درد دنبالچه در انتهای ستون فقرات و در بین باسن ایجاد می‌شود که معمولاً در خانم‌ها بیشتر از آقایان شایع است. این درد می‌تواند در اثر عوامل مختلفی مانند آسیب و زمین خوردن، زایمان، قاعدگی، اضافه وزن و سایر عارضه‌ها مانند اختلالات کف لگن بروز پیدا کند. اصلاح وضعیت نشستن و خوابیدن، ماساژ، استفاده از کمپرس سرد یا گرم و مصرف داروهای مسکن از جمله درمان‌های خانگی هستند که می‌توانند به کاهش این درد کمک کنند. اما در صورتی که انجام این روش‌ها تأثیری در کاهش درد نداشته باشد، یا علائم دیگری مانند تب، تورم، بی‌حسی و گزگز بروز پیدا کند، این درد نشانه یک مشکل جدی است و باید حتماً به پزشک مراجعه شود. اگر درد دنبالچه مزمن شود بسته به علت، درمان‌های مختلفی مانند تزریق پی آر پی، فیزیوتراپی، تحریک الکتریکی عصب، تزریق بلوک عصبی و استروئید وجود دارند.
درد دنبالچه و علائم همراه با آن
دنبالچه، استخوانی مثلثی شکل است که در انتهای ستون فقرات و بین باسن قرار دارد و از سه تا پنج مهره به هم جوش خورده تشکیل می‌شود. این استخوان به تعادل بدن در حالت نشسته کمک می‌کند. همچنین عضلات کف لگن، رباط‌ها و تاندون‌های مختلف به این استخوان متصل هستند و با نگهداری این استخوان به تثبیت لگن کمک می‌کنند. استخوان قرار گرفته در بالای دنبالچه ساکروم نام دارد که بهم متصل هستند و محل اتصال این دو استخوان مفصل ساکروکوکسیژیال نامیده می‌شود.
آسیب دنبالچه می‌تواند باعث درد در مفصل ساکروکوکسیژیال یا همان ناحیه بین باسن شود. این درد می‌تواند به صورت غیر متمرکز و مداوم یا شدید و ضربه‌ای باشد، اما محدود به دنبالچه است و به سایر قسمت‌های لگن سرایت نمی‌کند. همچنین معمولاً علاوه بر درد، احساس خشکی و ناراحتی در اطراف دنبالچه وجود دارد که ممکن است هنگام حرکت یا فشار بر این قسمت بدتر شود. علاوه بر این در صورت وارد آمدن فشار بیش از حد بر استخوان دنبالچه و کشیده شدن عضلات و رباط‌های اطراف آن ممکن است درد مزمن شود.
درد دنبالچه ممکن است با علائم دیگری همراه باشد و در شرایط خاصی تشدید شود. شناخت این علائم و شرایط در کنار هم باعث می‌شود که بتوانیم این درد را از سایر عارضه‌ها تمیز دهیم. تعدادی از این علائم در ادامه بیان شده‌اند:
- بدتر شدن درد با نشستن و ایستادن طولانی‌مدت، تکیه دادن به پشت باسن یا متمایل شدن به عقب در حالت نشسته
- بدتر شدن درد در هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده
- درد هنگام دفع مدفوع و رابطه جنسی به دلیل نزدیکی مقعد و اندام تناسلی به دنبالچه
- حساسیت به لمس ناحیه دنبالچه
- کمر درد
- درد سیاتیک
- اختلالات خواب
در صورتی که شرایط زیر را داشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید در ناحیه کمر به مدت بیشتر از چند روز
- تب
- عدم تأثیر درمان‌های خانگی در تسکین درد
- افزایش ناگهانی تورم یا درد
- یبوست طولانی مدت
- بی‌حسی، ضعف یا گزگز ناگهانی در یک یا هر دو پا
- ناتوانی در کنترل روده یا مثانه
کاهش درد دنبالچه با روشهای خانگی
در صورتی که به درد دنبالچه دچار شدید، می‌توانید از روشهای خانگی برای کاهش درد استفاده کنید. البته این روش‌ها در مواردی برای کاهش درد مؤثر واقع می‌شوند که علت درد، شکستگی یا دررفتگی دنبالچه نباشد. همچنین در صورتی که درمان‌های خانگی نتیجه‌بخش نباشند، برای درمان آسیب دنبالچه به درمان‌های تخصصی نیاز است.
