درد لگن و باسن معمولاً در اثر اسپاسم و گرفتگی عضلات لگن بروز پیدا می‌کند و به‌راحتی با مراقبت‌های خانگی قابل رفع است. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به استراحت، اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن و خوابیدن، انجام حرکات اصلاحی و مصرف داروهای مسکن اشاره کرد. اما داشتن علائمی مانند مداوم بودن درد، تورم و قرمزی در ناحیه لگن یا حساسیت آن به درد نشانه مشکل جدی است و نیاز به مراجعه به پزشک دارد. از جمله عارضه‌ها و بیماری‌هایی که می‌توانند باعث درد لگن شوند می‌توان به سیاتیک، دیسک کمر، بورسیت و آرتروز لگن اشاره کرد. پس از تشخیص علت دقیق، درمان بر اساس علت انجام میشود و میتواند شامل روش‌هایی مانند درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و تزریق پی‌آرپی باشد.
اقدامات اولیه قبل از مراجعه به پزشک
درد لگن و باسن ممکن است صرفاً ناشی از اسپاسم و گرفتگی عضلات لگن باشد که با مراقبت‌های خانگی می‌توان آن را درمان کرد. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به استراحت، دارو درمانی، اصلاح وضعیت بدن در هنگام نشستن و خوابیدن، گرم و سرد کردن قبل از ورزش و انجام حرکات اصلاحی اشاره کرد.
این راهکارها در ادامه به تفصیل توضیح داده شده‌اند:
استراحت
برای تسکین درد باید استراحت کنید و تا حد ممکن فعالیت‌های سنگین مانند بلندکردن اجسام که باعث فشار بر لگن می‌شوند را انجام ندهید. در صورتی که شغل شما به‌گونه‌ای است که باید به مدت طولانی در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید بهتر است یک تا دو هفته مرخصی بگیرید یا ساعات کاری خود را کاهش دهید. اما اگر بعد از یک تا دو هفته استراحت، درد همچنان ادامه داشت یا حتی بدتر شد باید به پزشک مراجعه کنید.
دارو درمانی (در کوتاه مدت)
علاوه بر استراحت، مصرف داروهای مسکن مانند نوافن، ناپروکسن و ایبوپروفن میتواند تا حدی به کنترل درد کمک کند. توجه داشته باشید که این داروها را حداکثر دو روز می‌توانید استفاده کنید و پس از این مدت درصورتی‌که همچنان درد داشته باشید باید به پزشک مراجعه کنید.
کمپرس سرد
در روزهای اول شروع درد لگن و باسن استفاده از کمپرس سرد هر سه تا چهار ساعت یکبار در طول روز میتواند به کاهش درد کمک کند. این کمپرس هر بار باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی محل درد قرار داده شود.
اصلاح وضعیت بدن
وضعیت‌های نادرست بدن در هنگام انجام فعالیت‌های روزانه مانند نشستن، خوابیدن و رانندگی تأثیر بسیار زیادی بر عضلات و استخوان‌های لگن و باسن می‌گذارد. معمولاً اولین علامتی که در این مواقع بروز پیدا می‌کند درد لگن یا باسن است که با اصلاح وضعیت‌های بدن می‌توان از آن جلوگیری کرد.
در ادامه به بررسی وضعیت‌های صحیح بدن در هنگام نشستن، خوابیدن و رانندگی پرداخته‌ایم:
هنگام نشستن
برخی از افراد به واسطه شغل خود در طول روز ساعات طولانی روی صندلی و پشت میز می‌نشینند. به همین دلیل این افراد باید توجه بیشتری به وضعیت بدن خود در هنگام نشستن داشته باشند تا دچار درد لگن و باسن نشوند. در ادامه به تعدادی از وضعیت‌های نادرست نشستن و نحوه اصلاح آن‌ها در زندگی روزمره و نشستن روی صندلی اشاره می‌کنیم:
- خم شدن به جلو و قوز کردن: این وضعیت میتواند فشار زیادی بر عضلات و مفاصل و اعصاب پایین کمر وارد کند و باعث درد لگن و باسن شود. بنابراین باید سعی کنید بر روی صندلی‌هایی بنشینید که دارای پشتی مناسب و قابل‌تنظیم و متناسب با ارگونومی بدن باشند. همچنین درست تکیه‌دادن به صندلی به‌گونه‌ای که قوس طبیعی ستون فقرات حفظ شود میتواند به کاهش فشار بر لگن و باسن کمک کند. علاوه بر این با استفاده از بالشتک‌های مخصوص کمر می‌توانید به حفظ ارگونومی مناسب بدن در هنگام نشستن کمک کنید.
- نشستن با پاهای آویزان: هنگامی که پاها به طور کامل روی زمین قرار نگیرند و آویزان باشند، گردش خون دچار مشکل شده و فشار زیادی به عضلات لگن و باسن وارد میشود. برای حل این مشکل می‌توانید از زیرپایی استفاده کنید و زانوها را در زاویه ۹۰ درجه قرار دهید.
- نشستن طولانی مدت بدون تغییر وضعیت: نشستن طولانی‌مدت میتواند منجر به خستگی و تنش عضلات لگن و باسن شود. به همین دلیل باید سعی کنید هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یکبار از جای خود بلند شوید و حرکات کششی یا پیاده‌روی کوتاه انجام دهید.
هنگام خوابیدن
بدن ما در حالت خوابیده باید در وضعیت مناسبی قرار گیرد تا از فشار به لگن و باسن و درد این نواحی جلوگیری شود. در ادامه تعدادی از وضعیت‌های نادرست خوابیدن و نحوه اصلاح آن‌ها توضیح داده شده است:
- خوابیدن به شکم: خوابیدن به شکم باعث میشود که ستون فقرات در وضعیت طبیعی خود قرار نداشته باشد و به لگن و باسن فشار وارد کند. بنابراین بهتر است به پشت بخوابید و در زیر زانوها از بالشت کوچکی استفاده کنید تا فشار روی لگن کاهش یابد. همچنین می‌توانید به پهلو بخوابید و در بین زانوهای خود یک بالشت قرار دهید.
