گزگز و خواب رفتن دست‌ها و پاها نشانه چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟

احساس گزگز، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و یا خواب رفتن دست و پا یک نشانه تحت فشار قرار گرفتن و یا آسیب‌دیدگی اعصاب، طناب نخاعی و یا مغز است که ممکن است به علل گوناگونی از جمله بارداری، کمبود ویتامین، اضطراب، زیاد‌ه‌روی در مصرف الکل، التهاب، عفونت، تروما، بیماری، قرار گرفتن در معرض مواد سمی، تومور و سکته مغزی رخ دهد. گزگز و خواب رفتن دست و پا ممکن است خفیف و گذرا و یا دوره‌ای و شدید باشد. این علامت ممکن است تنها در یک سمت بدن و یا در هر دو سمت بدن وجود داشته باشد. برای تسکین گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها یا پاها باید بیماری یا عارضه‌ای را که سبب آن می‌شود، درمان کرد. به همین علت، مراجعه زودهنگام به پزشک برای درمان بیماری زمینه‌ای و پیشگیری از گسترش آسیب عصبی اهمیت دارد.

گزگز دست و پاها چیست؟

احساس گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها یا پا یک علامت شایع و ناخوشایند است. گزگز و خواب رفتن دست‌ها و پاها معمولا خوش‌خیم و موقتی است. برای مثال، قرار دادن دست‌ها یا پاها در یک وضعیت به مدت طولانی می‌تواند باعث احساس بی‌حسی یا گزگز در آنها شود. با این حال، در بسیاری از موارد گزگز و خواب رفتن دست‌ها، پاها و یا انگشتان دست و پا می‌تواند شدید، مزمن و یا دوره‌ای باشد یا با علائم دیگری مانند درد، خارش، کرختی و ضعف عضلانی همراه باشد. در چنین مواردی گزگز و خواب رفتن دست و پا می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری باشد که سبب اختلال در کارکرد عصبی شده است.

گزگز، بی‌حسی و خواب رفتن دست‌ها و پاها می‌تواند یک نشانه تحت فشار قرار گرفتن و آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی، طناب نخاعی و یا مغز باشد. پیام‌های حسی از دست‌ها و پاها توسط اعصاب محیطی برای پردازش به طناب نخاعی و از آنجا به مغز منتقل می‌شود. هر علتی که سبب اختلال در این مسیر عصبی شود، می‌تواند انتقال پیام‌های حسی را با مشکل مواجه کرده و سبب احساس گزگز و بی‌حسی در دست‌ها و پاها شود. بارداری، کمبود ویتامین، عفونت، بیماری، مواد سمی، سکته مغزی، تحت فشار قرار گرفتن و آسیب‌دیدگی اعصاب از جمله عللی هستند که می‌توانند با اختلال در کارکرد اعصاب سبب احساس گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها و پا شوند. تشخیص و درمان زودهنگام علت زمینه‌ای گزگز و خواب رفتن دست‌ها و پا برای جلوگیری از پیشروی آسیب عصبی اهمیت دارد.

گزگز و خواب رفتن دست و پا نشانه چیست؟

شرایط و بیماری‌های مختلفی می‌توانند سبب بروز علامت گزگز و خواب رفتن دست و پا شوند که برخی از آنها در این بخش ارائه شده‌اند. هر چند فهرست زیر می‌تواند به عنوان یک راهنما برای شما عمل کند، اما باید توجه داشته باشید که تشخیص قطعی علت گزگز و خواب رفتن دست و پای شما باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد.

بارداری

بدن مادر در دوران بارداری به موازات بزرگ شدن جنین و تغییرات هورمونی دستخوش تغییرات فراوانی می‌شود. گزگز و سوزن سوزن شدن دست و پا یکی از عوارض شایع بارداری است. هر چه رحم بزرگتر می‌شود، بیشتر به عصب‌های پا فشار می‌آورد. بی‌حسی، گزگز و سوزن سوزن شدن پاها و انگشتان پا در نتیجه تحت‌ فشار قرار گرفتن عصب شروع می‌شود. احتمال بی‌حسی یا گزگز دست‌ها و انگشتان دست نیز در دوران حاملگی وجود دارد. گزگز و بی‌حسی دست و پا غالباً صبح‌ها شدیدتر است.

