کار فشارهای فزاینده و ناگهانی به دیسک کمر را مهارخواهد کرد و روند بهبودی را تسریع خواهد نمود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی روشی موثر برای تقویت توان ماهیچههای اطراف کمر و افزایش انعطافپذیری آنها، کاهش درد و برطرف کردن اسپاسم عضلانی است. متخصص طب فیزیکی با ارائه حرکات ورزشی مناسب، به اصلاح حالت بدنی شما نیز کمک خواهد نمود تا فشار کمری به ستون فقرات وارد شود. هدف اصلی فیزیوتراپی این است که با مهارکردن درد و التهاب به فرد امکان ادامه زندگی عادی را بدهد و با و تقویت ماهیچههای کمر، فشار وارد شده بر ستون فقرات را مهار نماید.
ماساژ درمانی
ماساژ بافت عمیق ماهیچههای اطراف ستون فقرات و پاها با افزایش جریان خون میتواند به کاهش اسپاسم عضلانی و کاهش درد در اطراف کمر ، پشت وپاها کمک کند. همچنین در روشهای مختلف ماساژ درمانی، متخصص طب فیزیکی با فشار بر نقاط مختلف بدن مثل مفاصل و قسمتهایی که رشتههای عصبی قرار دارند، به کاهش درد و تنش مفاصل و اعصاب کمک خواهد کرد. برای مثال، ماساژ دادن محل عبور عصب سیاتیک کمک زیادی به کاهش درد خواهد کرد.
اوزون تراپی
اوزون تراپی، یک روش موثر برای درمان دیسک کمر و کاهش درد ناشی از آن است. تزریق اوزون (نوعی از گاز اکسیژن) به اطراف ناحیه آسیب دیده کمر باعث افزایش جریان خون و اکسیژنرسانی در آن ناحیه و تحریک آنزیمهای موثر در برطرف کردن التهاب میشود. همچنین اوزون میتواند مواد بیرونزده از دیسک را تجزیه نموده و باعث جمعشدن بیرونزدگی دیسک شود.
تزریق استروئید
تزریق استروئید یکی از روشهای موثر درمان دردهای ناشی از دیسک کمر مییاشد که با کمک فلوروسکوپی ( نوعی تصویر برداری با اشعه ایکس) انجام میشود و طی این فرآیند متخصص طب فیزیکی، مخلوطی از کورتیکواستروئید و بیحسی موضعی را به قسمت مورد نظر تزریق خواهد کرد. در نهایت، این تزریق به کاهش درد و التهاب ناشی از بیرونزدگی دیسک کمک خواهد کرد.
شاک ویو
درمان با شاک ویو یک روش کاملا بیخطر و ایمن است که با استفاده از امواج صوتی و ضرباتی که توسط دستگاه به بدن منتقل میشود این امواج و ضربات باعث شکسته شدن فیبروز بافتی و همچنان تخریب بافت آسیب دیده خواهد شد. از این رو امواج و ضربات شاک ویو ترمیم بافت را تحریک نموده و در نهایت به کاهش التهاب و درد کمک مینماید.
لیزردرمانی
لیزر کمتوان نیز یکی از روشهای درمان دیسک کمر است که به همراه روشهای دیگر برای کاهش عوارض ناشی از دیسک کمر استفاده میشود. این روش برخلاف لیزرهای پرتوان که بافت نرم را تخریب میکنند، به کمک نیروی اشعههای لیزر دایود، ، جریان خون را به ناحیه آسیب دیده افزایش داده و التهاب را کاهش میدهد در نتیجه این فرآیند و نفوذ لیزر به بافتهای آسیب دیده عمقی، ترمیم بافتهای آسیب دیده تسریع میشود. این فرآیند به رفع مشکلات اسکلتی و عضلانی کمک خواهد کرد و بدون عارضه است.
تحریک الکتریکی TENS
درمان با دستگاه تحریک الکتریکی یکی از روشهای موثر برای از بین بردن درد ناشی از دیسک کمر میباشد. متخصص طب فیزیکی الکترودهای دستگاه را بر روی ناحیه آسیب دیده قرار خواهد داد تا پالسهای الکتریکی به نقاط مشخص شده ساتع شود. در این روش، سیگنالهای الکتریکی دستگاه با سیگنالهای الکتریکی درد منتشر شده توسط اعصاب محیطی تلاقی پیدا میکنند و در نتیجه درد خنثی میشوند. همچنین تحریک الکتریکی اسپاسم، تنش و گرفتگی عضلات را در ناحیه آسیب دیده از بین خواهد میبرد. بنابراین باعث التیام درد و عوارض ناخوشایند دیسک کمر خواهد شد.