- خوابیدن با پاهای خم شده: خوابیدن با پاهای خم شده باعث فشار بر عضلات لگن و باسن میشود. بنابراین بهتر است درست به پهلو بخوابید و بین زانوهای خود از بالشت کوچکی استفاده کنید به‌طوری‌که ستون فقرات و باسن را در یک راستا قرار دهد.
هنگام رانندگی
افرادی که راننده هستند یا به مدت طولانی پشت فرمان می‌نشینند، در صورت عدم رعایت وضعیت صحیح بدن در حین رانندگی ممکن است به دردهای اسکلتی عضلانی مانند درد لگن و باسن دچار شوند. به همین دلیل رعایت نحوه صحیح نشستن در هنگام رانندگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به چند نمونه از وضعیت‌های نامناسب نشستن در هنگام رانندگی و نحوه اصلاح آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- فاصله نامناسب صندلی از فرمان اتومبیل: درصورتی‌که فاصله صندلی از فرمان اتومبیل درست تنظیم نشود، بدن در وضعیت ناپایدار قرار می‌گیرد و فشار اضافی بر لگن و باسن وارد میشود. برای جلوگیری از این مسئله باید صندلی را در فاصله‌ای تنظیم کنید که بدون نیاز به کشش یا خم‌کردن بیش از حد پاها و بازوها بتوانید به‌راحتی به پدال‌ها و فرمان دسترسی داشته باشید.
- زاویه نامناسب پشتی گردن: تنظیم پشتی گردن در زاویه نامناسب باعث ایجاد فشار بیش از حد به گردن و پشت کمر میشود که میتواند درد لگن و باسن را تشدید کند. بنابراین باید پشتی گردن را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که سروگردن در موقعیت صحیح قرار بگیرند و فشاری بر آن‌ها وارد نشود.
- ارتفاع نامناسب صندلی: ارتفاع نامناسب صندلی، میتواند باعث خم‌شدن یا کشیده شدن بیش از حد زانوها شود که فشار اضافی بر باسن وارد می‌کند و باعث درد این ناحیه میشود. برای جلوگیری از این مشکل، صندلی را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که زانوها در زاویه ۹۰ درجه قرار بگیرند و همچنین برای دسترسی به پدال‌ها فشار اضافی بر آن‌ها وارد نشود.
گرم‌کردن و سرد کردن قبل و بعد از ورزش
درصورتی‌که فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهید، گرم و سردکردن قبل و بعد از ورزش اهمیت زیادی در جلوگیری از درد عضلات باسن و کمر دارد. بنابراین باید ۵ تا ۱۰ دقیقه قبل از ورزش بدن خود را با تمرین‌های کششی گرم کنید. همچنین بعد از اتمام ورزش ۵ تا ۱۰ دقیقه به‌آرامی با حرکات ورزشی بدن را سرد کنید تا از تنش عضلانی جلوگیری شود.
ورزش و حرکات اصلاحی
انجام یک سری ورزش‌ها و حرکات اصلاحی و کششی میتواند عضلات لگن و باسن را تقویت کند و با افزایش تحرک آن‌ها درد را کاهش دهد.
در ادامه به توضیح حرکات اصلاحی که به تقویت عضلات لگن و باسن کمک می‌کنند می‌پردازیم:
کشش پروانه
روی زمین بنشینید، پاهایتان را خم کنید و کف پاها را به هم نزدیک کنید به‌گونه‌ای که با هم برخورد کنند. سپس سعی کنید تا حد امکان پاشنه‌ها را به بدن نزدیک کنید. حال با دست‌هایتان پاشنه پاها را بگیرید و به‌آرامی پاها را به سمت بدن بکشید. این حرکت را چند بار پشت‌سرهم انجام دهید.
اسکات
بایستید و پاها را به‌اندازه عرض شانه باز کنید. سپس در حالتی که دست‌ها را در مقابل خود نگه داشته‌اید، زانوهای خود را ۹۰ درجه خم کنید و با باسن به سمت پایین بروید، به‌گونه‌ای که ران‌ها موازی با زمین قرار بگیرند. سپس با فشار بر انگشتان پا به وضعیت ایستاده بازگردید و این حرکت را چندین بار تکرار کنید.
بالا بردن پا در حالت درازکش به پهلو
به پهلوی راست دراز بکشید و پاها را صاف و روی‌هم قرار دهید. سپس دست خود را به حالت تکیه‌گاه زیر سر قرار دهید و پای چپ را به بالا و پایین حرکت دهید. این حرکت را می‌توانید روی پهلوی سمت چپ تکرار کنید.
پل تک پا
به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کرده و کف پاها را روی زمین قرار دهید. حال پای راست را بالا نگه دارید و با لگن به بالا و پایین بروید. این کار را برای پای سمت چپ هم تکرار کنید.
چه زمانی برای درد لگن و باسن به پزشک مراجعه کنم؟
اگر درد شما ویژگی‌ها و علائم زیر را داشته باشد، میتواند نگران‌کننده باشد و باید به پزشک مراجعه کنید:
- عدم بهبود یا شدت یافتن درد با وجود مراقبت‌های خانگی
- متناوب بودن درد
- طولانی شدن درد
- اختلال در خواب به خاطر درد
- شروع شدن درد در هنگام انجام فعالیت‌های خاصی مانند دویدن و ادامه‌دار بودن آن
- صدای تق‌تق مفصل لگن هنگام راه رفتن
- خشکی و کاهش دامنه حرکتی لگن
- ضعف عضلات لگن
- تورم، حساسیت به لمس یا قرمزی در ناحیه لگن
شایع‌ترین علل درد لگن و باسن
درد لگن و باسن میتواند علل مختلفی داشته باشد که بعد از مراجعه به پزشک و معاینه مشخص خواهند شد. البته علاوه بر معاینه ممکن است پزشک در صورت نیاز، تست‌های تصویربرداری و آزمایشاتی را درخواست کند. هر یک از این علل، با علائم خاصی همراه هستند که شناخت آن‌ها به تشخیص دقیق علت کمک می‌کند.