آرتروز گردن

آرتروز گردن نوعی بیماری فرسایشی ـ تخریبی است. دیسک‌های نرم بین مهره‌های ستون فقرات معمولاً خاصیت محافظتی و ضربه‌گیری دارند. این دیسک‌ها در صورت ابتلا به آرتروز گردن تحت‌ فشار قرار می‌گیرند. در نتیجه تحمل این فشار غضروفی که مهره‌های دو سمت دیسک را می‌پوشاند، ساییده می‌شود. خارهای استخوانی در پی ساییدگی غضروف در محل ساییده شدن مهره‌ها به هم تشکیل می‌شوند. به دنبال تشکیل شدن خارهای استخوانی، عصب‌های متصل به طناب نخاعی برای عبور از بین مهره‌ها و خروج از ستون فقرات فضای کمتری خواهند داشت.

کم‌کاری تیروئید

تیروئید غده کوچک و پروانه‌ای‌ شکلی است که جلوی نای را می‌پوشاند. غده تیروئید هورمونی به نام تیروئید را ترشح می‌کند که رشد و متابولیسم تمام بخش‌های بدن را کنترل می‌کند. در صورتی دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوید که غده تیروئید نتواند هورمون تیروئید کافی را برای عملکرد عادی بدن تولید کند. کم‌کاری تیروئید احساس درد، سوزش و بی‌حسی دست و پا را به دنبال دارد. این علائم معمولاً در صورت شدید بودن کم‌کاری تیروئید و درمان نکردنش ایجاد می‌شوند.

کمبود ویتامین

پارستزی یا خواب‌رفتگی، مورمور شدن و گزگز نتیجه آسیب دیدن عصب‌ها و دریافت نکردن تمام مواد مغذی مورد نیاز است. ویتامین‌ها از جمله مواد مغذی ضروری هستند که نقش مهمی در عملکرد عصبی دارند. اگر کمبود ویتامین علت گزگز دست و پا باشد، کمبود ویتامین‌های گروه B ـ ویتامین‌های B12 و B6 ـ شایع‌ترین کمبود ویتامینی است که به بروز این علائم دامن می‌زند. البته کمبود مس، کلسیم و منیزیم نیز زمینه‌ساز گزگز دست و پا می‌شود. کمبود این ویتامین‌ها به جز دریافت نکردن مقدار کافی از رژیم غذایی، دلایل دیگری هم دارد. برطرف کردن کمبود ویتامین عموماً علائم را از بین می‌برد.

روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی اختلال التهابی مزمنی است که به پوشش مفصل‌ها آسیب می‌زند. روماتیسم ورم دردناکی را ایجاد می‌کند که در نهایت به ساییدگی استخوان و بدشکلی مفصل منتهی می‌شود. روماتیسم نوعی اختلال خودایمنی است. منظور از اختلال خودایمنی این است که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند. روماتیسم مفصلی به‌ جز مفصل‌ها به بسیاری از سیستم‌های بدن، از جمله پوست، چشم‌ها، ریه‌ها، قلب و رگ‌های خونی نیز آسیب می‌زند. التهاب مفصلی ناشی از روماتیسم گاهی در عصب‌های مجاور منتشر می‌شود و به آسیب عصبی، بی‌حسی و گزگز دامن می‌زند.

دیابت یا بیماری قند

دیابت بیماری مزمنی است که فرایند تبدیل غذا به انرژی توسط بدن را مختل می‌کند. بدن بخش اعظم غذای خورده‌ شده را به قند تجزیه می‌کند و قند را در جریان خون آزاد می‌کند. وقتی قند خون بالا می‌رود، لوزالمعده پیامی را برای ترشح انسولین دریافت می‌کند. انسولین مانند کلیدی عمل می‌کند که اجازه می‌دهد قند خون برای مصرف شدن به صورت انرژی وارد سلول‌های بدن شود.

