گزگز و خواب رفتن دست نشانه چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟

گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و یا خواب رفتن دست‌ها نشانه‌ای از یک اختلال در مسیر عصب‌دهی به دست‌ها، بازوها، یا انگشتان است که ممکن است اعصاب، طناب نخاعی و یا مغز را تحت تاثیر قرار داده باشد. در اغلب موارد گزگز و خواب رفتن دست‌ها چندان جدی نیست و به دلیل تحت فشار قرار گرفتن موقتی اعصاب دست مثلا به دلیل استفاده طولانی‌ مدت از تلفن همراه یا قرار گرفتن در معرض سرما رخ می‌دهد که به سرعت نیز برطرف می‌شود. اما گاه عواملی مانند بارداری، التهاب، عفونت، کمبود ویتامین، تومور، صدمات و بیماری‌ها می‌توانند سبب تحت فشار قرار گرفتن و آسیب‌دیدگی اعصاب شوند که با علائم گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست در یک یا هر دو سمت بدن مشخص می‌شوند. برای رفع گزگز و خواب رفتن دست باید بیماری زمینه‌ای سبب‌ شونده آن را شناسایی و درمان کرد. به همین علت، تشخیص زودهنگام علت گزگز و خواب رفتن دست‌ها برای تسکین علائم و جلوگیری از پیشروی آسیب عصبی اهمیت بسیاری دارد.

گزگز و خواب رفتن دست چیست؟

گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا خواب رفتن دست احساس ناخوشایندی است که بسیاری از ما در طول زندگی خود بارها آن را تجربه کرده‌ایم. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که کارکرد اعصابی که به دست، انگشتان و بازوها عصب‌دهی می‌کنند، به دلایلی دچار اختلال می‌شود و آنها نمی‌توانند پیام‌های عصبی را به طور مناسب انتقال دهند. این اختلال کارکرد اعصاب، ممکن است به صورت احساس گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا خواب رفتن دست ها، بازوها و انگشتان تظاهر پیدا کند.

 اعصاب مدیان، اولنار و رادیال اعصاب محیطی هستند که به دست عصب‌دهی می‌کنند. آنها پیام‌های حسی دریافت‌ شده را برای پردازش به طناب نخاعی و از آنجا به مغز ارسال می‌کنند. هر آسیبی به این مسیر در سطح اعصاب محیطی، طناب نخاعی و یا مغز می‌تواند سبب احساس گزگز و بی‌حسی در دست، بازو و یا انگشتان شود. علل گوناگونی از جمله بارداری، بیماری، عفونت، التهاب، تومور، کمبود ویتامین، مواد سمی، تحت فشار قرار گرفتن و آسیب‌دیدگی می توانند کارکرد اعصاب را با اختلال مواجه کرده و سبب بروز این علائم در یک یا هر دو دست شوند.

گزگز دست ممکن است خفیف و موقتی باشد. برای مثال، استفاده طولانی‌ مدت از تلفن همراه یا قرار دادن دست زیر سر به هنگام خواب می‌تواند باعث گزگز و خواب رفتن دست‌ها شود که موقتی است و با تغییر وضعیت و برداشتن فشار از روی عصب دست به سرعت برطرف می‌شود. اما گاه گزگز و خواب رفتن دست ممکن است شدید باشد یا به صورت مستمر و دوره‌ای رخ دهد. در چنین مواردی علت گزگز دست ممکن است یک مشکل جدی باشد که نیاز به بررسی‌های پزشکی داشته باشد.

گزگز دست نشانه چیست؟

بیماری‌های مختلفی ممکن است سبب احساس گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی، کرختی و یا خواب رفتن دست‌ها، بازوها و یا انگشتان در یک یا هر دو سمت بدن شود. برخی از عارضه‌هایی که گزگز و خواب رفتن دست‌ها ممکن است علامت شروع یا وخامت آن‌ها باشد، در زیر آورده‌ شده‌اند. باید توجه داشته باشید که این فهرست تنها جنبه آگاهی‌بخشی دارد و تشخیص علت دقیق گزگز و خواب رفتن دست‌های شما باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد.