در ادامه تعدادی از علل درد لگن و باسن را بررسی کرده‌ایم:
سیاتیک
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد در پایین کمر، ران یا ساق پاها – بی‌حسی و احساس گزگز در کمر، باسن و پشت ران – ضعف عضلات پاها – بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع |
| عوامل |
| – دیسک کمر – تنگی کانال نخاعی – آرتروز – آسیب به عصب سیاتیک مانند ضربه – بارداری – تومور ستون فقرات |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای سابقه آسیب به ستون فقرات یا کمر – افراد دارای اضافه وزن – افراد دارای ضعف عضلات پشت و شکم – افراد کم‌تحرک – افراد دارای فعالیت‌های مکرری مانند خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین – افراد مبتلا به دیابت |
سیاتیک طولانی‌ترین عصب موجود در بدن است که از پایین کمر شروع شده و تا پایین پاها امتداد می‌یابد. آسیب یا تحریک این عصب میتواند باعث درد در مسیرهای عبوری آن مانند لگن شود. این آسیب میتواند در اثر عواملی مانند دیسک کمر، بارداری یا ضایعاتی مانند تومور و کیست در ستون فقرات ایجاد شود. از جمله سایر علائم این عارضه می‌توان به درد ران و ساق پا، احساس گزگز در ناحیه کمر، باسن و پشت ران و همچنین ضعف عضلات پاها اشاره کرد. برای درمان درد سیاتیک معمولاً از روش‌های خانگی مانند استفاده از کمپرس سرد یا گرم روی محل درد، مصرف داروهای مسکن و انجام تمرینات کششی استفاده میشود. اما درصورتی‌که درد با مراقبت‌های خانگی کاهش پیدا نکند از درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، تزریق کورتیکواستروئیدها یا تزریق پی‌آرپی استفاده میشود. همچنین در موارد شدیدتر که این راهکارها مؤثر نباشند، جراحی انجام میشود.
عارضه سیاتیک چیست و چگونه درمان میشود؟
فتق دیسک کمر
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد پایین کمر و انتشار آن در پاها – بی‌حسی و گزگز در پایین کمر – ضعف عضلات کمر |
| عوامل |
| – پارگی دژنراتیو دیسک در اثر افزایش سن – بلند کردن نادرست اجسام با اعمال فشار بیش از حد بر پشت |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای اضافه وزن – افراد دارای سابقه خانوادگی این عارضه – افراد سیگاری – رانندگان به علت نشستن طولانی مدت – افراد کم‌تحرک |
فتق دیسک کمر چیست و چگونه درمان میشود؟
دیسک بخشی از ستون فقرات است که در بین استخوان‌ها قرار می‌گیرد تا از ایجاد فشار و استرس بر آن‌ها جلوگیری کند. این دیسک دارای پوسته غضروفی و هسته ژله مانند است. دیسک کمر زمانی بروز پیدا می‌کند که ماده ژله مانند دیسک قرار گرفته در قسمت پایین کمر در اثر فشار بیرون بزند. این عارضه ممکن است در اثر افزایش سن و تحلیل رفتن دیسک یا بلندکردن اجسام به روش نادرست اتفاق بیفتد و علاوه بر درد باسن میتواند با علائمی مانند درد، بی‌حسی و ضعف قسمت پایین کمر همراه باشد.
درمان درد دیسک کمر با روش‌های مختلفی مانند مصرف داروهای مسکن بدون نسخه (ایبوپروفن) یا داروهای شل‌کننده عضلات (متوکاربامول) انجام میشود. اما درصورتی که درمان‌های خوراکی مؤثر نباشند، ممکن است پزشک تزریق استروئید یا فیزیوتراپی تجویز کند. همچنین در موارد خیلی شدید آسیب دیسک ممکن است به جراحی نیاز باشد.
تنگی کانال نخاع
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد کمر – احساس سنگینی و گرفتگی در پاها – بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن باسن، ساق یا انگشتان پا – بدتر شدن درد با ایستادن طولانی‌مدت و پیاده‌روی در سراشیبی – کاهش درد با نشستن، خم شدن به جلو یا راه رفتن در سربالایی |
| عوامل |
| – آرتروز – دیسک کمر – شکستگی‌ها و آسیب‌های ستون فقرات – کیست‌ها یا تومورهای نخاعی – مشکلات مادرزادی ستون فقرات – پوکی استخوان |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای اضافه‌وزن – افرادی دارای سابقه خانوادگی این عارضه – افراد دارای سابقه آسیب ستون فقرات – افراد مبتلا به آرتروز کمر |
تنگی کانال نخاع چیست و چگونه درمان میشود؟
کانال نخاع تونلی است که از میان هر یک از مهره‌های ستون فقرات عبور می‌کند. هنگامی که یک یا چند فضای داخل این کانال باریک شوند، اصطلاحاً گفته میشود که تنگی کانال نخاع اتفاق افتاده است. عوامل مختلفی مانند آرتروز، آسیب‌های ستون فقرات، دیسک کمر و پوکی‌استخوان می‌توانند باعث ایجاد این عارضه شوند. همچنین یکی از علائم شایع تنگی کانال نخاع درد باسن است که گاهی اوقات تا پایین پاها کشیده میشود. علاوه بر این میتواند با درد کمر، بی‌حسی یا گرفتگی در باسن و پاها همراه باشد.