اما انسولین در بیماران مبتلا به دیابت به اندازۀ کافی تولید نمی‌شود یا بدن نمی‌تواند به روشی اثربخش از انسولین برای تنظیم قند خون استفاده کند. چنانچه انسولین کافی وجود نداشته باشد یا سلول‌ها دیگر به انسولین واکنش نشان ندهند، مقدار بسیار زیادی قند در جریان خون باقی می‌ماند. بالا بودن قند خون به مرور زمان زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند بیماری قلبی، نابینایی، آسیب عصبی و بیماری کلیوی می‌شود.

داروها و مواد سمی

سمی بودن بعضی داروها یا مواد مخدر باعث آسیب‌دیدگی عصب‌های محیطی می‌شود. منظور از عصب‌های محیطی عصب‌هایی است که در مغز یا نخاع قرار ندارند. ممکن است آکسون سلول عصبی آسیب ببیند و در نتیجه سیگنال‌های عصبی مختل شود. احتمال دارد غلاف میلین نیز آسیب ببیند؛ غلاف میلین مانند عایق آکسون‌ها را می‌پوشاند و سرعت انتقال سیگنال‌ها را در آکسون افزایش می‌دهد. آسیب عصبی ناشی از سمی بودن داروها و مواد مخدر سبب گزگز یا بی‌حسی یا بی‌حرکت شدن بخشی از بدن، از جمله دست و پا می‌شود.

داروها و مواد بسیاری هستند که به عصب‌ها آسیب می‌زنند. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای مخصوص درمان فشار خون یا ناراحتی‌های قلبی: آمیودارون، هیدرالازین و پرهگزیلین
• داروهای شیمی‌درمانی: سیس‌پلاتین، دوستاکسل، پاکلی‌تاکسل، سورامین و وین‌کریستین
• داروهای مورداستفاده برای مقابله با انواع عفونت: کلروکوئین (کلروکین)، داپسون، ایزونیازید، مترونیدازول، نیتروفورانتوئین و تالیدومید
• داروهای مورداستفاده برای درمان بیماری خودایمنی: اتانرسپت، اینفلکسی‌مب، لفلونوماید و تاکرولیموس
• داروهای مورداستفاده برای درمان تشنج: کاربامازپین، فنی‌توئین و فنوباربیتال
• داروهای ضدالکل: دی‌سولفیرام
• داروهای مخصوص مقابله با HIV/AIDS: دیدانوزین، امتریسیتابین، استاوودین و تنوفوویر
• فلزات سنگین: سرب، آرسنیک، جیوه، طلا و تالیوم
• داروها و مواد دیگر: کلشی‌سین، مقدار زیاد ویتامین B6، نیتروز اکسید (گاز خنده)، مواد مخدر و غیرقانونی مانند متاکوالون و بعضی مواد شیمیایی صنعتی و محیطی

نوروپاتی الکلی

نوروپاتی الکلی بیماری شدیدی است که در اثر زیاده‌روی در نوشیدن مشروبات الکلی ایجاد می‌شود. افرادی که در مصرف الکل افراط می‌کنند، متوجه می‌شوند که دست‌ها و پاهایشان گزگز می‌کند. بروز این علائم بیانگر آسیب زدن الکل به عصب‌های محیطی است. عصب‌های محیطی مغز و نخاع را به عضله‌ها، دست‌ها، پاها و اندام‌های حسی متصل می‌کنند. مغز از طریق عصب‌های محیطی می‌تواند بدن را کنترل کند و اطلاعات حسی را دریافت کند. آسیب دیدن این عصب‌ها حس‌هایی غیرعادی را در دست و پا ایجاد می‌کند، توانایی حرکتی را کاهش می‌دهد و بعضی عملکردهای بدن را مختل و متوقف می‌کند.