تکارتراپی
تکارتراپی تکنیک نسبتا جدیدی است که پزشکان متخصص برای درمان دردهای کمر به کار میبرند. تکارتراپی با ایجاد یک میدان مغناطیسی و همچنین با افزایش جریان خون و گرم کردن اطراف کمر، بر یونهای آزاد درون بافت آسیب دیده تاثیر میگذارد و اکسیژنرسانی و خونرسانی را به قسمت آسیب دیده افزایش میدهد. در نتیجه ترمیم بافت سرعت بیشتری میگیرد. در عین حال، گرمای ناشی از امواج RF دستگاه تکار، حسی همانند ماساژ به بدن فرد میدهد و با کاهش تنش و گرفتگی عضلات به بهبود عوارض ناشی از دیسک کمر و درد کمک میکند.
جراحی دیسک کمر
دیسک کمر در سه حالت نیاز به عمل جراحی دارد:
- زمانی که علیرغم به کارگیری روشهای درمانی مختلف، بعد از شش هفته، بیمار همچنان درد شدیدی را احساس کند.
- زمانی که بیمار به نقص نورولوژیک دچار شدهاست، یعنی نمیتواند روی پاشنه یا پنجه پا راه برود.
- زمانی که بیمار به سندرم دم اسب (Cauda equine Syndrome) مبتلا شدهاست، یعنی بدن به طور کامل فلج شده و بیاختیاری ادرار و مدفوع بروز پیدا کردهاست. این بیمار باید به صورت اورژانسی تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
جراحی با بیهوشی کامل انجام میشود. جراح متخصص یک برش در پشت کمر ایجاد میکند تا بتواند به راحتی دیسک آسیبدیده و یا بخش بیرونزده دیسک را خارج کند. بعد از جراحی بیمار باید حدودا 3 تا 6 هفته استراحت کند تا زمانی که مهرهها به خوبی جوش بخورند. پزشک متخصص تمام دستورالعملهای لازم برای مراقبت بعد از عمل جراحی را به بیمار آموزش خواهد داد.
متداولترین جراحیهای دیسک کمر شامل موارد زیر هستند:
- میکرودیسکتومی: در این روش، جراح برشی بسیار کوچک در پشت بیمار ایجاد میکند تا میکروسکوپ و ابزارهای و تجهیزات وارد بخش آسیب دیده ستون فقرات شود و مهره، دیسک بیرونزده و حتی لیگامنت آسیب دیده را خارج نماید.
- جراحی لیزری دیسک کمر: در این روش جراح با برشی بسیار کوچک اپلیکاتور لیزری را به هسته دیسک آسیب دیده هدایت میکند. با انتشار امواج لیزر و گرمای ناشی از آن، ماده ژلاتینی هسته دیسک تبخیر شده و دیسک بیرونزده به مرور جمع خواهد شد.
- لامینکتومی: در این روش جراحی بخش یا تمام استخوان لامینا را خارج میکند تا فشار از نخاع برداشته شود و درد و عوارض ناشی از بیرونزدگی دیسک کاهش یابد.
درمانهای ورزشی
استفاده از درمانهای ورزشی، یکی از روشهایی است که متخصصان طب فیزیکی برای درمان دیسک کمر استفاده میکنند. انتخاب نوع این روش به وضعیت جسمانی بیمار و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. مهمترین نوع درمانهای ورزشی که توسط فیزیوتراپیستها به کار گرفته میشود، عبارتند از:
- حرکات کششی: این حرکات برای کاهش درد، ریلکس کردن ماهیچههای اطراف کمر و تسریع بهبودی به کار میروند.
- حرکات اصلاحی: حرکات اصلاحی با هدف اصلاح وضعیت بدن و برطرف کردن آسیبها و ناهنجاریهای ناشی از دیسک کمر به کار میروند.
- حرکات استقامتی: مهمترین کاربرد حرکات استقامتی، افزایش توان بدن در برابر انجام حرکات و مقاوم کردن بدن در برابر آسیبهای احتمالی بعدی است.
کشش فلکشن پشت
برای انجام این حرکت:
- ابتدا به پشت دراز بکشید
- زانوها را به یکدیگر بچسبانید و پاها را به سمت سینه بکشید
در عین سر خود را تا حد ممکن به جلو بیاورید و حرکت را چندبار تکرار کنید
کشش پا به سمت سینه
برای انجام این حرکت:
- ابتدا به پشت دراز بکشید
- پاشنههایتان روی زمین باشد و پاها کاملا کشیده شود
- سپس به آرامی زانوی خود را به سمت سینه بیاورید
- این نرمش را برای هردو پا تکرار کنید
کشش عضله پیریفورمیس
برای این نرمش:
- ابتدا روی زمین دراز بکشید
- پاهایتان را بالا بیاورید تا زانوها، زاویه 90 درجه درست کنند
- پاشنه پای راست را بر روی زانوی پای چپ قرار دهید
- دستهای خود را پشت ران پای چپ گره کنید و پا را به سمت خودتان بکشید
- این کار را برای هردو پا تکرار کنید
کشش ستون فقرات
این نرمش برای اصلاح وضعیت ستون فقرات انجام میشود:
- ابتدا بایستید و سپس سطحی برای تکیه پیدا کنید
- با دستهایتان تکیهگاه را نگهدارید و سپس کمر خود به آرامی خم کنید
- کشش بایستی در تمامی عضلات پشت و دستهایتان احساس شود.