بارداری

برخی بانوان در اواخر بارداری دچار گزگز یا بی‌حسی دست‌ها، انگشتان، پاها، کمر یا باسن‌ می‌شوند. کم‌خوابی شایع‌ترین علت گزگز دست در سه‌ ماهه دوم بارداری است. بی‌حسی دست در سه‌ ماهه سوم یعنی زمانی شدیدتر می‌شود که رحم بزرگتر شده و تغییر موقعیت‌های خواب رگ‌های خونی را منقبض می‌کند. مایع اضافی به عصب میانی مچ دست فشار می‌آورد و موجب ابتلای برخی مادران به سندرم تونل کارپال می‌شود. اکثر موارد سندرم تونل کارپال در چند ماه پایانی بارداری بروز می‌یابد. بااین‌حال، اگر پیش از بارداری به سندرم تونل کارپال مبتلا شده باشید، علائم سندرم احتمالاً زودتر بروز خواهد یافت. علائم در یک یا هر دو دست تجربه می‌شود؛ البته علائم دست غالب عموماً شدیدتر است.

سندرم تونل کارپال یا اختلال عصب مدیان

سندرم تونل کارپال (CTS) پیامد تحت‎ فشار قرار گرفتن عصب میانی (مدین) مچ دست است. فشردگی عصب میانی به بی‌‎حسی و گزگز انگشتان شست، اشاره و میانی دامن می‌زند. دیگر انگشتان و حتی کل دست نیز گاهی بی‌حس می‌شود. اما اگر آزمایش‌های خاص انجام شود، انگشت کوچک باید حس عادی داشته باشد. علائم غالباً شب‌ها شدیدتر است. حرکت‌های تکراری و مکرر دست مانند تایپ، بارداری و آرتریت از دلایل سندرم تونل کارپال هستند.

سندرم تونل کوبیتال

عصب زند زیرین یا عصب اولنار از گردن تا دست امتداد دارد. عصب اولنار به کنترل عضله‌ها و ایجاد حس در ساعد، دست و انگشتان کمک می‌کند. سندرم تونل کوبیتال زمانی بروز می‌یابد که عصب اولنار آسیب ببیند و در نتیجه ملتهب، متورم و تحریک شود. عصب اولنار از درون تونل کوبیتال در سمت داخلی آرنج می‌گذرد؛ این تونل از عضله، رباط و استخوان تشکیل می‌شود. تحت‎ فشار قرار گرفتن عصب اولنار علائم ناراحت‌کننده و شدیدی را ایجاد می‌کند. درمان نکردن این وضعیت به ضعف و آتروفی عضلانی منجر می‌شود.

تحت فشار بودن عصب یا رادیکولوپاتی گردن

رادیکولوپاتی گردن یا گیرافتادگی عصب به آسیب دیدن یا تغییر روش عملکرد عصب اشاره دارد. این عارضه پیامد تحت ‎فشار قرار گرفتن یا ملتهب شدن یکی از ریشه‌های عصبی است که در نزدیکی مهره‌های گردنی قرار دارد. ستون مهره‌های گردنی از هفت مهره کوچک ابتدایی ستون فقرات تشکیل می‌شود. این هفت مهره که از پایه جمجمه شروع می‌شوند، ستون فقرات گردنی یا گردن را تشکیل می‌دهند. رادیکولوپاتی گردن در این بخش بروز می‌یابد. وقتی ریشه عصب گیر می‌افتد، عصب‌های متصل به آن ریشه درگیر می‌شوند. به همین دلیل گیرافتادگی عصب گردن باعث دردی می‌شود که رو به پایین در بازو منتشر می‌شود. آرتروز گردن و دیسک گردن دو علت اصلی تحت فشار قرار گرفتن و گیرافتادگی عصب در مهره‌های نخاعی هستند.

کم‌کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید زمانی بروز می‌یابد که غده تیروئید هورمون تیروئید را به اندازه کافی تولید و ترشح نکند. کم‌کاری تیروئید سرعت متابولیسم را کاهش می‌دهد و در نتیجه کل بدن درگیر می‌شود. کم‌کاری تیروئید بیماری نسبتاً شایعی است. کم‌کاری تیروئید شدید و درمان‌ نشده باعث تجمع مایع می‌شود. مایع انباشته‌ شده به عصب‌های بازوها و پاها فشار می‌آورد. در نتیجه در محل آسیب‌دیدگی عصب علائمی مانند گزگز، درد و بی‌حسی تجربه می‌شود. کم بودن میزان هورمون تیروئید گاهی به ابتلا به سندرم تونل کارپال منجر می‌شود که عصب‌های دست و مچ دست را درگیر می‌کند.