از جمله روش‌های درمان درد تنگی کانال نخاع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم
- مصرف داروهای مسکن
- تزریق کورتیکواستروئیدها
- جراحی در موارد شدیدتر
سندرم پریفورمیس
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – علائم این سندرم در باسن، لگن یا پشت ساق پا بروز پیدا می‌کنند و شامل موارد زیر می‌شوند: – سوزش – بی‌حسی – درد – سوزن‌سوزن شدن – بدتر شدن درد با نشستن طولانی مدت، پیاده‌روی یا بالا رفتن از پله ها |
| عوامل |
| – آسیب به لگن، باسن یا پا در اثر سقوط یا تصادف – سفت بودن ماهیچه به دلیل فعالیت فیزیکی کم – ورزش بیش از حد و غیراصولی یا انجام حرکات تکراری مانند دویدن در مسافت طولانی – نشستن طولانی‌مدت |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای سابقه آسیب به لگن یا باسن – افراد دارای فعالیت‌های فیزیکی شدید آسیب‌زننده و مکرر |
سندرم پریفورمیس چیست و چگونه درمان میشود؟
عضله پریفورمیس یک عضله صاف و باریک است که از قسمت پایین ستون فقرات و باسن شروع شده و تا بالای ران امتداد می‌یابد و به حرکت پایین‌تنه کمک می‌کند. سندرم پریفورمیس هنگامی اتفاق میافتد که این عضله به عصب سیاتیک فشار وارد کند و باعث التهاب آن شود. این عارضه میتواند در اثر التهاب، زخم یا اسپاسم عضله پریفورمیس بروز پیدا کند و با علائمی مانند درد یا بی‌حسی در باسن، لگن و پشت ساق پا همراه باشد. این علائم ممکن است در یک طرف یا هر دو طرف بدن اتفاق ایجاد شوند.
برای درمان سندرم پریفورمیس از روش‌های زیر استفاده میشود:
- استراحت
- تمرینات ورزشی برای کشش یا تقویت عضله
- مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
- ماساژ
- مصرف داروهای شل‌کننده عضلات
- فیزیوتراپی
- تزریق کورتیکواستروئیدها
- تزریق بوتاکس
تاندونیت همسترینگ
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد پشت ران، زانو یا ساق پا – خشکی پا در هنگام راه رفتن یا خم شدن – تورم، به ویژه پس از آسیب‌دیدگی – گزگز قسمت پایین کمر و کشیده شدن آن به سمت پا – ضعف در پشت ران |
| عوامل |
| – فشار مکرر بر تاندون‌های پشت ران در هنگام نشستن و انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد ورزشکار و در سن رشد – افراد دارای سابقه آسیب همسترینگ – افراد دارای عضلات همسترینگ ضعیف یا سفت |
تاندونیت همسترینگ چیست و چگونه درمان میشود؟
تاندون‌های همسترینگ عضلات همسترینگ پشت ران را به استخوان‌های لگن، زانو و ساق پا متصل می‌کنند. تاندونیت همسترینگ زمانی اتفاق میافتد که این تاندون‌ها در اثر استفاده مکرر، بیش از حد کشیده شوند. این عارضه معمولاً باعث درد مبهم در اطراف باسن، پشت ران، زانو یا ساق پا میشود. همچنین ممکن است با خشکی و ضعف پا و گزگز پایین کمر همراه باشد.
درمان تاندونیت همسترینگ با روش‌های زیر انجام میشود:
- استراحت
- استفاده از کمپرس سرد روی محل درد
- بالاتر نگه‌داشتن پا از سطح قلب
- مصرف داروهای مسکن
- فیزیوتراپی
- جراحی در مواردی که آسیب تاندون خیلی شدید باشد و سایر روش‌ها در تسکین درد تأثیری نداشته باشند.
بورسیت لگن
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد کنار و بالای ران – تشدید درد در وضعیت دراز کشیده – بدتر شدن درد در تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده – افزایش درد در هنگام راه رفتن |
| عوامل |
| – بلند کردن اجسام سنگین – بالا و پایین رفتن زیاد از پله‌ها – ایستادن طولانی مدت – ورزش یا فعالیت بدنی زیاد – ضربه به لگن – دراز کشیدن طولانی‌مدت روی یک طرف لگن – اسکولیوز – نابرابری طول پاها |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – دوندگان – دوچرخه‌سواران – فوتبالیست‌ها – افراد با فعالیت‌های فیزیکی شدید – افراد دارای سابقه جراحی باسن – افراد مبتلا به آرتروز – افراد مبتلا به پسوریازیس – افراد مبتلا به دیابت – افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئید |
بورسیت لگن چیست و چگونه درمان میشود؟
بورس‌ها کیسه‌هایی کوچک حاوی مایع هستند که در اطراف استخوان‌ها قرار گرفته و از آن‌ها محافظت می‌کنند. بورس لگن در محل اتصال استخوان ران و لگن قرار گرفته است. هنگامی که این بورس در اثر آسیب ملتهب شود، بورسیت لگن اتفاق میافتد که یکی از علائم شایع آن درد باسن، قسمت بیرونی لگن و بالای ران است. همچنین این عارضه در اثر عوامل مختلفی مانند بلند کردن اجسام سنگین، دراز کشیدن طولانی مدت روی یک طرف لگن و مشکلاتی مانند نابرابری طول پاها ایجاد میشود.
