آدرس: اصفهان توحید جنوبی ساختمان ژیوار طبقه پنجم واحد ۵۰۵

لوگو دکتر پورقاسمیان
مشاوره

بیوفیدبک چگونه به تشخیص و درمان برخی مشکلات کمک می‌کند؟

۱۰ تیر ۱۴۰۳
بیوفیدبک چگونه به تشخیص و درمان برخی مشکلات کمک می‌کند؟

بیوفیدبک یک تکنیک درمانی است که با بررسی وضعیت و عملکرد عضلات بدن و آموزش بیمار، کمک می‌کند تا فرد مشکلات و دردهای خود را کنترل کند. طی پروسه بیوفیدبک سنسورهایی به نقاط تعیین شده متصل می‌شوند و داده‌های مشخصی در اختیار پزشک قرار می‌دهند تا با بررسی آنان اطلاعات دقیق‌تری در مورد بیماری فرد به دست آورد. بعد از مشاهده، جمع آوری اطلاعات و بررسی آسیب، پزشک با بهره‌مندی از تکنیک‌های ریلکسیشن به بیمار یاد می‌دهد تا کنترل عضلات آسیب دیده و ناحیه دردناک را به دست بگیرد. در نتیجه این فرایند بیمار می‌تواند درد، تنش، انقباض، یبوست، بی‌اختیاری و دیگر عوارض ناخوشایند را مدیریت نماید. بیوفیدبک انواع مختلفی دارد که برای عوارض عصبی و عضلانی متفاوت استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که این فرایند کاملا بدون خطر است و در مطب پزشک انجام می‌شود.

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک تکنیکی درمانی است که به بیمار آموزش می‌دهد تا چگونه واکنش‌هایی جسمی را کنترل کند که معمولاً به‌طور ارادی کنترل نمی‌شوند. بیماران در بیوفیدبک تراپی کنترل واکنش‌هایی مانند تنفس، تنش عضلانی، دمای دست، ضربان قلب، فشار خون و فعالیت مغزی را یاد می‌گیرند. بیماران برای آن‌که این واکنش‌ها را کنترل کنند، آموزش می‌بینند که چگونه روی سیگنال‌های ارسالی از بدن تمرکز و آن‌ها را تعدیل کنند. بیوفیدبک کاربردهای گوناگونی دارد. بیوفیدبک به بیماران کمک می‌کند تا روش واکنش نشان دادن بدنشان به طیف گسترده‌ای از عارضه‌ها، از قبیل درد مزمن، استرس و اضطراب را تغییر بدهند.

در درمان بیوفیدبک از تجهیزات الکترونیکی یا الکترومکانیکی برای پایش، اندازه‌گیری، پردازش و فیدبک یا ارائۀ بازخورد دربارۀ اطلاعات مربوط به فشار خون، تنش عضلانی، ضربان قلب، امواج مغزی و دیگر کارکردهای فیزیولوژیک استفاده می‌شود.

سیگنال‌های دیداری و یا شنیداری فیدبک غالباً با استفاده از رایانه قابل دیدن یا شنیدن می‌شود. این سیگنال‌ها بازتابی از فعالیت موردنظر بدن هستند. به این ترتیب آگاهی بیمار از این سیگنال‌ها بیشتر می‌شود و کنترل ارادیش بر چنین واکنش‌هایی افزایش می‌یابد. بیماران ابتدا یاد می‌گیرند که سیگنال‌های بیرونی را کنترل کنند و در نهایت می‌آموزند که سیگنال‌های راهنمای درونی را تشخیص بدهند و به کار ببرند. بیماران بیوفیدبک به کمک این نوع آموزش مغزشان را دوباره سیم‌کشی می‌کنند و روش‌های پیش‌فرض تفکر و واکنش نشان دادن بدن به درد، استرس یا هیجانات مختلف را تغییر می‌دهند. امکان ایجاد این تغییرات را مرهون انعطاف‌پذیری یا نوروپلاستیسیتی مغز هستیم. نوروپلاستیسیتی به معنای توانایی مغز برای تغییر، سازگاری و ساخت گذرگاه‌های جدید برای واکنش نشان دادن به اطلاعات، انتخاب‌ها و تجربه‌هاست.