کمبود ویتامین

کمبود ویتامین یکی از دلایل گزگز، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی دست‌ها و پاهاست. وجود ویتامین‌های B1 ،B6 ،B12 و E برای عملکرد مناسب سیستم عصبی ضروری است. برای مثال کمبود ویتامین B12 موجب ابتلا به کم‌خونی خطرناک (پرنیشوز) می‌شود که به نوبۀ خود آسیب دیدن عصب‌های محیطی را به دنبال دارد. خواب رفتن یا پاراستزی دست‌ها و پاها از عوارض آسیب‌دیدگی عصب‌های محیطی است. به همین ترتیب مقدار بیش از حد کم یا زیاد ویتامین B6 باعث سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها می‌شود. به‌ علاوه کمبود بعضی مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و مس به علائم عصبی مانند گزگز و بی‌حسی دست‌ها و پاها دامن می‌زند.

دیابت یا بیماری قند

دیابت بیماری مزمنی است که اگر لوزالمعده انسولین کافی تولید نکند یا بدن نتواند به روشی مؤثر از انسولین تولید شده استفاده کند بروز می‌یابد. هورمون انسولین میزان گلوکز خون را تنظیم می‌کند. هایپرگلایسمی به معنای بالا بودن میزان گلوکز یا قند خون است. هایپرگلایسمی یکی از عوارض شایع کنترل نکردن دیابت است که به مرور زمان آسیبی جدی را به بسیاری از سیستم‌های بدن، بویژه عصب‌ها و رگ‌ها وارد می‌کند.

روماتیسم مفصلی

روماتیسم نوعی بیماری خودایمنی التهابی است که باعث می‌شود بدن پادتن‌هایی را برای حمله به مفصل‌های سالم تولید کند. در نتیجه درد، التهاب و ورم مفصل‌ها، رباط‌ها و عصب‌های اطراف شروع می‌شود. غضروف مفصلی به مرور زمان از بین می‌رود، فضای بین استخوان‌ها تنگ می‌شود و مفصل‌ها ناپایدار یا خشک می‌شوند. به‌علاوه رباط‌های متصل‌کننده استخوان‌ها به مفصل‌ها نیز ملتهب می‌شوند. رباط‌های ملتهب شل می‌شوند و توانایی‌شان برای حمایت از مفصل‌ها کاهش می‌یابد. پیامد این وضعیت خارج شدن مفصل از حالت هم‌ترازی است.

التهاب مفصلی ناشی از روماتیسم گاهی به آسیب‌دیدگی یا فشردگی عصب‌های مجاور منجر می‌شود، در نتیجه علائمی مانند بی‌حسی و گزگز دست و پا بروز می‌یابد. علائمی مانند بی‌حسی و گزگز را نباید نادیده بگیرید، چون نشانه عوارض یا تشدید روماتیسم هستند.

داروها

مصرف بعضی داروها یا ترکیب داروها به عصب‌های محیطی آسیب می‌زند. اگر عصب آسیب‌دیده مرتبط با دست یا مچ دست باشد، این آسیب‌دیدگی موجب گزگز دست خواهد شد. داروهایی که بی‌حسی دست عموماً یکی از عوارض جانبی‌شان است، عبارت‌اند از:

• داروهای شیمی‌درمانی
• داروهای کاهش‌دهندۀ کلسترول
• داروهای فشار خون و بیماری‌های قلبی مانند آمیودارون یا هیدرالازین
• آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول و داپسون
• داروهای سرکوب‌کنندۀ سیستم ایمنی
• داروهای ضدتشنج مانند فنی‌توئین

نوروپاتی الکلی

نوروپاتی الکلی به آسیب دیدن عصب‌ها به دلیل مصرف افراطی و طولانی‌ مدت مشروبات الکلی اشاره دارد. نوروپاتی الکلی عصب‌های خودمختار و عصب‌های پیرامونی را درگیر می‌کند؛ عصب‌های پیرامونی عمدتاً در بازوها و پاها قرار دارد و عصب‌های خودمختار عملکردهای داخلی بدن را تنظیم می‌کنند. آسیب‌دیدگی این عصب‌ها به گزگز و درد دست و پا دامن می‌زند.

گاهی کمبود مواد مغذی و جمع شدن سموم در بدن علت نوروپاتی الکلی است. الکل جذب مواد مغذی مانند پروتئین، تیامین، فولات، نیاسین، ویتامین‌های B6 و B12 و ویتامین E را کاهش می‌دهد. کمبود شدید این مواد بر بسیاری از بخش‌های بدن، از جمله عصب‌ها اثر می‌گذارند.