اقدامات درمانی برای بورسیت لگن شامل موارد زیر میشود:
- استراحت
- مصرف داروهای مسکن
- استفاده از عصا برای کاهش فشار وارد شده به لگن
- فیزیوتراپی
- تزریق کورتیکواستروئیدها
- جراحی در صورت موثر نبودن سایر روش‌های درمانی
آرتروز مفصل لگن
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| -درد در کشاله و قسمت خارجی ران – بدتر شدن درد پس از ایستادن یا راه رفتن طولانی‌مدت – بدتر شدن درد هنگام بیدار شدن از خواب – مشکل در حرکت لگن یا چرخاندن پا به دلیل خشکی مفصل ران – احساس صدای تق‌تق هنگام حرکت لگن |
| عوامل |
| -افزایش سن – آسیب مفصل ران – اضافه وزن – ناهنجاری‌های مادرزادی – نقص ژنتیکی غضروف مفصل ران |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد مسن – افراد دارای اضافه‌وزن – افراد دارای سابقه شکستگی لگن – افراد دارای فعالیت‌های فیزیکی شدید – خانم‌های یائسه – افراد دارای ناهنجاری‌های ساختاری مفصل مانند دیسپلازی مفصل ران – افرادی دارای سابقه خانوادگی آرتروز لگن – افراد مبتلا به دیابت – افراد دارای کلسترول بالا – افراد دارای کمبود ویتامین |
آرتروز مفصل لگن چیست و چگونه درمان میشود؟
مفصل لگن از اتصال استخوان ران و استخوان لگن تشکیل میشود. در محل این اتصال و در سر استخوان ران غضروفی وجود دارد که از ساییده شدن این دو استخوان روی یکدیگر جلوگیری می‌کند. هنگامی که این غضروف آسیب ببیند، آرتروز لگن اتفاق میافتد که با درد و خشکی در لگن و بالای باسن همراه است. این عارضه در اثر عوامل مختلفی مانند آسیب مفصل ران، مشکلات ژنتیکی ، اضافه وزن و افـزایش سن بروز پیدا می‌کند. از جمله علائم آن می‌توان به درد کشاله ران و صدا دادن مفصل ران در هنگام حرکت لگن اشاره کرد.
برای درمان آرتروز لگن از روش‌های زیر استفاده میشود:
- اصلاح فعالیت و خودداری از دویدن، پریدن و سایر ورزش‌های پرفشار
- اصلاح شیوه زندگی مانند کاهش وزن
- تمرینات فیزیوتراپی
- انجام فعالیت‌های ورزشی سبک مانند شنا و دوچرخه‌سواری
- استفاده از کمپرس گرم
- تزریق کورتیکواستروئیدها
- تزریق ژل اسید هیالورونیک
- تزریق پی‌آرپی
دررفتگی لگن
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – اسپاسم عضلانی – تورم یا تغییر رنگ مفصل ران – چرخش ساق پا به سمت داخل یا خارج – ناتوانی در حرکت دادن پا – ناتوانی در تحمل وزن بدن روی پاها – از‌دست‌دادن احساس در لگن یا پاها |
| عوامل |
| – تصادف – سقوط – دیسپلازی مفصل ران |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای سابقه تعویض مفصل ران – افراد دارای سابقه شکستگی یا آسیب‌های لگنی – فوتبالیست‌ها – سوارکاران – دوچرخه‌سواران – افراد دارای فعالیت‌های فیزیکی شدید – افراد مسن – افراد مبتلا به آرتروز |
دررفتگی لگن چیست و چگونه درمان میشود؟
در رفتگی لگن هنگامی اتفاق میافتد که مفصل ران از حفره خود خارج شود. این عارضه میتواند در اثر عوامل مختلفی مانند دیسپلازی مفصل ران، تصادف و سقوط بروز پیدا کند. از جمله علائم شایع آن می‌توان به ناتوانی در حرکت‌دادن پا، ضعف عضلانی و چرخش ساق پا به سمت داخل یا خارج اشاره کرد.
اقدامات درمانی برای در رفتگی لگن شامل موارد زیر میشود:
- مراقبت‌های فوری اورژانسی بلافاصله پس از بروز مشکل
- جا انداختن لگن
- جراحی در صورت داشتن صدمات قابل توجه
آسیب‌دیدگی دنبالچه
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – بدتر شدن درد دنبالچه هنگام تغییر وضعیت از حالت ایستاده به نشسته – درد هنگام دفع مدفوع – درد هنگام رابطه جنسی – درد در دوران قاعدگی – درد پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت |
| عوامل |
| – زمین‌خوردن از قسمت دنبالچه – ضربه مستقیم به دنبالچه در هنگام فعالیت‌های ورزشی – زایمان – انجام بیش از حد فعالیت‌هایی مانند دوچرخه سواری – نشستن طولانی‌مدت روی سطوح سخت |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد مسن – ژیمناست‌ها – فوتبالیست‌ها – اسکی‌بازان – خانم‌هایی که به تازگی زایمان طبیعی کرده‌اند. – افرادی که به مدت طولانی می‌نشینند. |
آسیب‌دیدگی دنبالچه چیست و چگونه درمان میشود؟
دنبالچه استخوانی در انتهای ستون فقرات است که میتواند دچار آسیب‌هایی مانند در رفتگی یا شکستگی شود. این آسیب‌ها درد زیادی در خود دنبالچه و نواحی اطراف آن مانند لگن ایجاد می‌کنند که در هنگام دفع مدفوع و رابطه جنسی تشدید میشود. همچنین عوامل مختلفی مانند زایمان طبیعی، ضربه و نشستن طولانی‌مدت می‌توانند باعث بروز این عارضه شوند.
برای درمان آسیب‌های دنبالچه می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- مصرف داروهای مسکن
- پرهیز از نشستن طولانی مدت
- استفاده از بالشت‌های طبی برای نشستن
- استفاده از کمپرس یخ روی ناحیه دنبالچه
- مصرف مواد غذایی پرفیبر مانند میوه و سبزیجات و همچنین نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از عوامل تشدیدکننده آن مانند یبوست
- ماساژ دنبالچه از طریق راست روده
- فیزیوتراپی
- تحریک الکتریکی عصب (TENS)
- جراحی در موارد شدید آسیب دنبالچه
فیبرومیالژیا
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد صورت و فک – سردرد و میگرن – مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست – مشکلات کنترل مثانه |
| عوامل |
| – عوامل ژنتیکی |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد مبتلا به آرتروز – افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب – افراد مبتلا به کمردرد مزمن – افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر |
فیبرومیالژیا چیست و چگونه درمان میشود؟
فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) یک بیماری مزمن است که باعث درد و خستگی عضلاتی در سراسر بدن میشود. علت دقیق این بیماری هنوز ناشناخته است، اما استرس و سبک زندگی ناسالم می‌توانند از عوامل ایجاد آن باشند. از جمله علائم این بیماری می‌توان به درد صورت و فک، درد لگن، مشکلات گوارشی و مثانه اشاره کرد.