- چند ثانیه در این حالت بمانید و سپس حرکت را دوباره تکرار کنید
حرکت کبری
برای انجام این نرمش:
- ابتدا به روی شکم دراز بکشید.
- پاهایتان را به اندازه عرض شانه باز کنید.
- آرنجهایتان به طور موازی در کنار هم روی زمین باشند.
- و سپس به آرامی سرتان را بالا بیاورید.
- اگر انجام حرکت برایتان ساده است و دردی حس نمیکنید، میتوانید سر، سینه و شکمتان را از زمین بلند کنید تا بالاتنه کاملا کشیده شود.
چگونه میتوان از دیسک کمر پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از ابتلا به دیسک کمر در سنین بالا، بهتر است به توصیههای زیر عمل کنید:
وضعیت صحیح بدن را حفظ کنید
سعی کنید در هنگام راه رفتن، ایستادن، نشستن و خوابیدن وضعیت صحیح بدن را حفظ کنید. زیرا این کار باعث میشود که استخوانها و مفاصل در وضعیت مناسبی قرار بگیرند و فشار مضاعف به آنها وارد نشود. برای رعایت وضعیت صحیح بدن، لازم است که در هنگام ایستادن صاف بایستید، در هنگام نشستن حتما پاهای خود را روی زمین قرار دهید و در هنگام خواب، روی یک تشک سفت به پشت یا به پهلو بخوابید.
مراقب وزن خود باشید
کاهش وزن میتواند تاثیر قابلتوجهی در کاهش فشار روی ستون فقرات و ابتلا به دیسکهای کمر داشته باشد. اگر برای کاهش وزن تصمیم دارید ورزش کنید، حتما در مورد تمرینهای ورزشی خود با پزشک مشورت کنید، زیرا بعضی از حرکات ورزشی ممکن است علائم مربوط به دیسک کمر را در شما تشدید کند.
جابهجایی اجسام را به شکل صحیح انجام بدهید
برای جابهجایی اجسام به شکل صحیح، سعی کنید از خم شدن روی کمر خودداری کنید. بهترین کار این است که زانوهای خود را خم کنید و پشت خود را صاف نگهدارید تا در هنگام بلند کردن اجسام، به ستون فقراتتان فشار وارد نشود.
سیگار را ترک کنید
سیگار کشیدن با کاهش میزان اکسیژنرسانی باعث کاهش آسیب به دیسکهای کمر و تحلیل رفتن آنها میشود. اگر سیگار میکشید، حتی بعد از جراحی هم بهبودی دیرتر و نقاهت طولانیتری خواهید داشت.
حرکات کششی انجام دهید
انجام حرکات کششی باعث میشود که ماهیچههای شما خسته نشوند، به ویژه بعد از نشستن طولانی مدت روی صندلی. انجام حرکات کششی برای شما لازم است، اگر سبک زندگی ساکن و بدون حرکتی دارید. انجام ورزشهایی مثل یوگا و پیلاتس بهترین راه برای ورزش دادن ماهیچه و پیشگیری از ابتلا به دیسک کمر است.
کفش پاشنه بلند نپوشید
پوشیدن کفش پاشنه بلند به مدت طولانی باعث میشود که ستون فقرات از تعادل خارج شود، یعنی یک یا چند تا از دیسکهای بین مهرهای سرجای خودشان قرار نگیرند و این به معنی شرایط مناسب برای بیرونزدگی دیسک کمر است.
مصرف مکملها را فراموش نکنید
طبق دستور پزشک، میتوانید برای تقویت بدن و ماهیچهها، مکملهایی مثل کلسیم، ویتامین D، زینک و آهن را مصرف کنید. میتوایند این مواد مغذی را در گوشت قرمز، ماهی ، مواد لبنی و همچنین سبزیجات برگ درشت مثل اسنفناج نیز بیابید، بنابراین توصیه میشود تا این موارد را نیز در رژیم غذایی خود بگنجانید.
نتیجهگیری
دیسک کمر، یک عارضه جدی است که با افزایش سن تقریبا برای همه افراد به وجود میآید. بسیاری از افراد با استفاده از روشهای غیرجراحی توانستهاند دیسک کمر را درمان کنند و به زندگی عادی خود ادامه دهند. با پیشرفت روشهای درمانی و تجهیزات پیشرفتهتر، تعداد افرادی که با موفقیت درمان میشوند، روزبهروز افزایش مییابد.