استراحت
در صورت داشتن درد دنبالچه سعی کنید استراحت کنید و به حالتی قرار بگیرید که بر دنبالچه فشار وارد نشود. برای مثال می‌توانید کمی راه بروید یا حتی به پهلو دراز بکشید. همچنین اگر به واسطه شغل خود فعالیت زیادی انجام می‌دهید، بهتر است در بین فعالیت‌ها حتماً استراحت کنید. این استراحت می‌تواند شامل تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده، انجام ورزش‌های کششی و استراحت در بین فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام باشد.
کمپرس سرد یا گرم
با استفاده از کمپرس گرم در قسمت پایین کمر می‌توان درد دنبالچه را کاهش داد. این کار را به مدت چند بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه انجام دهید. همچنین استفاده از کمپرس سرد در مرکز باسن می‌تواند کمک کننده باشد. این کار را باید دو بار در روز و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه انجام دهید. برای این کار می‌توانید کمپرس یخ را زیر باسن خود قرار دهید و به همان حالت روی صندلی بنشینید.
بالشت طبی
در طول روز برای نشستن از بالشت طبی استفاده کنید، زیرا این بالشت‌ها فشار بدن را توزیع کرده و باعث کاهش فشار بر دنبالچه می‌شوند. بالش‌های مخصوص دنبالچه به شکل‌های U ،V و دونات وجود دارند که برای استفاده روزانه در هنگام رانندگی، در کلاس درس یا خانه مفید هستند. برای درد دنبالچه از بالشت‌های U شکل بیشتر استفاده می‌شود.
اصلاح نحوۀ نشستن
به هیچ‌وجه به مدت طولانی ننشینید و سعی کنید هر 20 تا 30 دقیقه یک‌بار وضعیت خود را تغییر دهید. برای مثال بایستید، قدم بزنید و کمی حرکات کششی انجام دهید. همچنین هنگام نشستن لم ندهید یا به پشت خم نشوید، زیرا این نحوۀ نشستن باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به دنبالچه می‌شود.
برای درک بهتر این موضوع که چرا نشستن به حالت خمیده باعث فشار بر دنبالچه می‌شود، می‌توانید تمرین ساده‌ای که در ادامه بیان شده است را انجام دهید. ابتدا روی صندلی بنشینید و کف دست‌های خود را در زیر باسن قرار دهید. حال کمر خود را به سمت داخل خم کنید و قفسه سینه را بالا بیاورید. اکنون در این حالت می‌توانید احساس کنید که وزن شما از روی استخوان دنبالچه برداشته شده است. حال برعکس دفعۀ قبل، در حالی که کف دست‌ها را زیر باسن قرار داده‌اید، کمر خود را به سمت بیرون خم کنید. همان‌طور که احساس می‌کنید در حین انجام این حرکت، کم‌کم وزن بدن شما روی باسن و دنبالچه متمرکز می‌شود و بر این استخوان فشار وارد می‌کند. بنابراین سعی کنید در هنگام نشستن به پشت کمر خم نشوید و وزن بدن را روی دنبالچه نیندازید.
اصلاح نحوۀ خوابیدن
در صورتی که درد دنبالچه دارید باید از خوابیدن به پشت خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث فشار بر دنبالچه شود. برای کاهش این فشار، بهترین وضعیت، خوابیدن به پهلو یا روی شکم است. همچنین هنگامی که به پهلو دراز می‌کشید بهتر است یک بالشت بین زانوها قرار دهید تا لگن و ستون فقرات هم‌راستا شوند و فشار روی دنبالچه کاهش یابد.
ماساژ
ماساژ درمانی می‌تواند جریان خون را در دنبالچه افزایش دهد که منجر به کاهش تنش عضلانی و درد می‌شود. اگر ماساژ با روغن‌های ضدالتهاب مانند روغن زنجبیل، زیتون و گل بابونه انجام شود، نتیجه بهتری خواهد داشت. در ادامه تعدادی از تکنیک‌های ماساژ مناسب برای درد دنبالچه را بررسی می‌کنیم. این تکنیک‌ها باید توسط متخصص انجام شوند.
ماساژ افلوراژ
ماساژ افلوراژ تکنیکی است که در آن متخصص با دست فشار ملایمی به عضلات اطراف دنبالچه وارد می‌کند. اعمال این فشار می‌تواند گردش خون در استخوان دنبالچه را افزایش دهد و از این طریق باعث کاهش درد و التهاب آن شود. علاوه بر این ماساژ افلوراژ می‌تواند اعصاب حسی را تحریک کند و باعث کاهش پاسخ آن‌ها به درد شود.