مصرف بلندمدت و سنگین الکل به سوءتغذیه و آسیب عصبی دامن می‌زند؛ این دو عارضه زمینه‌ساز ابتلا به نوروپاتی الکلی می‌شود. الکل از فرآوری، انتقال و جذب مواد مغذی ضروری ممانعت می‌کند. در نتیجه عوارضی مانند کمبود ویتامین‌هایE،B6  B12، تیامین، نیاسین و فولات پیش می‌آید. کمبود این مواد مغذی سلامت عمومی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و مانع از عملکرد مناسب عصب‌ها می‌شود.

اضطراب

اضطراب به انتظاری ناخوشایند و آمیخته به نگرانی برای وقوع یک مشکل در آینده اشاره دارد. رفتار اجتنابی و تنش عضلانی از شایع‌ترین علائم اضطراب است. اضطراب واکنشی طبیعی به استرس است. میزان خفیف اضطراب از وجود خطر آگاه‌مان می‌کند، باعث می‌شود که هوشیار و گوش‌به‌زنگ شویم و کمکمان می‌کند تا آماده شویم و توجه‌مان را متمرکز کنیم. اختلال‌های اضطراب ترس یا اضطراب شدید و اغراق‌آمیزی را ایجاد می‌کنند. بیمار دچار اختلال اضطراب سعی می‌کند از موقعیت‌های محرک یا تشدید‌کنندۀ علائم دوری کند. عملکرد شغلی یا تحصیلی و روابط فردی تحت‌الشعاع اضطراب قرار می‌گیرد. به‌طور کلی ترس یا اضطراب فردی که مبتلا به اختلال اضطراب تشخیص داده شده است، تناسبی با موقعیت یا سنش ندارد و توانایی‌اش را برای ارائۀ عملکرد عادی مختل کند.

بیماری ام اس یا اسکلروز چندگانه

بیماری اسکلروز چندگانه یا ام اس (MS) نوعی بیماری مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است که می‌تواند باعث ناتوانی بیماران شود. سیستم ایمنی بدن در بیماران مبتلا به ام اس به میلین یا غلاف محافظ و پوشش‌دهندۀ فیبرهای عصبی حمله می‌کند. میلین را می‌توان با روکش عایق سیم‌های برق مقایسه کرد. وقتی میلین محافظ آسیب می‌بیند و فیبر عصبی بدون محافظ می‌شود، پیام‌هایی که در امتداد آن فیبر عصبی حرکت می‌کردند، سرعتشان آهسته می‌شود یا کلاً متوقف می‌شوند. در نتیجه مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیۀ بدن به وجود می‌آید. بیماری ام اس در نهایت آسیبی عصبی را ایجاد می‌کند یا فیبرهای عصبی را از بین می‌برد.

برخی بیماران مبتلا به ام اس شدید دیگر نمی‌توانند به تنهایی راه بروند یا اصلاً نمی‌توانند حرکت کنند. دوره‌های بهبود بیماری در عده‌ای از بیماران طولانی است و بیماران دچار علائم جدیدی نمی‌شوند. الگوی بروز علائم به نوع ام اس بستگی دارد. هنوز مشخص نشده است که چرا برخی افراد دچار ام اس می‌شوند و بقیه از این بیماری در امان می‌مانند. به نظر می‌رسد که ترکیبی از عامل‌های ژنتیک و محیطی در ابتلا به ام اس نقش داشته باشد.

سکته مغزی

سکته مغزی زمانی پیش می‌آید که عاملی خون‌رسانی به بخشی از مغز را مسدود کند یا رگ خونی مغز پاره شود. در هر دو صورت بخش‌هایی از مغز آسیب می‌بیند یا می‌میرد. سکتۀ مغزی آسیب مغزی ماندگار، ناتوانی بلندمدت یا حتی مرگ را به دنبال دارد.

گزگز دست و پا یکی از عوارض شایع سکته مغزی است. اگرچه بازماندگان سکته مغزی دچار اختلال‌های حسی لمسی می‌شوند، پزشکان غالباً این علائم را نادیده می‌گیرند، چون این علائم تأثیر قابل‌توجهی بر توانایی بیمار برای انجام کارهای روزمره ندارد.