روشی برای درمان مستقیم فیبرومیالژیا وجود ندارد، اما با روش‌های زیر می‌توان درد را کنترل کرد و از عوامل تشدید این بیماری مانند استرس جلوگیری کرد:
- مصرف داروهای مسکن تحت نظارت پزشک
- انجام ورزش‌های کششی
- خواب درمانی
- مدیریت استرس
- مصرف داروهای ضد افسردگی
نکروز یا سیاه شدن سر استخوان لگن
| علائم همراه با درد لگن و باسن |
|---|
| – درد متناوب استخوان مفصل ران – خشکی مفصل – لنگیدن – مشکل در بالا رفتن از پله‌ها، ایستادن یا راه رفتن |
| عوامل |
| – ضربه به استخوان لگن – دررفتگی استخوان لگن – جراحی لگن – سیگار کشیدن – بیماری لوپوس – عفونت HIV – بیماری مزمن کبد – پیوند عضو – نقرس |
| چه افرادی مستعد این عارضه هستند؟ |
| – افراد دارای سابقه دررفتگی یا شکستگی لگن – افراد که سابقه طولانی‌مدت تزریق کورتیکواستروئید داشته‌اند. – افراد دارای اعتیاد به الکل – افراد دارای سابقه سرطان و پرتودرمانی |
نکروز یا سیاه شدن سر استخوان لگن چیست و چگونه درمان میشود؟
نکروز زمانی اتفاق میافتد که جریان خون در سر استخوان ران قطع گردد که باعث میشود خون کافی، اکسیژن و مواد مغذی به این قسمت از استخوان نرسد و بافت آن بمیرد و سیاه شود. این عارضه ممکن است در اثر ضربه به مفصل ران یا بیماری‌های زمینهای مانند لوپوس و مصرف بیش از حد الکل و سیگار کشیدن بروز پیدا کند. از جمله علائم آن می‌توان به درد و خشکی متناوب لگن و مفصل ران و همچنین لنگیدن اشاره کرد.
از جمله اقدامات درمانی برای نکروز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فیزیوتراپی
- مصرف داروهای مسکن
- استفاده از عصا و واکر برای کاهش فشار وارد شده بر لگن
- درمان با اکسیژن پرفشار که در آن فرد درون محفظه‌ای با اکسیژن 100 درصد قرار می‌گیرد تا از طریق تنفس آن اکسیژن کافی به بافت آسیب دیده برسد و استخوان را ترمیم کند.
قاعدگی
در دوران قاعدگی معمولاً قسمت تحتانی شکم دچار اسپاسم و درد میشود به گونه‌ای که این درد میتواند به نواحی اطراف رحم مانند لگن انتشار پیدا کند. دردهای قاعدگی معمولاً یک تا سه روز قبل از قاعدگی شروع می‌شوند و در عرض دو تا سه روز پس از قاعدگی کاهش می‌یابند. همچنین ممکن است با علائم دیگری مانند حالت تهوع، اسهال، سردرد و سرگیجه همراه باشند.
درد لگن در دوران قاعدگی معمولاً طبیعی است. اما در صورتی که این درد شدید باشد و فعالیت‌های روزانه فرد را مختل کنند، بهتر است به پزشک مراجعه شود تا با مصرف دارو بتوان آن را کنترل کرد. برای کاهش این درد علاوه بر داروهای مسکن می‌توان از تمرین‌های ورزشی مانند یوگا استفاده کرد. اگر این درد طبیعی باشد معمولاً با افزایش سن کاهش می‌یابداما در مواردی که ناشی از بیماری‌هایی مانند اندومتریوز و فیبروم باشد به درمان تخصصی نیاز دارد.
بارداری
در بارداری عواملی مانند تغییرات هورمونی و افزایش وزن می‌توانند باعث درد لگن و باسن شوند. تغییرات هورمونی باعث شل‌شدن مفاصل و رباط‌های لگن می‌شوند که میتواند با درد آن همراه باشد. علاوه بر این افزایش وزن ناشی از رشد جنین، فشار بر عضلات لگن را افزایش داده و باعث درد آن‌ها میشود.
برای جلوگیری از درد لگن در بارداری و تسکین درد می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- انجام تمرینات ورزشی مانند یوگا، پیاده‌روی و شنا
- استفاده از بالشت‌های ویژه بارداری برای کاهش فشار بر لگن در هنگام نشستن
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم
- ماساژ
- پوشیدن کفش مناسب
درد لگن و باسن در بارداری معمولا طبیعی است و با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد. اما در صورت داشتن شرایط زیر باید حتما به پزشک مراجعه کرد:
- درد شدید و ناگهانی
- درد مداوم
- داشتن علائم دیگری مانند تب، خونریزی یا ترشحات غیر طبیعی
سایر علت‌های درد لگن و باسن
علاوه بر علل ذکر شده برای درد لگن و باسن، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به طور غیر مستقیم باعث این درد شوند. تعدادی از این عوامل در ادامه بیان شده‌اند:
- فتق روده در آقایان
- بزرگی پروستات
- مشکلات مجاری ادراری
- فتق واژن
- اندومتریوز
- سرطان تخمدان
- فیبروم رحم
- سقط جنین
- جدا شدن جفت
- زایمان زودرس
- التهاب آپاندیس
- سرطان روده بزرگ
- یبوست
- انسداد روده
- سندرم روده تحریک‌پذیر
تشخیص علت و درمان درد لگن و باسن در کلینیک درد اصفهان
تشخیص علت درد لگن و باسن و درمان آن در کلینیک درد اصفهان به صورت مرحله به مرحله انجام میشود. این مراحل شامل شرح حال و معاینه، انجام تست‌های تشخیصی و در نهایت درمان است. البته در بیشتر موارد علت درد در مرحله شرح حال و معاینه توسط پزشک مشخص میشود؛ اما در برخی موارد ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر به تست‌های تشخیصی نیز نیاز باشد.