آزادسازی بافت مایوفاشیال
عضلات اطراف دنبالچه دارای لایه محافظ هستند. اتصال این عضلات به لایه محافظ از طریق بافتی انجام می‌شود که مایوفاشیال نام دارد. در مواقعی که درد دنبالچه دارید آزادسازی این بافت توسط اعمال فشار ملایم بر آن می‌تواند درد را کاهش دهد. این کار باید توسط متخصص انجام شود، زیرا در صورتی که فشار به نقطه اشتباهی از دنبالچه وارد شود ممکن است باعث آسیب به بافت‌های اطراف آن شود.
ماساژ نقاط ماشه‌ای
نقاط ماشه‌ای اطراف دنبالچه نقاطی از عضلات باسن و کف لگن هستند که تحریک آن‌ها باعث تحریک دنبالچه می‌شود. بنابراین در صورتی که این نقاط با اعمال فشار ملایم ماساژ داده شوند انعطاف‌پذیری دنبالچه افزایش یافته و باعث کاهش درد می‌شود. این ماساژ نقش مهمی در کاهش درد ایفا می‌کند، اما انجام نادرست آن می‌تواند باعث تشدید درد شود. بنابراین برای انجام آن حتماً باید به متخصص مراجعه شود.
پماد و چسب درد
استفاده از پمادهای ضد درد و مسکن مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن و کپسایسین نیز می‌تواند به کاهش درد دنبالچه کمک کند. علاوه بر این چسب‌های مخصوصی وجود دارند که حاوی مواد ضد التهاب هستند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها روی محل درد، التهاب و درد دنبالچه را کاهش دهید.
تمرینات کششی برای کاهش درد
تمرینات کششی برای رباط‌های متصل به دنبالچه می‌توانند به کاهش تنش عضلانی در این ناحیه کمک کنند. در ادامه تعدادی از ورزش‌های مفید و نحوۀ انجام آن‌ها را بررسی می‌کنیم. با استفاده از راهنمای تصویری ورزشها می‌توانید آن‌ها را به صورت روزانه در خانه انجام داده و درد خود را کاهش دهید.
تمرین بغل کردن تک زانو
روی یک تشک دراز بکشید. سپس یک پا را دراز کرده و زانو پای دیگر را خم کنید و آن را با دو دست در آغوش بگیرید و به سمت قفسه سینه بکشید. سپس همین کار را با پای مخالف انجام دهید.
تمرین کشش لگن در حالت زانو زده
برای انجام این تمرین از حالت ایستاده روی یک زانو خم شوید به طوری که زانو با زمین تماس پیدا کند و زانوی دیگر را در حالت 90 درجه نگه دارید. سپس در همین حالت لگن خود را به صورت متناوب به عقب و جلو حرکت دهید.
کشش باسن کبوتر
ابتدا دست‌ها را روی زمین قرار دهید و از قسمت ساق پا روی زمین قرار بگیرید. سپس پای راست خود را به سمت جلو بیاورید و آن را بچرخانید و پشت مچ دست چپ قرار دهید. سپس پای چپ را به عقب ببرید و دراز کنید و بالا تنه خود را به سمت جلو خم کنید و سر خود را روی زمین بگذارید. در انتها سر را بالا آورده و به حالت اولیه برگردید و همین حرکت را برای پای سمت چپ تکرار کنید.
تمرین کگل
برای انجام این تمرین دراز بکشید و عضلات لگن را مانند حالتی که می‌خواهید از دفع ادرار جلوگیری شود، منقبض کنید. سپس لگن خود را از سطح زمین بلند کنید و دوباره به حالت اولیه برگردید. این تمرین را چند بار تکرار کنید.
تمرین انقباض عضلات شکم
برای انجام این تمرین به پشت دراز بکشید و هر دو زانو را خم کنید. سپس در حالی که ناف را به سمت ستون فقرات می‌کشید، به عضلات شکم به صورت آهسته از درون فشار وارد کنید. در حین انجام این تمرین نفس خود را حبس نکنید.
تمرین زانو زدن و چرخش (Kneel and twist)
برای انجام این تمرین روی تشک بنشینید و زانوی یکی از پاها را 90 درجه خم کنید، به گونه‌ای که کف پا روی زمین قرار بگیرد. سپس پای دیگر را به سمت عقب ببرید، به گونه‌ای که زانو و ساق آن روی زمین قرار بگیرد. در این مرحله در حالتی که دست‌های خود را باز کرده و به حالت افقی و مستقیم نگه داشته‌اید، بدن خود را به سمت چپ بچرخانید تا دست‌ها با پاها هم‌راستا شوند. حال بدن خود را به حالت قبل برگردانید و این حرکت چرخشی را به سمت راست انجام دهید.