اضطراب

اضطراب احساس ترس، وحشت و ناآرامی است. اضطراب باعث تعریق، بی‌قراری، عصبی شدن و تپش قلب می‌شود. اضطراب گاهی واکنشی طبیعی به استرس است. برای مثال هنگام روبه‌رو شدن با یک مشکل کاری، قبل از امتحان یا پیش از یک تصمیم‌گیری مهم مضطرب می‌شوید. اضطراب گاهی انرژی‌تان را افزایش می‌دهد یا به حفظ تمرکزتان کمک می‌کند. اما ترس بیماران دچار اختلال‌های اضطراب، موقتی نیست و آنان را از پا درمی‌آورد.

بیماری ام اس یا اسکلروز چندگانه

بیماری ام اس به مغز و نخاع آسیب می‌زند و موجب بروز طیف گسترده‌ای از علائم مانند مشکلات بینایی، اختلال در حرکت دست یا پا و اختلال‌های حسی یا تعادلی می‌شود. ام اس بیماری مادام‌العمری است که گاهی ناتوانی جدی ایجاد می‌کند، البته این بیماری هر از گاه خفیف می‌شود. علت دقیق ابتلا به ام اس مشخص نیست، اما احتمالاً ترکیبی از عامل‌های محیطی و ژنتیک در مبتلا شدن به این بیماری نقش دارد.

ام اس نوعی بیماری خودایمنی است، به این معنا که سیستم ایمنی بخشی از بدن را با مادۀ خارجی اشتباه می‌گیرد و به آن حمله می‌کند. سیستم ایمنی در بیماری MS به غلاف میلین مغز و نخاع حمله می‌کند، غلاف میلین لایه‌ای است که عصب‌ها را می‌پوشاند، از آن‌ها محافظت می‌کند و به انتقال سیگنال‌های الکتریکی از مغز به بقیه بدن کمک می‌کند. حمله‌های سیستم ایمنی باعث می‌شود غلاف میلین به صورت لکه‌های کوچک ملتهب شود. به این لکه‌های ملتهب پلاک یا ضایعه می‌گویند. این لکه‌ها حرکت پیام در امتداد عصب‌ها را مختل می‌کنند. سرعت حرکت پیام‌ها در اثر التهاب کم می‌شود، پیام‌ها پس و پیش می‌شود، به مسیر اشتباه می‌رود یا حرکتشان کاملاً متوقف می‌شود و به مقصد نمی‌رسند. این اختلال موجب بروز علائم و نشانه‌های MS می‌شود. بافت پیوندی جای زخم پس از برطرف شدن التهاب روی غلاف میلین می‌ماند؛ به این بافت اسکلروز گفته می‌شود. حمله‌های سیستم ایمنی، به‌ویژه اگر مکرر و با فاصله کم باشد، در نهایت آسیبی دائمی را به عصب‌های زیر غلاف میلین وارد می‌کند.

سکته مغزی

سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که انسداد یا خونریزی رگ، خونرسانی به مغز را مختل کند یا کاهش دهد. در این صورت مغز اکسیژن یا مواد مغذی کافی را دریافت نمی‌کند و در نتیجه مرگ سلول‌های مغزی شروع می‌شود. وقتی سلول‌های مغزی پس از سکته آسیب می‌بینند، آن بخش از مغز در هدایت عصب‌ها و سلول‌های کنترل‌کننده کارکردهای حرکتی دچار مشکل می‌شود. پردازش گیرنده‌های حسی دشوار می‌شود و به این ترتیب بیماری که سکته مغزی کرده است با علائمی مانند بی‌حسی یا گزگز دست و گزگز پا روبه‌رو می‌شود. عوارض سکته مغزی به محل وقوع آن در مغز و بزرگی بخش آسیب‌دیدۀ مغز بستگی دارد.

سایر علل گزگز و خواب رفتن دست

به جز مواردی که در بالا اشاره شد، بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که با وارد آوردن فشار و آسیب به اعصاب محیطی سبب احساس گزگز، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و حتی خواب رفتن دست‌، بازو و انگشتان در یک یا هر دو سمت می‌شوند. برخی از آنها عبارتند از:

• نارسایی کلیوی: آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی یک عارضه نارسایی پیشرفته کلیوی است که با علائم گزگز، بی‌حسی و خواب رفتن دست‌ها و پاها ظاهر می‌شود. علت این مسئله می‌تواند ناتوانی کلیه در دفع مواد سمی از خون، عدم توازن الکترولیت‌های بدن، کاهش سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین، بیماری‌های همزمان مانند پرکاری غدد پاراتیروئید باشد.
• هپاتیت B و C: هپاتیت B و هپاتیت C عفونت کبدی هستند که توسط یک ویروس ایجاد می‌شوند. ویروس هپاتیت می‌تواند سبب آسیب به اعصاب شود که با احساس بی‌حسی، سوزش، گزگز و یا درد در دست‌ها و پاها مشخص می‌شود.
• زونا: زونا یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس آبله مرغان ایجاد می‌شود و سبب ایجاد جوش‌های پوستی دردناک روی یک سمت بدن یا صورت می‌شود. یک علامت شایع این بیماری احساس شدید گزگز، بی‌حسی، سوزش یا درد در نواحی متاثر شامل دست‌ها و پاها است.
• ایدز: ویروس HIV در بیماری ایدز می‌تواند به اعصاب بدن آسیب برساند و سبب اختلال کارکرد آنها شود. اختلال کارکرد اعصاب سبب می‌شود که آنها نتوانند پیام‌های حسی را به دستگاه عصبی مرکزی، مغز یا طناب نخاعی ارسال کنند که این در عوض سبب درد، بی‌حسی، گزگز و ضعف در دست‌ها و پاها می‌شود.
• تومور: شانس ابتلا به تومورهای سرطانی مغز یا نخاع بسیار پایین و کمتر از 1 درصد است (منبع). با این حال تومورهای مغز و نخاع به دلیل نقش این اندام در انتقال و پردازش پیام‌های حسی می‌تواند سبب گزگز و بی‌حسی در دست، بازو، ساق، پاها و صورت شود.
• لوپوس: در بیماری لوپوس دستگاه ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌ها حمله می‌کند که سبب درد و التهاب در همه جای بدن می‌شود. یک عارضه لوپوس آسیب‌دیدگی یا نوروپاتی اعصاب محیطی است که سبب احساس بی‌حسی یا گزگز و سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها می‌شود.
• بیماری سلیاک: بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که در اثر خوردن غذاهای حاوی گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن نوعی پروتئین است که در گندم، جو و غلات دیگر یافت می‌شود. یک عارضه این بیماری آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی است که با ضعف، گزگز، سوزن سوزن شدن یا درد در دست، بازو، ساق و پاها همراه است.
• کیست گانگلیون: کیست گانگلیون یک کیسه کوچک حاوی مایع است که روی مفصل یا تاندون در مچ دست و قوزک پا رشد می‌کند. بزرگ شدن این کیست می‌تواند سبب فشار به اعصاب و در نتیجه ایجاد درد، گزگز، بی‌حسی و ضعف ماهیچه‌ای در دست‌ها و یا پاها شود.
• فیبرومیالژی: فیبرومیالژی یک بیماری مزمن است که با درد اسکلتی عضلانی در سراسر بدن همراه است و می‌تواند سبب احساس گزگز و بی‌حسی در دست‌ها، بازوها، پاه و گاه صورت شود. این علائم ممکن است مرتبط با بیماری‌های هم‌زمان مانند ام اس و سندرم تونل کارپال باشد.
• بیماری لایم: بیماری لایم یک بیماری عفونی است که توسط گزش کنه به انسان‌ها منتقل می‌شود و بیشتر در مناطق جنگلی و بوته زارها مشاهده می‌شود. درگیر شدن اعصاب در مراحل پیشرفته این بیماری می‌تواند سبب احساس گزگز، سوزش و بی‌حسی در دست‌ها و پاها شود.
• واسکولیت (التهاب رگ): واسکولیت التهاب رگ‌های خونی است و زمانی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی به اشتباه به عروق خونی حمله می‌کند. این بیماری می‌تواند سبب اختلال در کارکرد اعصاب حسی و حرکتی شود که به صورت بی‌حسی، خواب رفتن، درد و ضعف در عضلات دست‌ها و پاها نمود می‌یابد.
• جذام: جذام یک بیماری عفونی مزمن است که می‌تواند اعصاب، پوست، چشم‌ها و مخاط بینی را تحت تاثیر قرار دهد. در این بیماری‌ها باکتری‌ها به اعصاب حمله می‌کنند که سبب گزگز یا بی‌حس شدن دست‌ها و پاها می‌شود.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