انواع روش‌های بیوفیدبک

بیوفیدبک انواع مختفلی دارد که هر کدام واکنش یا کارکرد غیرارادی متفاوتی را اندازه‌گیری می‌کنند. انواع بیوفیدبک را در این بخش برای‌تان توضیح می‌دهیم:

  • نوار عصب و عضله (الکترومیوگرام یا EMG): این نوع بیوفیدبک تنش عضلانی را اندازه‌گیری می‌کند. متخصص حسگرها یا سنسورها را معمولاً روی عضلات اسکلتی می‌گذارد تا فعالیت الکتریکی‌ دامن‌زننده به انقباض عضلات را اندازه‌گیری کنند. نوار عصب و عضله برای درمان انواع سردرد، کمردرد یا اختلال‌های اضطراب کاربرد دارد.
  • نوار مغز (الکتروانسفالوگرافی یا EEG): این نوع نوروفیدبک یا بیوفیدبک با قرار دادن سنسورها روی پوست سر انجام می‌شود. سنسورها فعالیت امواج مغزی را در یک بازۀ زمانی معین اندازه‌گیری می‌کنند. نوار مغز عمدتاً برای درمان اختلال نقص توجه‌_‌بیش‌فعالی و اختلال‌های همراه با تشنج به کار برده می‌شود.
  • بیوفیدبک حرارتی: متخصص سنسورها را روی انگشتان دست یا پا می‌گذارد تا دما را بر اساس جریان خون پوست تحت‌نظر بگیرد. بیوفیدبک حرارتی برای درمان علائم اختلال‌های اضطراب، انواع سردرد و بیماری رینود مفید است؛
  • بیوفیدبک فعالیت الکترودرمال (EDA): این نوع بیوفیدبک فعالیت غدد تعریق و میزان عرق روی پوست را اندازه‌گیری می‌کند. سنسورها معمولاً دور انگشتان دست یا روی کف دست یا مچ دست گذاشته می‌شود. فیدبک مبتنی بر فعالیت غدد تعریق به درمان اختلال‌های اضطراب یا درد مزمن کمک می‌کند.
  • بیوفیدبک فشار خون و ضربان قلب: این گونه‌های بیوفیدبک ریتم و ضربان قلب و فشار خون را با استفاده از حسگرهایی اندازه‌گیری می‌کنند که روی گوش، انگشت دست، مچ دست، بازو یا قفسۀ سینه گذاشته می‌شود. بیوفیدبک قلب غالباً با این هدف انجام می‌شود که بیمار یاد بگیرد چگونه ضربان قلب و فشار خونش را برای کاهش علائم اضطراب یا تخفیف خطر ناراحتی‌های قلبی‌_‌عروقی تنظیم کند.
  • بیوفیدبک تنفسی: این نوع بیوفیدبک تنفس فیزیولوژیک و نفس کشیدن را با استفاده از نوارهایی تحت‌نظر می‌گیرد که دور شکم و قفسۀ سینه بسته می‌شوند. بیوفیدبک تنفسی معمولاً با این هدف انجام می‌شود که بیمار یاد بگیرد چگونه نفس کشیدنش را کنترل و تنظیم کند. بیوفیدبک تنفسی برای بیماران مبتلا به آسم، اضطراب، مشکلات تنفسی یا علائم حملۀ هراس کاربرد دارد.
  • روان‌درمانی سایکوفیزیولوژیک: این گونه از بیوفیدبک با استفاده از دستگاه‌های فیدبک و تحت نظارت مشاور یا درمانگر دارای مجوز انجام می‌شود. درمانگر برای پشتیبانی از بیمار و ارائۀ پیشنهاد، مهارت یا دستورهای مختلف در جلسۀ درمان حضور دارد. ممکن است درمان به صورت ترکیبی و با بهره‌گیری از بیوفیدبک و گفتگو درمانی سنتی‌تر انجام شود.

علاوه‌بر آن‌که بیوفیدبک واقعی انجام می‌شود، احتمالاً درمانگر تمرین‌های تن‌آرامی، تکنیک‌های مقابله با استرس، تنفس عمیق و تن‌آرامی عضلانی را نیز به بیمار آموزش می‌دهد تا بهترین نتیجۀ ممکن به دست بیاید.

کاربردهای بیوفیدبک

بیوفیدبک برای درمان گستره نسبتا وسیعی از بیماری‌های جسمی و روحی قابل استفاده است. از این رو پزشک بعد از بررسی شرایط شما با توجه به علائم، بیوفیدبک را به شما توصیه خواهد نمود. در این بخش متداول‌ترین مواردی که با بیوفیدبک قابل کنترل است را بررسی نموده‌ایم.