عوامل ایجاد درد دنبالچه چیست؟
درد دنبالچه ممکن است علل مختلفی داشته باشد. در بیشتر مواقع ایجاد فشار بر دنبالچه در اثر عواملی مانند زمین خوردن یا نشستن در موقعیت نادرست می‌تواند علت درد باشد. اما گاهی اوقات این درد می‌تواند در اثر قاعدگی، زایمان، بارداری یا اضافه وزن به وجود آید. در ادامه این عوامل را بیشتر بررسی می‌کنیم.
درد دنبالچه در خانم‌ها
در خانم‌ها به دلیل این که زاویه لگن بازتر است و ممکن است در حین زایمان طبیعی به دنبالچه ضربه وارد شود، احتمال ابتلا به درد دنبالچه پنج برابر بیشتر از مردان است (منبع). در ادامه توضیحات بیش‌تری در مورد عوامل ایجاد درد دنبالچه در خانم‌ها داده شده است:
زایمان و بارداری
در طول سه ماهه سوم بارداری و با نزدیک شدن به زایمان، بدن هورمون‌هایی را ترشح می‌کند تا ناحیه بین دنبالچه و ساکروم نرم و انعطاف‌پذیر شوند. این مسئله یک فرآیند طبیعی است، اما گاهی اوقات باعث می‌شود که بافت‌های نرم اطراف دنبالچه بیش از حد کشیده شوند و فشار زیادی را تحمل کنند. در نتیجه این بافت‌ها نمی‌توانند به درستی از استخوان دنبالچه حمایت کنند و باعث درد در این قسمت می‌شوند. همچنین در هنگام زایمان، سر نوزاد از بالای دنبالچه عبور می‌کند و باعث ایجاد فشار بر دیسک‌ها، رباط‌ها و استخوان‌های آن می‌شود. در شرایطی که این فشار بیش از حد باشد حتی می‌تواند باعث شکستگی دنبالچه شود.
قاعدگی
در زمان قاعدگی، نفخ و گرفتگی عضلات کف لگن ممکن است باعث درد دنبالچه شود. این درد با استفاده از کمپرس گرم یا مصرف قرص‌های مسکن تسکین می‌یابد. همچنین ممکن است در روزهای اول قاعدگی، درد شدت بیش‌تری داشته باشد اما به مرور و با استفاده از کمپرس گرم از بین خواهد رفت.
آسیب یا تصادف
افتادن شدید روی دنبالچه یا تصادف گاهی اوقات می‌تواند باعث التهاب رباط‌ها و آسیب دیدن دنبالچه شود. آسیب دنبالچه معمولاً با کبودی محل دنبالچه همراه است، اما ممکن است باعث شکستگی یا جابه‌جایی آن نیز شود. همچنین در ورزش‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، قایقرانی و اسب‌سواری، خم شدن مکرر به جلو و عقب می‌تواند باعث فشار و آسیب به بافت‌های اطراف دنبالچه و درد این قسمت شود.
اضافه وزن
در افرادی که اضافه وزن دارند، لگن در هنگام حرکت به اندازه کافی نمی‌چرخد که باعث حرکت کم‌تر دنبالچه می‌شود. در نتیجه ایجاد فشار مداوم بر این استخوان و حرکت محدود آن باعث درد خواهد شد. این افراد باید برای کاهش درد دنبالچه فعالیت‌های ورزشی انجام دهند و روزانه پیاده‌روی داشته باشند تا خشکی استخوان دنبالچه کاهش یابد و از درد جلوگیری شود.
لاغری بیش از حد
در افراد لاغر غضروف باسن خیلی کم‌حجم است. این مسئله می‌تواند باعث ساییده شدن استخوان دنبالچه روی عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف باسن شود و درد دنبالچه را به همراه داشته باشد. علاوه بر این در افراد لاغر معمولاً چربی‌ها و عضلات نگه‌دارنده استخوان دنبالچه ضعیف هستند و توانایی کمی در محافظت از آن در برابر فشار دارند که می‌تواند باعث درد در استخوان دنبالچه شوند.
نشستن نامناسب
نشستن طولانی مدت و به خصوص روی سطوح سفت، فشار زیادی بر استخوان دنبالچه وارد کرده و باعث درد در این قسمت می‌شود. همچنین حرکت محدود دنبالچه باعث تنش در عضلات کف لگن شده و مشکل را دو چندان می‌کند. علاوه بر این فشار آوردن به باسن در هنگام نشستن می‌تواند درد دنبالچه را به همراه داشته باشد.
آرتروز دنبالچه
آرتروز دنبالچه زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ مفصل ساکروکوکسیژیال آسیب ببیند و به تدریج از بین برود. با از بین رفتن این غضروف ساییدگی استخوان دنبالچه روی استخوان‌ها و بافت‌های مجاور افزایش یافته و باعث ایجاد درد می‌شود. این مشکل می‌تواند در اثر افزایش سن یا وضعیت‌های نامناسب بدن در هنگام نشستن و فشار بر دنبالچه ایجاد شود.