سوالات متداول
برای درمان دیسک کمر باید به چه پزشکی مراجعه کنم؟
برای درمان دیسک کمر میتوان به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، متخصص آسیبهای ورزشی، متخصص ستون فقرات، فیزیوتراپیست و در صورت لزوم جراح ستون فقرات مراجعه کرد.
درمان دیسک کمر چقدر طول میکشد؟
درمان دیسک کمر با روشهای غیرجراحی با توجه به شدت این عارضه ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
سیر بهبودی و درمان دیسک کمر چگونه است؟
تقریبا اکثر مبتلایان به دیسک کمر، بعد از یک دوره درمان و استراحت و رعایت دستوالعملهای پزشک خود درد و عوارض دیسک کمرشان کاهش یافته و میتوانند به زندگی عادی بازگردند. تعداد کمی از افرادی که دچار دیسک کمر شدهاند به جراحی نیاز پیدا میکنند.
آیا میتوان دیسک کمر را با دارو درمان کرد؟
مصرف داروهای ضد التهابی و مسکنها به کاهش التهاب و تسکین درد کمک میکنند.
چه مسکنهایی برای کاهش درد دیسک کمر مناسب است؟
مسکنهایی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن رایجترین مسکنهایی هستند که پزشکان برای کاهش درد تجویز میکنند.
آیا پیادهروی برای دیسک کمر مفید است؟
پیادهروی با کفش مناسب و به میزان مناسب (20 تا 30 دقیقه در روز) میتواند به کاهش درد دیسک کمر کمک کند.
آیا برای دیسک کمر میتوان تزریق PRP انجام داد؟
تزریق PRP در درمان دیسک کمر تاثیر زیادی ندارد.
عدم درمان دیسک کمر چه خطراتی را به دنبال دارد؟
درمان دیسک کمر باید به موقع انجام شود، در غیر این صورت ممکن است فلج کامل یا ابتلا به سندرم دم اسبی برای فرد به وجود بیاید.
آیا جراحی دیسک کمر در دوران بارداری امکانپذیر است؟
خیر. جراحی میتواند باعث ایجاد خطر برای مادر و جنین شود، به همین خاطر، انجام جراحی دیسک کمر در دوران بارداری قابلقبول نیست.
برای درمان دیسک کمر در دوران بارداری، چه درمانهایی مناسب است؟
فیزیوتراپی با انجام حرکات کششی، گرمادرمانی، کرایوتراپی و ماساژ درمانی، روشهای موثر برای درمان دیسک کمر در دوران بارداری هستند.
آیا سیاتیک همان دیسک کمر است؟
خیر. دیسک کمر میتواند عصب سیاتیک را درگیر کند و باعث ایجاد درد شدید در کمر و ساق پا شود.
آیا ورزش کردن میتواند باعث دیسک کمر شود؟
ورزشهای سنگین مثل وزنهبرداری و ورزشهایی که دارای حرکات تکراری هستند مثل گلف، میتواند باعث ابتلای فرد به دیسک کمر شوند.
آیا دیسک کمر همیشه به جراحی نیاز دارد؟
خیر. فقط تعداد محدودی از افراد هستند که به درمانهای غیرجراحی پاسخ نمیدهند و ناچارند برای درمان دیسک کمر تحت عمل جراحی قرار بگیرند.
چرا درد دیسک کمر در هنگام خوابیدن به روی شکم تشدید پیدا میکند؟
زیرا این کار باعث افزایش فشار وارد شده به مهرهها و عضلههای اطراف ستون فقرات میشود. همچنین خوابیدن به روی شکم، گودی کمر را افزایش میدهد و باعث تشدید درد میشود.
هزینه درمان دیسک کمر چقدر است؟
هزینه درمان دیسک کمر به میزان آسیب وارد شده، نوع روش درمانی و تخصص پزشک بستگی دارد.
آیا دیسک کمر در کودکان هم اتفاق میافتد؟
اگرچه ابتلا به دیسک کمر در کودکان بسیار نادر است، اما ممکن است کودکان هم به دیسک کمر مبتلا شوند.
اصلیترین دلیل ابتلا کودکان به دیسک کمر چیست؟
وضعیت نامناسب بدن در هنگام ورزش و بازی و حمل نادرست کولهپشتی میتواند باعث ابتلا کودکان به دیسک کمر شود.
خوردن چه غذاهایی برای مبتلایان به دیسک کمر ممنوع است؟
مبتلایان به دیسک کمر باید تا جای ممکن از مصرف غذاهای سرخ شده و فرآوری شده، گوشتهای فرآوری شده، فست فودها، غذاهای شیرین و دارای قند فراوان خودداری کنند.