سایر علل گزگز و خواب رفتن دست و پا

به جز مواردی که در بالا ذکر شد، بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که با وارد آوردن فشار و آسیب به اعصاب محیطی در انگشتان، دست‌ها و پاها سبب احساس گزگز، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و حتی خواب رفتن دست‌ها و پاها می‌شوند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• نارسایی کلیوی: عصب‌ها در صورت نارسایی کلیه از بین می‌روند. کمبود مواد مغذی ضروری مانند تیامین (ویتامین B1) یا مقدار روی (زینک) اضافی و پرکاری پاراتیروئید که جزء عوارض شایع ناشی از نارسایی کلیه است، باعث گزگز دست و پا می‌شود. بنابراین بیمارانی که دیالیز می‌کنند یا به بیماری پیشرفته کلیوی مبتلا هستند، بیشتر مستعد گزگز، بی‌حسی، درد و دیگر حس‌های غیرعادی عصبی در عصب‌های پیرامونی دست و پا هستند.
• هپاتیت B و C: به بیماری التهاب کبد هپاتیت گفته می‌شود که می‌تواند در اثر عفونت‌های ویروسی و علل دیگر ایجاد شود. هپاتیت B و C دو عفونت ویروسی هستند که سبب التهاب کبد می‌شوند. یک عارضه جدی عفونت در هپاتیت B و C آسیب به اعصاب محیطی است که با احساس بی‌حسی، سوزش، گزگز و یا درد در دست‌ها و پاها مشخص می‌شود.
• زونا: زونا پیامد فعال شدن مجدد ویروس خفته آبله‌ مرغان در بافت عصبی است. نخستین نشانه زونا غالباً درد سوزشی یا گزگز در ناحیه آسیب‌دیده است. زونا گاهی باعث بی‌حسی یا خارش یک سمت بدن می‌شود.
• ایدز: آسیب دیدگی اعصاب محیطی یک عارضه شایع در بیماری ایدز است که ممکن است به علت التهاب یا مصرف داروهای ایدز رخ دهد و با علائم مانند بی حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن و درد در دست ها و پاها مشخص می‌شود.
• تومور: تومورهای مغز و نخاع می‌توانند سبب گزگز و بی حسی در صورت، دست ها، بازوها، پاها و ساق شوند و این علائم ممکن است به صورت دوره‌ای رخ دهد.
• لوپوس: بیماری لوپوس باعث ایجاد التهاب در سراسر بدن می‌شود. لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است، به این معنا که سیستم ایمنی به‌جای محافظت از بدن به آن آسیب می‌زند. لوپوس با ملتهب کردن عصب‌ها یا بافت دور عصب‌ها به عصب‌های بدن آسیب می‌زند. از علائم اصلی لوپوس می‌توان به بی‌حسی، گزگز و ناتوانی در حرکت دادن بخشی از بدن اشاره کرد.
• بیماری سلیاک: بیماری سلیاک پیامد واکنش نشان دادن سیستم ایمنی به خوردن گلوتن است؛ گلوتن پروتئینی است که در غذاهای حاوی گندم، جو یا چاودار وجود دارد. سیستم ایمنی بیمار مبتلا به سلیاک پادتن‌های ضدگلوتن را در واکنش به مصرف گلوتن تولید کند. پزشکان معتقدند این پادتن‌ها به عصب‌ها آسیب می‌زنند و به ایجاد حس گزگز، سوزش، بی‌حسی، خواب‌رفتگی، سوزن سوزن شدن یا ضعف دست، بازو، پا و پایین پا دامن می‌زنند.