تشخیص علت دقیق و درمان درد دنبالچه در کلینیک درد اصفهان
تشخیص علت درد دنبالچه و درمان آن در کلینیک درد اصفهان به صورت گام به گام انجام می‌شود. ابتدا پزشک برای بررسی علائم، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سوابق پزشکی فرد را بررسی می‌کند. پس از مشخص شدن علل احتمالی و محل درد، پزشک با انجام آزمایش‌های تشخیصی علت دقیق را بررسی و مشخص می‌کند. در نهایت بر اساس شرایط فرد و علت اصلی درد دنبالچه، درمان تخصصی تجویز می‌شود. در ادامه این بخش توضیحات بیش‌تری در مورد روند تشخیص و درمان داده شده است:
معاینه فیزیکی
برای معاینه ابتدا پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد شامل موارد زیر می‌شود:
سوابق بیماری
- آیا سابقه مشکلات مشابه یا درد در ناحیه دنبالچه داشته‌اید؟
- آیا از داروهای خاصی استفاده می‌کنید؟
- آیا بیماری‌های دیگری مانند آرتروز یا دیابت دارید؟
- آیا در خانواده‌تان کسی به مشکلات مشابه مبتلا بوده است؟
سابقه ضربه یا آسیب قبلی دنبالچه
- آیا سابقه زمین خوردن روی ناحیه دنبالچه یا ضربه به این ناحیه داشته‌اید؟
علائم
- شدت درد چقدر است؟
- آیا درد به صورت سوزشی است یا کند یا ضربه‌ای؟
- آیا علائم دیگری مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف عضلانی دارید؟
- درد در چه زمان‌هایی و در حین انجام چه فعالیت‌هایی شدت پیدا می‌کند؟
- آیا درد به صورت ناگهانی آغاز شده است یا به صورت تدریجی؟
میزان فعالیت
- شغل شما چیست و آیا به نشستن طولانی مدت نیاز دارد؟
- آیا فعالیت‌های خاص ورزشی مانند دوچرخه‌سواری یا اسب‌سواری انجام می‌دهید؟
در مرحله بعد پزشک ناحیه دنبالچه را معاینه می‌کند. این معاینات شامل بررسی حساسیت موضعی ناحیه دنبالچه و همچنین معاینه مقعدی می‌شود. در معاینه موضعی، معمولاً پزشک با دست، تورم و حساسیت اطراف دنبالچه، محل درد و وجود یا عدم وجود خارهای استخوانی، کیست یا تومور را بررسی می‌کند. همچنین معاینه مقعدی برای ارزیابی میزان تحرک مفصل دنبالچه انجام می‌شود تا هر گونه تنش عضلانی در محل اتصال لگن و دنبالچه تشخیص داده شود.
تست‌های تشخیصی
در صورتی که درد شدید باشد و مدت طولانی ادامه پیدا کند معمولاً برای تعیین علت دقیق درد به آزمایش‌های تشخیصی نیاز است. تعدادی از این آزمایش‌ها در ادامه توضیح داده شده‌اند:
- تصویربرداری اشعه ایکس داینامیک: تصویربرداری اشعه ایکس در دو حالت نشسته و ایستاده انجام می‌شود. سپس پزشک دو تصویر را با هم مقایسه کرده و زاویه چرخش لگن و تغییر وضعیت دنبالچه از حالت نشسته به ایستاده را اندازه‌گیری می‌کند. این اندازه‌گیری‌ها مشخص می‌کنند که آیا علت درد دنبالچه ممکن است بی‌تحرکی یا حرکت بیش از حد باشد یا خیر. همچنین شکستگی و جابه‌جایی استخوان دنبالچه و یا توده‌ها در تصویر اشعه ایکس مشخص خواهند شد.
- سی تی اسکن یا ام آر آی: اگر پزشک به شکستگی، تومور یا تحرک غیر طبیعی مفصل ساکروکوکسیژیال مشکوک باشد ممکن است تصویر ام آر آی یا سی تی اسکن گرفته شود.
- آزمایش خون: در موارد نادر برای رد یا تأیید احتمال تومور یا عفونت به آزمایش خون نیاز است.