در ادامه هر یک از این مراحل به‌تفصیل توضیح داده شده‌اند:
- شرح حال و معاینه
ابتدا پزشک شرح‌حال دقیقی از بیمار در مورد درد و علائم همراه آن از بیمار می‌گیرد. در این شرح حال مواردی مانند موقعیت درد، شدت، زمان شروع و تشدید آن و فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد می‌شوند از فرد پرسیده می‌شوند. علاوه بر این پزشک در مورد هر گونه آسیب یا جراحی قبلی لگن و بیماری‌های زمینهای مانند دیابت از فرد سؤال می‌کند.
در مرحله بعدی پزشک با معاینه فیزیکی دامنه حرکت لگن، قدرت عضلات، حساسیت به لمس و وضعیت مفاصل لگن و باسن را بررسی می‌کند. در این مرحله در بیشتر موارد علت درد مشخص خواهد شد، اما در موارد خاصی ممکن است به انجام تست‌های تشخیصی بیشتری نیاز باشد.
- روش‌های کمکی تشخیصی
روش‌های کمکی متفاوتی برای تشخیص علت درد لگن و باسن وجود دارند. در ادامه تعدادی از این تست‌ها را بررسی می‌کنیم:
- نوار عصب و عضله: این تست به شناسایی آسیب‌های عصبی و عضلانی کمک می‌کند.
- تصویربرداری اشعه ایکس: عکس اشعه ایکس برای ارزیابی تغییرات استخوان‌های لگن مانند آرتروز یا شکستگی‌ها استفاده میشود.
- سونوگرافی: این تست برای بررسی بافت‌های نرم، تاندون‌ها و عضلات باسن انجام میشود.
- ام‌آرآی: این تست برای تشخیص مشکلات داخلی مانند دیسک کمر و تنگی کانال نخاع انجام میشود.
- آزمایش خون: ممکن است برای بررسی عفونت و التهابات لگن به آزمایش خون نیاز باشد.
- درمان
برای درمان درد لگن و باسن با توجه به علت آن روش‌های مختلفی وجود دارند که در ادامه توضیح داده شده‌اند:
- تزریق پی‌آرپی: در این روش پلاسمای غنی از پلاکت که از خون خود بیمار گرفته میشود و به ناحیه آسیب‌دیده لگن مانند تاندون یا مفصل تزریق میشود. این تزریق ممکن است بسته به شدت درد و شرایط فرد در چند جلسه انجام شود.
- لیزرتراپی: در لیزرتراپی از امواج لیزر پرتوان برای تسکین التهاب و درد استفاده میشود. هنگامی که این امواج به محل درد اعمال می‌شوند در عمق عضلات و بافت‌های لگن نفوذ کرده و با هدف قراردادن پایانه‌های عصبی باعث تسکین آنی درد می‌شوند.
- اولتراسوند تراپی: در این روش از امواج صوتی استفاده میشود که با نفوذ در عمق بافت‌های ملتهب و ایجاد گرما یا ارتعاشات مکانیکی درد را تسکین می‌دهند.
- تحریک الکتریکی: در این روش الکترودهایی به بدن متصل می‌شوند و با اعمال پالس‌های الکتریکی و ایجاد اختلال در سیگنال‌های درد، التهاب را تسکین می‌دهند.
- شاک‌ویو تراپی: در روش شاک‌ویو تراپی از امواج الکتریکی استفاده میشود. این پالس‌ها جریان خون را در محل آسیب‌دیده افزایش داده و با ترمیم و بازسازی سلول‌ها درد را کاهش می‌دهند.
- تکار تراپی: تکارتراپی روشی است که در آن از امواج الکترومغناطیسی استفاده میشود. این امواج با ایجاد گرما در محل آسیب‌دیده، باعث افزایش خون‌رسانی در بافت‌ها، ترمیم آن‌ها و کاهش درد می‌شوند.
- مگنت تراپی: در این روش از امواج الکترومغناطیسی استفاده میشود. این امواج با افزایش خون‌رسانی به بافت‌های آسیب‌دیده و تأثیر مستقیم بر اعصاب درد را کاهش می‌دهند.
- درمان دستی: در روش درمان دستی، پزشک با دست نیروهایی را به بافت‌های نرم و مفصل لگن وارد می‌کند. اعمال این نیروها باعث افزایش دامنه حرکتی مفصل لگن و کاهش درد آن میشود.
- طب سوزنی: در این روش سوزن‌های ظریفی وارد نقاط خاصی از بدن می‌شوند. این سوزن‌ها سیستم عصبی را تحریک می‌کنند که باعث کاهش درد میشود.
- آزادسازی نقاط ماشه‌ای: نقاط ماشه‌ای گره‌هایی در نقاط مختلف اطراف باسن و لگن هستند که می‌توانند باعث انتشار درد در این قسمت شوند. در روش آزادسازی نقاط ماشه‌ای پزشک با ماساژ این نقاط، گره‌ها را برطرف می‌کند که کمک بزرگی به کاهش درد خواهد کرد. همچنین اگر درد کاهش پیدا نکرد پزشک از تحریک الکتریکی یا تزریق استروئید در این نقاط استفاده می‌کند.
- تزریق بلوک عصبی: در این روش ترکیبی از یک ماده بی‌حس‌کننده و استروئید به اعصاب احاطه‌کننده محل درد تزریق میشود. این تزریق با تأثیر مستقیم روی اعصاب مسئول درد، التهاب و درد لگن را تسکین می‌دهد.
- فیزیوتراپی: در فیزیوتراپی علاوه بر تقویت عضلات و دامنه حرکتی لگن با تمرینات کششی، ماساژ، کمک زیادی به کاهش درد می‌کند.