تسکین دردهای مزمن اسکلتی و عضلانی

تسکین دردهای مزمن اسکلتی و عضلانی

بیوفیدبک به بیمار کمک می‌کند تا عضله‌های منقبض را شناسایی کند، سپس به او یاد می‌دهد که چگونه عضله‌های گرفته را شل کند. بنابراین بیوفیدبک برای رفع درد و ناراحتی ناشی از عارضه‌هایی مانند کمردرد، دل درد، اختلال‌های مفصل گیجگاهی‌_‌فکی و فیبرومیالژی مفید است. چنانچه هدف از انجام بیوفیدبک تسکین درد باشد، این درمان برای بیماران تمام گروه‌های سنی، از کودک تا بزرگسال، سودمند است. استرس روانی، حالت اندامی نامناسب یا ساختار اسکلتی ناهنجار از جمله دلایل تنش عضلانی هستند که باعث شروع درد می‌شود.

برای مثال با گرفتن نوار عصب و عضله (EMG) مشخص می‌شود که کدام عضله به شدت منقبض شده است. انقباض عضله می‌تواند عامل تشدیدکنندۀ درد یا حتی علت اصلی درد باشد. متخصص بیوفیدبک تکنیک‌هایی را برای شل کردن این عضله در طول چند جلسه به بیمار آموزش می‌دهد.

بیمار مشاهده ‌می‌کند که عضله چگونه در واکنش به تکنیک‌های تن‌آرامی شل می‌شود. این مشاهده نه تنها تسکین علائم جسمی را به ارمغان می‌آورد، بلکه به احساس مثبت کنترل داشتن و نظارت بر دردی دامن می‌زند که بیمار تا قبل از بیوفیدبک معتقد بود خارج از کنترلش است.

تسکین دردهای میگرنی

درمان سردردهای میگرنی یکی از کاربردهای بیوفیدبک است که پژوهش‌های فراوانی درباره‌اش انجام شده است. استرس و تنش عضلانی محرک میگرن و انواع سردرد هستند و علائم سردرد را تشدید می‌کنند. شواهد و مدارک معتبر و مطمئنی وجود دارد که نشان می‌دهد بیوفیدبک تراپی با شل کردن عضله‌ها و از بین بردن استرس موجب کاهش فراوانی و شدت سردردها می‌شود. در نتیجه وابستگی بیماران به داروها غالباً کمتر می‌شود. (منبع)

توانبخشی و رفع گرفتگی عضلات

توانبخشی و رفع گرفتگی عضلات

بیوفیدبک به بیماران آموزش می‌دهد که چگونه فعالیت عضلاتشان را کنترل کنند. به همین دلیل بیوفیدبک برای بیماران مبتلا به انواع اختلال‌های عضلانی مانند تنش و گرفتگی عضلانی و مشکلات هماهنگی مفید است. همچنین متخصص طب فیزیکی با استفاده از بیوفیدبک، حرکت و عملکرد عضلات را مانیتور نموده و باتوجه به میزان عملکرد هر عضله، یک برنامه فیزیوتراپی و توانبخشی جامع طراحی می‌نماید.

بیوفیدبک در بعضی برنامه‌های توان‌بخشی نیز به کار برده می‌شود؛ در این حالت به عضلات آموزش داده می‌شود تا پس از جراحی دوباره به محرک‌ها واکنش نشان بدهند. بیوفیدبک برای بهبود عملکرد عضلات پس از سکتۀ مغزی، آسیب‌دیدگی نخاع، تشنج یا رویدادهای دیگری کاربرد دارد که باعث فلج شدن یک سمت بدن (همی‌پلژی) می‌شوند.

درمان بی‌اختیاری ادرار و مدفوع

بیوفیدبک تراپی به کمک بیمارانی می‌آید که به سختی می‌توانند ادرارشان را کنترل کنند. بیوفیدبک به بانوان کمک می‌کند تا عضلات کف لگن یعنی عضلاتی را بیابند و تقویت کنند که تخلیۀ مثانه را کنترل می‌کنند. بیماران پس از چند جلسه بیوفیدبک بی اختیاری ادرار می‌توانند ضرورت ادرار کردن و تعداد دفعات بی‌اختیاری را کاهش دهند. همچنین بیوفیدبک برای کودکان دچار مشکل شب‌ادراری و بیماران دچار بی‌اختیاری مدفوع نیز مفید است. مصرف داروهایی که برای درمان بی‌اختیاری ادرار و مدفوع تجویز می‌شوند، عوارض جانبی به دنبال دارد، اما بیوفیدبک عموماً بدون عوارض جانبی است.