درمان تخصصی درد دنبالچه
درمان درد دنبالچه بر اساس علت آن می‌تواند با روشهای مختلفی انجام شود. در 90 درصد مواقع درمان‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه مؤثر واقع می‌شوند (منبع). اما در موارد شدید ممکن است به جراحی نیاز باشد. همچنین در مواردی که درد دنبالچه ناشی از عارضه یا بیماری دیگری در بدن باشد، درمان خاص آن بیماری باید انجام شود. در ادامه انواع روشهای درمان توضیح داده شده‌اند.
دارودرمانی و قرص
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا پیروکسیکام می‌توانند التهاب اطراف دنبالچه و درد آن را کاهش دهند. همچنین در موارد نادری که این درد ناشی از سرطان یا سایر بیماری‌ها باشد داروهای مخصوص درمان این مشکلات تجویز می‌شود.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی، متخصص به شما نشان می‌دهد که چگونه تمرین‌های تنفسی را برای کاهش تنش عضلات کف لگن انجام دهید. همچنین نکات لازم برای اصلاح وضعیت نشستن توسط متخصص آموزش داده می‌شود. علاوه بر این در فیزیوتراپی با بهره‌گیری از روش‌هایی مانند اولتراسوند، شاک ویوتراپی، تحریک الکتریکی عصب، طب سوزنی، لیزردرمانی و دیاترمی می‌توان درد را تا حد زیادی کاهش داد. در مورد این روش‌ها در ادامه توضیح داده شده است:
اولتراسوند
در اولتراسوند تراپی اعمال امواج با فرکانس بالا بر دنبالچه و اطراف آن باعث کاهش التهاب و درد می‌شود. این روش معمولاً در مواقعی که درد دنبالچه ناشی از آرتروز باشد استفاده می‌شود و می‌تواند التهاب و آسیب عضلات، تاندون‌ها و بورس‌ها را کاهش دهد. اولتراسوند به دو روش حرارتی و مکانیکی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در روش حرارتی امواج صوتی اعمال شده الگوی پیوسته‌تری داشته و با گرم کردن بافت اطراف دنبالچه منجر به افزایش جریان خون و کاهش التهاب می‌شود. اما در اولتراسوند مکانیکی به جای استفاده از امواج صوتی پیوسته از پالس‌های صوتی استفاده می‌شود که با ایجاد انبساط و انقباض به بهبود التهاب کمک می‌کنند.
تحریک الکتریکی عصب
در تحریک الکتریکی، سیگنال‌های الکتریکی از طریق الکترودهای متصل به بدن به اعصاب منتقل شده و در انتقال سیگنال‌های درد از دنبالچه به مغز اختلال ایجاد می‌کنند. این روش می‌تواند به خصوص برای بیمارانی که قصد به حداقل رساندن مصرف داروهای مسکن را دارند، مفید باشد. پس از تسکین درد، انجام فعالیت‌های هوازی می‌تواند مفید باشد، زیرا این تمرین‌ها با افزایش جریان خون و آزادسازی اندورفین می‌توانند باعث تسکین بیشتر درد شوند.
شاک‌ویو تراپی
شاک‌ویو تراپی روشی است که در آن امواج صوتی با استفاده از یک دستگاه کوچک و از طریق پوست بر اعصاب اعمال می‌شوند. این روش معمولاً در مواقعی استفاده می‌شود که درد دنبالچه ناشی از آسیب به بافت‌های نرم اطراف آن باشد که از آن جمله می‌توان به اضافه وزن و آرتروز اشاره کرد.
طب سوزنی
طب سوزنی یک روش سنتی است که در آن با وارد کردن سوزن‌های بسیار نازک به محل درد می‌توان درد و التهاب را کاهش داد. این روش از طریق تحریک اعصاب محیطی باعث آزادسازی اندورفین در مغز و نخاع شده و درد را کاهش می‌دهد. علاوه بر این با افزایش جریان خون منجر به تسکین التهاب خواهد شد. روش طب سوزنی در تسکین درد دنبالچه ناشی از زایمان، قاعدگی، اختلالات کف لگن و اضافه وزن کاربرد فراوانی دارد.
لیزر درمانی
لیزر تراپی معمولاً در موارد شکستگی دنبالچه یا درد این ناحیه در اثر عفونت انجام می‌شود که از طریق اعمال امواج لیزر با فرکانس پایین درد و التهاب کاهش می‌یابد. امواج لیزر می‌توانند از طریق بهبود گردش خون باعث کاهش درد و التهاب شوند. همچنین این امواج با تأثیر روی پایانه‌های عصبی و کاهش حساسیت آن‌ها، ارسال سیگنال‌های درد به مغز را کاهش می‌دهند (منبع).