بی‌حسی، گزگز و گاهی ضعف دست دلایل فراوانی دارد. بسیاری از این دلایل جدی و خطرناک نیستند. اما اگر علائم برای مدتی طولانی استمرار داشته باشد، شدیدتر شود یا زندگی روزمره را مختل کند، باید برای مشاوره به پزشک مراجعه کنید. چنانچه علائم ناگهان ایجاد شود، شدید باشد یا پس از آسیب‌دیدگی بروز یابد، باید فوراً نزد پزشک بروید. اگر علائم زیر را دارید، از پزشک وقت بگیرید:

• علائم رفت و برگشتی است یا به تدریج شدیدتر می‌شود.
• به نظر می‌رسد انجام کارهای خاص باعث ایجاد علائم می‌شود.
• سرگیجه دارید یا عضلاتتان می‌گیرد.
• وجود راش پوستی
• شدیدتر شدن علائم پا هنگام راه رفتن
• بروز علائم در هر دو سمت بدن
• بی‌حس شدن بخش خاصی از دست یا پا، برای مثال انگشتان

اگر پیش از این تشخیص داده شده است که به یکی از بیماری‌های دامن‌زننده به بی‌حسی و گزگز دست مبتلا هستید، این علائم فوریت پزشکی محسوب نمی‌شود. درهرحال بیماری زمینه‌ای در صورت انجام ندادن درمان مناسب شدیدتر می‌شود، بنابراین مراجعه به پزشک را پشت گوش نیندازید.

تشخیص

تشخیص علت گزگز و بی‌حسی دست مستلزم ارزیابی نشانه‌های جسمی مانند کاهش حس، تغییر رفلکس‌ها و ضعف است. همچنین باید معاینۀ دقیقی برای تعیین علت بی‌حسی، خواب رفتن، مورمور شدن و گزگز دست انجام شود. چون گزگز دست یکی از علائم شایع بسیاری از بیماری‌هاست، لازم است آزمایش‌های مختلفی انجام شود تا پزشک علت گزگز دست را تشخیص بدهد و بهترین راه را برای درمانش توصیه کند. آزمایش‌های زیر برای تشخیص علت گزگز و بی‌حسی دست کاربرد دارند:

آزمایش خون

آزمایش خون نشانه‌های بیماری التهابی مانند روماتیسم یا لوپوس را نشان می‌دهد. همچنین آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان هورمون‌ها، ویتامین‌ها و فاکتورهای دیگر انجام می‌شود.

آزمایش‌های عملکرد عصبی

اگر علائم اختلال عصبی یا عضلانی از قبیل ضعف عضله، گزگز یا بی‌حسی پا، بازو، دست و یا صورت را داشته باشید، انجام این آزمایش‌ها ضرورت می‌یابد. تست‌های عملکرد عصبی برای تشخیص نوروپاتی و آسیب‌های عصبی کاربرد دارند. آزمایش‌های عملکرد عصبی عبارت‌اند از:

• نوار عصب و عضله (الکترومیوگرافی یا EMG): نوار عصب و عضله واکنش عضله یا فعالیت الکتریکی را در زمان تحریک عصب اندازه‌گیری می‌کند. متخصص سوزن کوچک متصل به الکترود را وارد یکی از عضله‌ها می‌کند تا فعالیت الکتریکی آن عضله را ثبت کند.
• تست هدایت عصبی (NCV): سرعت و چگونگی حرکت سیگنال‌های الکتریکی در امتداد عصب‌ها در این آزمایش اندازه‌گیری می‌شود. متخصص الکترودها را به عصب خاصی متصل می‌کند، سپس پالس الکتریکی خفیفی از طریق الکترود به عصب منتقل می‌شود. الکترودهای متصل به عضله‌ها واکنش عضله به تحریک را ثبت می‌کنند.

آزمایش‌های تصویربرداری

آزمایش‌های تصویربرداری مشکلات مغز، ستون فقرات یا نخاع، برای مثال رادیکولوپاتی، تومور، سکته مغزی یا ام اس را نشان می‌دهند:

• عکس رادیوگرافی مهره‌های گردن: دستگاه رادیوگرافی پرتوی تشعشع را روی گردن می‌تاباند، عکس گرفته می‌شود و روی فیلم مخصوص یا رایانه ثبت می‌شود. عکس رادیوگرافی گردن هفت مهرۀ ناحیۀ گردن، اولین مهره ستون فقرات صدری و فضاهای دیسک بینشان را نشان می‌دهد.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): ام آر آی برای بررسی مغز و مهره‌های گردن جهت تعیین علت گردن درد، سردرد، خشکی، بی‌حسی و مشکلات تعادلی انجام می‌شود. بیماری‌های عصبی مانند ام اس، آسیب‌دیدگی‌های سر، تومور و سکته مغزی نیز در MRI دیده می‌شود.
• سی تی اسکن (اسکن توموگرافی رایانه‌ای): سی تی اسکن برای تهیه تصاویری بهتر از ساختارهای ستون فقرات انجام می‌شود. پزشکان با توجه به تصاویر سی تی اسکن بهتر می‌توانند گیرافتادگی و فشردگی عصب، فتق دیسک، تومور، گستردگی آسیب‌دیدگی، ناهنجاری‌های عروقی یا عارضه‌های دیگر را تشخیص بدهند.
• سونوگرافی عروق: سونوگرافی عروق آزمایشی غیرتهاجمی برای ارزیابی جریان خون در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌های بازوها، گردن و پاها و تشخیص لخته‌های خون و بیماری شریان محیطی است.

نتیجه‌گیری

گزگز، مورمور، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و خواب رفتن یک علامت مشترک در بیماری‌هایی است که اعصاب، مغز یا طناب نخاعی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگر گزگز و بی‌حسی گهگاه رخ دهد و به سرعت بهبود یابد، نگران کننده نیست. اما اگر گزگز به صورت مکرر رخ دهد یا شدت یابد، ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری باشد که نیاز به تشخیص پزشک دارد. برای درمان گزگز و بی‌حسی دست ابتدا باید بیماری که سبب آن می‌شود، درمان کرد.

سوالات متداول

آیا گزگز و خواب رفتن دست خطرناک است؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها در اغلب موارد ممکن است جدی نباشد و به سرعت بهبود یابد. برای مثال، قرار گرفتن در معرض هوای سرد ممکن است باعث بی‌حس شدن و گزگز دست‌ها شود. در صورتی که گزگز دست‌ها به صورت مکرر و بی‌دلیل رخ دهد، باید برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید.

آیا آسیب عصبی سبب گزگز و بی‌حس شدن دست‌ها می‌شود؟

تحت فشار قرار گرفتن و آسیب‌دیدگی اعصابی که به دست‌ها و انگشتان عصب دهی می‌کنند، می‌تواند سبب گزگز دست‌ها شود. با این حال، علل دیگری مانند کمبود ویتامین و مواد سمی نیز می‌توانند سبب بروز این احساس شوند.

برای درمان گزگز و خواب رفتن دست‌ها چه باید کرد؟

برای درمان گزگز دست باید علت زمینه‌ای که سبب آن می‌شود، برطرف کرد. پزشک با تشخیص بیماری که باعث فشار و آسیب عصبی می‌شود، درمان مناسب را برای شما برنامه ریزی می‌کند.

علت گزگز دست در خواب چیست؟

گزگز دست در شب و هنگام خواب یک وضعیت شایع است که می‌تواند شما را از خواب بیدار کند. سندرم تونل کارپال شایع‌ترین علت گزگز و خواب رفتن دست در هنگام خواب است که انگشتان شست، اشاره (سبابه) و میانی و گاه کل دست را درگیر می‌کند.

علت گزگز دست در صبح چیست؟

علت بیدار شدن با گزگز دست در هنگام صبح می‌تواند تحت فشار قرار گرفتن عصب به دلیل وضعیت نامناسب دست در هنگام خواب باشد. انجام کارهای تکرار شونده مانند تایپ یا ساز زدن نیز می‌تواند سبب بروز این احساس در دست شود. بی‌حسی یا گزگز دست‌ها به هنگام بیدار شدن می‌تواند یک علامت گیرافتادگی عصب (رادیکولوپاتی گردن) نیز باشد.

علت گزگز و خواب رفتن دست و صورت چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و بی‌حسی هم‌زمان دست و صورت می‌تواند ناشی از کمبود کلسیم و منیزیم یا یک علامت بیماری‌هایی مانند میگرن، ام اس، فیبرومیالژی و حتی سکته مغزی باشد. برای تشخیص علت این مشکل به بررسی‌های دقیق پزشکی نیاز است.

آیا چربی خون می‌تواند سبب گزگز، خواب رفتن یا سوزن سوزن شدن دست‌ها شود؟

سطح بالای چربی خون می‌تواند سبب احساس سوزش، گزگز، سوزن سوزن شدن و یا خواب رفتن دست‌ها و پاها شود.

گزگز دست و سرگیجه نشانه چیست؟

برخی بیماری‌ها مانند میگرن، سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم، بیماری‌های گوش و سکته مغزی می‌توانند سبب بروز این علائم شوند. در صورتی که سرگیجه شما شدید است یا به صورت ناگهانی و حاد آغاز شده است، به اورژانس مراجعه کنید.