- درمان دارویی: مصرف داروهای مسکن و شل‌کننده‌های عضلات میتواند درد را کنترل کند. علاوه بر این در صورتی که فرد به دلیل سایر بیماری‌های زمینهای به این درد دچار شده باشد، داروهای تخصصی برای او تجویز می‌شوند.
سوالات متداول
درد استخوان لگن ناشی از اندومتریوز چگونه است؟
این درد ضربه‌ای است و با اسپاسم عضلانی همراه است. همچنین گاهی اوقات به پاها هم سرایت می‌کند.
آیا درد لگن در خانم‌ها میتواند نشاندهنده مشکلات هورمونی باشد؟
بله درد لگن در خانم‌ها میتواند مربوط به تغییرات هورمونی دوران قاعدگی و یائسگی، کیست‌های تخمدانی، بارداری یا اندومتریوز باشد.
آیا درد لگن در خانم‌ها میتواند نشانه تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد؟
بله، در صورتی که با اختلالات قاعدگی، افزایش وزن و رشد موهای زائد همراه باشد.
درد ناحیه میانی لگن در آقایان نشانه چیست؟
این درد میتواند نشاندهنده مشکلات گوارشی و در موارد نادر به علت بزرگ شدن پروستات باشد.
آیا درد لگن سمت چپ و پای چپ میتواند نشاندهنده مشکلات کلیوی باشد؟
بله، این درد میتواند نشانه سنگ یا عفونت کلیه باشد که معمولا با علائمی مانند تب، سوزش ادرار و تغییر رنگ و بوی آن همراه است.
آیا عفونت لگن میتواند باعث کمردرد شود؟
بله، معمولا درد ناشی از عفونت لگن در بافت‌ها و استخوان‌های اطراف مثل کمر نیز منتشر میشود.
درد لگن توام با درد کشاله ران در زنان چه علت‌هایی میتواند داشته باشد؟
این درد میتواند نشان دهنده آرتروز مفصل ران، اندومتریوز، کیست‌های تخمدانی، عفونت‌های لگنی، فتق کشاله ران یا بارداری باشد.
آیا تزریق ژل به مفصل لگن میتواند باعث کاهش درد و بهبود حرکت شود؟
بله، تزریق ژل هیالورونیک اسید که به عنوان یک روان‌کننده و جاذب شوک عمل می‌کند میتواند برای کاهش درد مفصل لگن مفید باشد.
تزریق پی‌آرپی چقدر میتواند در کاهش درد لگن ناشی از سیاتیک موثر باشد؟
تزریق پی‌آرپی میتواند به کاهش دردهای سیاتیک کمک کند، اما میزان اثربخشی آن به فرد و وضعیت خاص او بستگی دارد.
درد لگن در شب نشانه چیست؟
درد لگن در شب در بیشتر موارد میتواند نشان دهنده خوابیدن با پاهای خم شده یا روی شکم باشد که باعث فشار زیاد بر لگن میشود.
دلیل درد لگن در هنگام پیاده روی چیست؟
درد لگن در هنگام راه رفتن میتواند به دلایل مختلفی مانند آسیب به عضلات، تاندون‌ها و استخوان‌های لگن یا آرتروز و پوکی استخوان باشد.
برای کاهش درد لگن در دوران قاعدگی از چه داروهایی گیاهی می‌توان استفاده کرد؟
بابونه، زنجبیل و چای نعنا از داروهای گیاهی مفید برای کاهش این درد هستند.
چه روغنی برای رفع درد عضلات کف لگن مفید است؟
ماساژ عضلات کف لگن با روغن کرچک کمک بزرگی به کاهش درد و گرفتگی این عضلات می‌کند.
درد باسن بعد از عمل دیسک کمر نشاندهنده چیست؟
این درد در صورتی که خفیف باشد طبیعی است و ناشی از فشار بر اعصاب اطراف لگن در طول جراحی است. اما در صورت شدید یا ادامه‌دار بودن آن باید به پزشک مراجعه کنید.
بهترین کار برای پیشگیری از درد لگن و باسن در دوران بارداری چیست؟
تمرینات منظم تقویت عضلات لگن و پایین تنه، رعایت وضعیت صحیح بدن، و استفاده از تکنیک‌های صحیح نشستن و ایستادن میتواند به پیشگیری از درد لگن و باسن در دوران بارداری کمک کند.
آیا تغییرات در سبک زندگی میتواند به کاهش درد باسن کمک کند؟
بله، تغییراتی مانند بهبود وضعیت نشستن، ورزش منظم، و رعایت رژیم غذایی سالم میتواند به کاهش درد باسن کمک کند.
آیا شاک‌ویو‌تراپی برای کاهش درد باسن میتواند مفید باشد؟
بله، شاک‌ویو‌تراپی یکی از روش‌هایی است که با اعمال جریان الکتریکی باعث کاهش این درد میشود.
درد استخوان لگن که با سوزش زیاد ادرار همراه باشد نشانه چیست؟
درد استخوان لگن همراه با سوزش ادرار ممکن است نشانه عفونت مجاری ادراری یا عفونت‌های دیگر در ناحیه تناسلی باشد. همچنین، این علائم می‌توانند به مشکلاتی مانند سنگ کلیه یا التهاب‌های مزمن در ناحیه لگن اشاره کنند. مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق ضروری است.
آیا صدای تق‌تق هنگام حرکت لگن خطرناک است؟
صدای مفصل لگن هنگام حرکت معمولاً خطرناک نیست و ممکن است به دلیل حرکات طبیعی مفاصل و تماس استخوان‌ها با یکدیگر باشد. با این حال، اگر این صدا با درد یا ناراحتی همراه باشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا علت دقیق بررسی و درمان مناسب انجام شود.
آیا برای کاهش درد لگن بعد از ورزش مصرف داروها مسکن ضرر دارد؟
مصرف داروهای مسکن برای کاهش درد لگن بعد از ورزش معمولاً بیضرر است، اما این داروها علت اصلی درد را برطرف نمیکنند. بنابراین برای درمان علت زمینهای باید به پزشک مراجعه شود.