دیاترمی
دیاترمی یکی از روش‌هایی است که برای تسکین دردهای مفصلی و عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش امواج الکتریکی مایکروویو به محل درد اعمال می‌شوند. سپس با عبور این امواج از پوست و نفوذ آن‌ها در بافت‌های عمقی دنبالچه، این استخوان گرم شده و التهاب و درد آن کاهش می‌یابد.
تزریق پی آر پی
پی آر پی پلاسمای غنی از پلاکت است که از خون خود فرد گرفته می‌شود. این تزریق معمولاً در مواقعی که درد دنبالچه ناشی از آسیب یا تصادف باشد و منجر به پارگی تاندون‌ها و رباط‌های اطراف آن شود، انجام خواهد شد. برای انجام این تزریق ابتدا نمونه خون فرد گرفته شده و با قرار دادن آن در دستگاه سانتریفیوژ پلاسمای غنی از پلاکت جمع‌آوری می‌شود. سپس این محلول با استفاده از سرنگ و به کمک سونوگرافی یا فلوروسکوپی در محل مورد نظر تزریق می‌شود. با تزریق پی آرپی نه تنها التهاب ناشی از آسیب کاهش می‌یابد، بلکه تحرک مفصل دنبالچه بهتر خواهد شد (منبع).
تزریق استروئید
در این روش پزشک یک استروئید و یک داروی بی‌حس‌کننده را به مفصل ساکروکوکسیژیال تزریق می‌کند که باعث کاهش التهاب و درد می‌شود. نتایج این تزریق موقتی هستند اما در صورت نتیجه‌بخش بودن می‌تواند تا سه بار در سال تکرار شود (منبع). این تزریق به تسکین سریع درد کمک می‌کند و باعث می‌شود که فرد التهاب کم‌تری داشته باشد.
تزریق بلوک عصبی
تزریق بلوک عصبی از روش‌هایی است که برای کاهش دردهای مفصلی و عضلانی استفاده می‌شود. در این روش ترکیبی از یک استروئید و بی‌حس‌کننده از طریق سوزن به اعصاب اطراف دنبالچه تزریق می‌شود. به دلیل این که این اعصاب مسئول انتقال سیگنال‌های درد به مغز هستند، بعد از تزریق فرآیند انتقال سیگنال‌های درد دچار اختلال شده و درد کاهش می‌یابد (منبع).
تزریق اوزون
گاز اوزون به دلیل دارا بودن خاصیت ضد التهاب، تسکین درد، بهبود گردش خون و ترمیم بافت به طور گسترده در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تزریق اوزون ابتدا مخلوطی از اوزون پزشکی و اکسیژن آماده شده و سپس این مخلوط به محل درد تزریق می‌شود. گاز اوزون با افزایش خون‌رسانی در ناحیه دنبالچه و ترمیم عضلات اطراف آن درد را کاهش می‌دهد (منبع).
درمان دستی و جا انداختن
در مواردی که درد به دلیل دررفتگی دنبالچه یا خشکی و اسپاسم عضلات متصل به آن باشد درمان دستی کاربرد فراوانی دارد. هنگامی که دررفتگی اتفاق افتاده باشد استخوان با انگشت جا انداخته می‌شود. همچنین برای برطرف کردن خشکی، استخوان دنبالچه و ماهیچه‌های اطراف آن به آرامی ماساژ داده می‌شود. لازم به ذکر است که جا انداختن دنبالچه باید توسط متخصص انجام شود و در صورتی که توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، می‌تواند عوارض و مشکلات زیر را به همراه داشته باشد:
- درد مزمن
- التهاب و ورم
- مشکل در انجام فعالیت‌های روزانه به دلیل درد و ناراحتی
- تشکیل کیست یا آبسه به دلیل التهاب مزمن و عفونت‌های ثانویه
- آسیب به بافت‌های عضلانی و رباط‌های اطراف دنبالچه
جراحی
در موارد بسیار نادر و آسیب شدید دنبالچه که درد و التهاب با درمان‌های غیر جراحی درمان نمی‌شود، ممکن است به جراحی نیاز باشد. دو نوع جراحی وجود دارد که عبارتند از کوکسیژکتومی جزئی و کامل. در کوکسیژکتومی جزئی بخشی از دنبالچه و در نوع کلی آن، کل دنبالچه برداشته می‌شود. برای انجام این جراحی باید به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا درد دنبالچه نشان‌دهندۀ تومور یا سرطان است؟
خیر، این مسئله خیلی بعید است و در موارد بسیار نادر اتفاق می‌افتد. در این موارد معمولاً علاوه بر درد دنبالچه، علائم دیگری مانند بی‌حسی یا گزگز در بازوها و پاها، مشکل در دفع ادرار یا مدفوع و توده قابل مشاهده در اطراف ناحیه دنبالچه بروز پیدا می‌کنند.