آیا غلظت خون می‌تواند سبب گزگز و خواب رفتن دست شود؟

غلظت خون یا پلی‌سیتمی می‌تواند سبب گزگز، سوزن سوزن شدن، خواب رفتن یا ضعف در دست، پا، بازو و ساق‌ها شود.

آیا کم خونی می‌تواند سبب گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها شود؟

کم خونی می‌تواند سبب احساس گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها یا پاها شود. کمبود ویتامین B12 نیز که یک عامل کم خونی است، می‌تواند در بروز این مشکل دخیل باشد.

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دو دست نشانه چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن هر دو دست می‌تواند به دلایلی از قبیل آسیب‌دیدگی، مشکل در خونرسانی به دست‌ها، قرار گرفتن در معرض گرما یا سرمای شدید، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و همچنین، سندرم تونل کارپال رخ دهد.

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن کف دست نشانه چیست؟

سندرم تونل کارپال می‌تواند سبب احساس گزگز، سوزش، درد، بی‌حسی و خواب رفتن در کف دست، ساعد، مچ و انگشتان دست شود.

گزگز و خواب رفتن مچ دست نشانه چیست؟

سندرم تونل کارپال یک علت شایع خواب رفتن و گزگز مچ دست، ساعد و انگشتان دست است.

گزگز و خارش دست نشانه چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و خارش دست در اغلب موارد می‌تواند نشان دهنده سندرم تونل کارپال باشد که عصب مدیان در مچ دست را تحت فشار قرار می‌دهد.

علت گزگز و خواب رفتن دست بعد از زایمان چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها و انگشتان دست پس از زایمان در زنان می‌تواند ناشی از فشار خون پایین، سندرم تونل کارپال و آسیب‌دیدگی عصبی در اثر بارداری و زایمان باشد.

علت گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست شکسته و گچ گرفته چیست؟

گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست شکسته در درون گچ معمولا ظرف چند ساعت از بین می‌رود. اما اگر احساس گزگز و خواب رفتن در انگشتان دست درون گچ ادامه پیدا کرد، ممکن است نشان دهنده آن باشد که گچ بیش از حد سفت بسته شده است و یا اینکه یک عصب دچار آسیب شده است. بنابراین، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

علت خواب رفتن و گزگز دست در کودکان چیست؟

آسیب‌دیدگی یا نوروپاتی اعصاب محیطی به دلایلی مانند وراثت، بیماری، سوء تغذیه، تروما یا فشار طولانی مدت به عصب می‌تواند سبب بروز احساس گزگز، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست‌ها در کودکان شود.

آیا دیسک گردن می‌تواند سبب گزگز و خواب رفتن دست‌ها شود؟

برآمدگی و فتق دیسک گردن به علت فشار وارد کردن به ریشه اعصاب می‌تواند سبب گزگز و خواب رفتن دست‌ها و انگشتان دست شود.

آیا آرتروز گردن می‌تواند سبب گزگز و خواب رفتن دست‌ها شود؟

بله. آرتروز گردن می‌تواند سبب درد، بی‌حسی و گزگز در شانه‌ها، بازوها و یا دست‌ها شود.

خواب رفتن و لرزش دست نشانه چیست؟

گزگز و خواب رفتن همراه با لرزش دست ممکن است در حملات اضطراب و پانیک، سندرم تونل کارپال، بیماری پارکینسون و بیماری لرزش اساسی مشاهده شود.

آیا فشار خون می‌تواند سبب گزگز، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست‌ها شود؟

فشار خون بالا یک علت احتمالی خواب رفتن، سوزن سوزن شدن و گزگز دست‌ها است. در عین حال فشار خون پایین نیز می‌تواند سبب بی‌حس شدن دست‌ها شود.

گزگز شست دست نشانه چیست؟

آسیب‌دیدگی، تحت فشار قرار گرفتن موقتی عصب به دلیل وضعیت نامناسب دست، گیرافتادگی عصب در گردن یا سندرم تونل کارپال از جمله عواملی هستند که سبب گزگز و سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی انگشت شست دست می‌شوند.

علت سوزن سوزن شدن دست به هنگام عصبانیت چیست؟

عصبانیت باعث منقبض شدن عروق و در نتیجه کاهش جریان خون به اندام از جمله دست‌ها می‌شود که می‌تواند باعث احساس گزگز، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی دست‌ها شود.