• کیست گانگلیون: کیست گانگلیون تودۀ خوش‌خیمی است که عموماً در امتداد تاندون‌ها یا مفصل‌های دست یا مچ دست ایجاد می‌شود. کیست گانگلیون در مچ پا و پایین پا نیز تشکیل می‌شود. کیست گانگلیون عموماً گرد یا بیضی‌شکل است و با مایعی ژلاتینی پر شده است. کیست‌های گانگلیون معمولاً بدون درد هستند. اما اگر کیست به عصب یا ساختارهای دیگر فشار بیاورد، درد، گزگز، مورمور شدن، بی‌حسی یا ضعف عضلانی شروع می‌شود.
• فیبرومیالژی: فیبرومیالژی اختلالی است که علامت اصلی‌اش درد گستردۀ عضلانی ـ اسکلتی همراه با خستگی مزمن و اختلالات خلقی، خواب و حافظه است. بیماران مبتلا به فیبرومیالژی گزگز و بی‌حسی دست، بازو، پا، پایین پا یا گاهی صورت را تجربه می‌کنند. این احساسات نشان‌دهندۀ ابتلا به اختلال‌های دیگری مانند سندروم تونل کارپال یا حتی ام اس نیز هست.
• بیماری لایم: باکتری بورلیا عامل ابتلا به بیماری لایم است. انسان‌ها معمولاً در اثر گزش کنه ناقل باکتری بورلیا به بیماری لایم مبتلا می‌شوند. در صورت وقت گذراندن در محل‌های زندگی کنه‌ها، برای مثال چمنزار یا ناحیه‌های جنگلی و پر از بوته، در معرض خطر ابتلا به بیماری لایم قرار می‌گیرد. بی‌حسی، گزگز یا سوزش دست‌ها، بازوها، پایین پاها و پاها از تظاهرات معمول بیماری لایم شدید است.
• واسکولیت (التهاب رگ): واسکولیت رگ‌های خونی را ملتهب می‌کند، در نتیجه دیواره‌های رگ‌ها ضخیم می‌شود و جریان خون کاهش می‌یابد. کاهش خون‌رسانی آسیب‌دیدگی اندام‌ها و بافت‌ها را به دنبال دارد. بعضی گونه‌های واسکولیت باعث بروز مشکلات عصبی مانند بی‌حسی، گزگز، درد و ضعف بخش‌های مختلف بدن، به‌ویژه دست و پا می‌شود.
• جذام: جذام نوعی بیماری عفونی است که چشم‌ها، پوست، غشای مخاطی و عصب‌ها را درگیر می‌کند، زخم‌های بدشکلی را ایجاد می‌کند و به آسیب عصبی دامن می‌زند. بی‌حسی و گزگز دست، پا، بازو و پایین پا یکی از علائم اصلی جذام است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بی‌حسی، گزگز، خواب‌رفتگی و مورمور شدن دست و پا دلایل مختلفی دارد. اکثر این دلایل بدون‌خطراند، اما بعضی از آن‌ها جدی و کشنده‌اند. بنابراین اگر گزگز دست و یا پا مدتی طول کشید، حتماً در اولین سرعت به پزشک مراجعه کنید. هر چه علت گزگز سریع‌تر مشخص شود و کنترل شود، احتمال بروز مشکلات مادام‌العمر کمتر می‌شود. اگر بی‌حسی و گزگز دست و پا ویژگی‌های زیر را داشت، از پزشک وقت بگیرید:

• به تدریج شروع یا تشدید شود
• هر دو سمت بدن را درگیر کند.
• رفت و برگشتی بود.
• به نظر می‌رسید به انجام کارها یا وظیفه‌های خاص، به‌ویژه حرکات تکراری مربوط باشد.
• فقط بخشی از یک عضو، برای مثال انگشتان دست یا پا را درگیر کند.

تشخیص

اگر به دلیل گزگز دست و پا به پزشک مراجعه کنید، پزشک معاینه بالینی انجام می‌دهد و پرونده پزشکی‌تان را به دقت بررسی می‌کند و علائم بروز یافته، محیط کار، عادت‌های اجتماعی (از جمله مصرف مشروبات الکلی)، تماس با مواد سمی، خطر ابتلا به HIV یا بیماری‌های عفونی دیگر و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری عصبی را ارزیابی می‌کند. همچنین پزشک دستور می‌دهد آزمایش‌های زیر برای تشخیص اختلال ایجاد کننده گزگز، مورمور شدن، خواب‌رفتگی، سوزن سوزن شدن و بی‌حسی دست و پا انجام شود.

نتیجه‌گیری

گزگز، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و خواب رفتن دست‌ها و پاها می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. دیابت، عفونت، التهاب و کمبود ویتامین از جمله عللی هستند که باعث بروز این علائم در دست‌ها و پاها می‌شوند، با این‌ حال، تنها علت نیستند. اگر در دست‌ها یا پاهای خود احساس گزگز و سوزن سوزن شدن می‌کنید یا متوجه بی‌حسی و خواب رفتن بی‌دلیل دست و پای خود شدید، در اسرع وقت با یک پزشک مشورت کنید. تشخیص زودهنگام علت مشکل شما برای درمان و برطرف کردن علائم و در عین حال پیشگیری از بروز آسیب‌های عصبی بیشتر اهمیت دارد.

سوالات متداول

آیا گزگز و خواب رفتن دست و پا خطرناک است؟

گزگز و خواب رفتن دست‌ها یا پا یک احساس ناخوشایند است، اما همیشه جدی نیست. گزگز شدید یا مداوم ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند عصب تحت فشار، کمبود ویتامین یا عوارض دیابت باشد که نیاز به درمان دارد.

آیا گزگز و خواب رفتن دست و پا را باید جدی گرفت؟

گزگز و خواب رفتن دست و پا معمولا جدی نیست. اما در برخی موارد ممکن است نشانه یک بیماری جدی زمینه‌ای باشد. در صورتی که به طور ناگهانی دچار خواب رفتن دست و پا، سردرد شدید، سرگیجه، مشکل در گفتار، ضعف یا فلج در اندام خود شده اید، فورا از اورژانس درخواست کمک کنید.

آیا کمبود آهن باعث گزگز دست و پا می‌شود؟

کمبود شدید آهن می‌تواند سبب درد، بی‌حسی، گزگز و سوزن سوزن شدن در پاها شود.

آیا غلظت خون باعث گزگز دست و پا می‌شود؟

غلظت خون یا پلی سیتمی می‌تواند سبب احساس بی‌حسی، گزگز، سوزش، خواب رفتن یا ضعف در دست، پا، بازو و ساق‌ها شود.

آیا کم خونی باعث گزگز دست و پا می‌شود؟

کم خونی به خصوص در کسانی که کم خونی آنها ناشی از کمبود ویتامین B12 است، می‌تواند سبب احساس گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها یا پاها شود.

برای گزگز دست و پا چه دارویی باید مصرف شود؟

با این حال، در اغلب موارد مسکن‌های بدون نسخه، اصلاح رژیم غذایی و فیزیوتراپی می‌توانند به تسکین این علامت کمک کنند. ولی برای رفع کامل گزگز دست و پا باید بیماری سبب شونده آن را درمان کرد.

علت گزگز دست و پا بعد از شیمی درمانی چیست؟

آسیب اعصاب محیطی که به آن نوروپاتی محیطی گفته می‌شود، یک عارضه جانبی برخی داروهای شیمیایی است که سبب احساس گزگز، بی‌حسی یا خواب رفتن دست‌ها یا پاها می‌شود.

آیا روماتیسم باعث گزگز دست و پا می‌شود؟

در روماتیسم مفصلی، التهاب می‌تواند اعصاب محیطی را درگیر کند که به صورت احساس گزگز، بی‌حسی و خواب رفتن در دست‌ها و پاها بروز می‌یابد.

گزگز دست و پا در دوران قاعدگی (پریود) نشانه چیست؟

نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی یا پریودی می‌تواند در برخی زنان سبب بروز احساس گزگز، سوزن سوزن شدن و یا خواب رفتن در دست‌ها، پاها، بازوها و ساق‌ها شود.

تپش قلب و گزگز دست و پا نشانه چیست؟

ضربان قلب نامنظم و تپش قلب همراه با گزگز و بی‌حسی ممکن است نشانه‌ای از حمله پانیک یا اضطراب باشد. به علاوه کمبود برخی مواد معدنی مانند کلسیم یا منیزیم نیز می‌تواند این علائم را ایجاد کند. این علائم را می‌توان در برخی بیماری‌های قلبی نیز مشاهده کرد. بنابراین، در صورتی که از این علائم رنج می‌برید، به پزشک مراجعه کنید.