آیا درد دنبالچه بعد از زایمان، طبیعی است؟
بله، معمولاً طبیعی است و ناشی از فشار زیادی است که در حین زایمان بر عضلات اطراف دنبالچه وارد شده است. اما در صورتی که بعد از مدتی کاهش پیدا نکند یا شدیدتر شود می‌تواند نشانۀ دررفتگی آن باشد که باید با درمان دستی و تحت نظر متخصص جا انداخته شود.
برای کاهش درد دنبالچه بعد از زایمان چه می‌توان کرد؟
بعد از زایمان قرار دادن کمپرس سرد یا گرم روی محل درد و انجام ورزش‌های مخصوص ناحیه دنبالچه به کاهش درد کمک می‌کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این ورزشها به متن مقاله مراجعه کنید.
چگونه می‌توان درد دنبالچه در بارداری را کنترل کرد؟
برای کنترل درد دنبالچه در بارداری، می‌توانید از ماساژ ملایم عضلات اطراف دنبالچه استفاده کنید. همچنین، تمرینات یوگا و کششی که مخصوص بارداری هستند، می‌توانند به تقویت عضلات و کاهش فشار بر دنبالچه کمک کنند. استفاده از پشتی‌های نرم هنگام نشستن و حفظ وضعیت صحیح بدن نیز می‌تواند درد را کاهش دهد.
درد دنبالچه به همراه درد سیاتیک نشان‌دهندۀ چیست؟
درد توأم دنبالچه و سیاتیک ممکن است به دلیل فشار یا تحریک عصب سیاتیک باشد که در مواردی مانند فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی یا آسیب‌های مربوط به ناحیه لگن و ستون فقرات رخ می‌دهد. این دردها معمولاً به سمت پایین پاها نیز انتشار می‌یابند و با بی‌حسی یا ضعف پاها همراه هستند.
بهترین درمان خانگی برای تسکین درد دنبالچه چیست؟
انجام تمرین کگل و استفاده از کمپرس سرد یا گرم از بهترین روشهای خانگی برای کاهش درد دنبالچه هستند. برای اطلاعات بیشتر در مورد ورزشها و راهکارهای مفید برای کاهش درد دنبالچه به متن مقاله مراجعه کنید.
علت درد پایین کمر و دنبالچه چیست؟
درد پایین کمر و دنبالچه ممکن است به علت فشار بر اعصاب اطراف دنبالچه، التهاب عضلات، یا آسیب به مفاصل اطراف این ناحیه باشد. این فشار معمولاً در اثر آسیب‌های فیزیکی، وضعیت‌های نادرست نشستن، یا شرایط پزشکی مانند بواسیر ایجاد می‌شود. برای تشخیص دقیق و بررسی کامل علائم، مشاوره با پزشک ضروری است.
چه روغنی برای تسکین درد دنبالچه مناسب است؟
برای تسکین درد دنبالچه، روغن‌های ضد التهاب مانند روغن زیتون و روغن کنجد مناسب هستند. ماساژ ناحیه دردناک با این روغن‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. همچنین، روغن‌های حاوی عصاره‌های طبیعی مثل زنجبیل و نعناع نیز ممکن است مؤثر باشند.
علائم دررفتگی دنبالچه چیست؟
علائم دررفتگی دنبالچه شامل درد شدید در ناحیه دنبالچه، ضعف عضلانی در ناحیه پشت و لگن، و تورم و التهاب در اطراف ناحیه آسیب‌دیده است. این علائم ممکن است با نشستن طولانی‌مدت یا فعالیت‌های خاص تشدید شوند و نیاز به مراقبت پزشکی دارند.
درد نشیمنگاه بعد از نشستن طولانی‌مدت نشانۀ چیست؟
درد نشیمنگاه بعد از نشستن طولانی‌مدت ممکن است ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های کف لگن باشد. این فشار می‌تواند باعث تحریک و التهاب در ناحیه نشیمنگاه شود. همچنین، درد متمرکز در وسط باسن ممکن است نشانۀ التهاب دنبالچه باشد، که نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد.
آیا بعد از تصادف امکان جابه‌جایی استخوان دنبالچه وجود دارد؟
بله، بعد از تصادف یا افتادن بر روی استخوان دنبالچه، امکان جابه‌جایی یا دررفتگی آن وجود دارد. این نوع آسیب معمولاً به دلیل فشار مستقیم یا ضربه به ناحیه دنبالچه ایجاد می‌شود و ممکن است با علائمی مانند درد شدید، کبودی، و تورم در ناحیه آسیب‌دیده همراه باشد.