آیا دیسک گردن باعث گزگز دست و پا می‌شود؟

فتق دیسک گردن باعث گزگز در دست‌ها و انگشتان دست می‌شود. فتق دیسک کمر می‌تواند باعث احساس گزگز و خواب رفتن در باسن، پا و ساق شود.

برای رفع گزگز دست و پا چه باید کرد؟

برای رفع گزگز دست و پا باید بیماری زمینه‌ای که سبب آن می‌شود، درمان کرد. تشخیص و درمان زودهنگام به تسکین علائم و جلوگیری از پیشروی آسیب عصبی کمک می‌کند.

گزگز و سوزن سوزن شدن دست و پا و صورت نشانه چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و بی‌حسی صورت همراه با بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری ام اس، میگرن، فیبرومیالژی، کمبود منیزیم و حتی سکته مغزی باشد. بنابراین، برای تشخیص علت واقعی علائم خود باید به پزشک مراجعه کنید.

آیا کرونا باعث گزگز و خواب رفتن دست و پا می‌شود؟

گزگز و خواب رفتن دست‌ها و پا‌ها یک نشانه شایع بیماری کووید-19 نیست. اما یک نشانه سندرم گیلن باره، یک اختلال نادر مرتبط با بیماری کرونا است. در این سندرم، دستگاه ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله می‌کند و سبب بروز علائمی مانند خواب رفتن، گزگز و سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها می‌شود.

علت گزگز و خواب رفتن دست و پا بعد از ورزش و فعالیت فیزیکی چیست؟

خواب رفتن و گزگز دست و پا بعد از ورزش و فعالیت فیزیکی می‌تواند به دلیل گردش خون ناکافی و در نتیجه عدم تحویل اکسیژن کافی به عضلات و همچنین عدم تعادل الکترولیت‌های بدن رخ دهد. به علاوه، بیماری‌های خاصی مانند دیابت، ام اس یا آسیب‌های عصبی نیز می‌توانند سبب احساس گزگز در دست‌ها و پاها به هنگام ورزش شوند.

علت گزگز و خواب رفتن دست و پا بعد از زایمان چیست؟

فشار خون پایین و سندرم تونل کارپال می‌تواند سبب گزگز، بی‌حسی و خواب رفتن اندام در دوران پس از زایمان شود. آسیب عصبی ناشی از بارداری و زایمان نیز یک علت دیگر برای مشاهده این علائم در زنان پس از زایمان است.

علت گزگز و خواب رفتن دست و پا در دوران یائسگی چیست؟

برخی از زنان ممکن است در دوران یائسگی دچار گزگز و خواب رفتن در دست، بازو، ساق یا پاهای خود شوند که ناشی از نوسانات هورمونی است.

آیا چربی خون می‌تواند سبب گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست و پا شود؟

بله. سطح بالای چربی خون می‌تواند سبب احساس سوزش یا گزگز در دست‌ها و پاها شود.

گزگز و خواب رفتن دست و پا در صبح نشانه چیست؟

در اغلب مواقع احساس گزگز و خواب رفتن دست و پا به هنگام بیدار شدن از خواب در صبح به دلیل وضعیتی است که دست‌ها یا پاها به هنگام خواب در آن قرار داشته‌اند که باعث فشار به عصب شده است.

خواب رفتن و گزگز دست و پا در کودکان نشانه چیست؟

خواب رفتن دست و پا در کودکان می‌تواند ناشی از آسیب دیدگی اعصاب محیطی (نوروپاتی محیطی) باشد که ممکن است ارثی باشد یا در اثر بیماری، سوء تغذیه، آسیب یا فشار طولانی مدت به عصب رخ دهد.

برای گزگز دست و پا به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؟

در صورتی که احساس گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن در دست‌ها یا پاها برای مدتی ادامه داشته است، برای تشخیص علت آن باید به یک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) مراجعه کنید.