در درمان بیوفیدبک برای جمع‌آوری اطلاعات دربارۀ کارکردهای دستگاه ادراری از الکترود استفاده می‌شود. همان‌طور که بیمار ورزش‌های عضلات کف لگن را انجام می‌دهد، الکترودها تعیین می‌کنند که آیا بیمار عضلات درستی را منقبض می‌کند یا خیر. پزشکان راهنمایی‌های‌شان را براساس تحلیل نتایج بیوفیدبک تعدیل می‌کنند تا در نهایت بیمار یاد بگیرد که چگونه این کارکردها را بهتر کنترل کند.

رفع یبوست مزمن

بیماران مبتلا به اختلال عصبی‌_‌عضلانی اندام‌ها که دفع مدفوع برای‌شان دشوار است، می‌توانند از بیوفیدبک برای درمان خود یبوست بگیرند. دو عضلۀ کوچک در مقعد (خروجی راست‌روده) به کنترل حرکات روده و دفع کمک می‌کنند. به این دو عضله اسفنکترهای داخلی و خارجی می‌گویند. اسفنکترها با عضله‌های شکم و لگن هماهنگ می‌شوند تا خروج مدفوع ممکن شود. گاهی نوعی آشفتگی در سیگنال‌های بدن به وجود می‌آید و عضله‌های شکم، مقعد و راست‌روده هماهنگ با هم کار نمی‌کنند. در نتیجه مشکل یبوست، درد یا دفع سخت مدفوع پیش می‌آید.

بیماران به کمک آموزش‌های بیوفیدبک ویژگی‌های دفع دشوار مدفوع و فعالیت عضلاتشان را هنگام زور زدن، در زمان واقعی با مشاهدۀ فیدبک دیداری روی صفحۀ نمایشگر درک می‌کنند. همچنین بیماران احساس مربوط به زور زدن به روش صحیح را به خاطر می‌سپارند. البته این یادگیری زمان‌بر است و بیماران باید تمرین‌ها را به‌طور مستمر در خانه انجام بدهند.

دیگر کاربردهای بیوفیدبک

دیگر کاربردهای بیوفیدبک

بیوفیدبک برای درمان گسترۀ وسیعی از بیماری‌های مختلف، از قبیل عارضه‌های زیر مفید است:

  • استرس شدید
  • اضطراب
  • مشکلات مفصل گیجگاهی‌_‌فکی (TMJ)
  • فشار خون بالا
  • انواع فوبیا
  • ناراحتی‌های قلبی
  • رفتارهای وسواسی‌_‌جبری
  • نقص توجه‌_‌بیش‌فعالی (ADHD)
  • استرس پس از سانحه (PTSD)
  • سندرم رینود
  • صرع، اختلال‌های طیف اوتیسم، مشکلات یادگیری و دیگر ناراحتی‌های عصب‌شناختی
  • اختلال سوءمصرف الکل و موادمخدر و دیگر رفتارهای تکانشی
  • اختلال‌های جنسی مانند احساس درد هنگام نزدیکی
  • سندرم رودۀ تحریک‌پذیر (IBS)
  • دیابت
  • اختلال‌های تغذیه‌ای مانند بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسی نروزا)، پرخوری عصبی (بولیمیا) و پرخوری
  • آسم

آیا بیوفیدبک برای همه مناسب است؟

آیا بیوفیدبک برای همه مناسب است؟

بیوفیدبک یک روش بی‌خطر است و تقریبا تمام افرادی می‌توانند از آن استفاده نمایند. اما افرادی که نمی‌توانند با مراحل و تمرینات آن همراه شوند، برای این روش درمانی مناسب نیستند. افرادی که:

  • عقب‌ماندگی و مشکلات ذهنی شدید دارند.
  • مشکلات جسمی اورژانسی دارند.
  • اختلالات شدید روحی و روانی همچون اسکیزوفرنی، افسردگی دو قطبی دارند.
  • مشکلات جسمی خاصی همچون آریتمی قلبی دارند.
  • علاقه‌ای به درمان ندارند و با متخصص همراهی نمی‌کنند.
  • معلولیت‌های جسمی دارند.
  • به سنسورهای بیوفیدبک حساس هستند.

نمی‌توانند تحت درمان با بیوفیدبک قرار بگیرند. به خاطر داشته باشید که بیوفیدبک در اغلب موارد به عنوان یک روش تشخیصی در کنار درمان‌های اصلی استفاده می‌شود و نمی‌توان آن را به عنوان درمان اصلی برای افراد در نظر گرفت. پزشک با بررسی اطلاعات و داده‌های به دست آمده و طراحی یک برنامه جامع درمان و ارائه تمرینات توانبخشی به کمک بیوفیدبک، گاها فرایند درمان را سرعت می‌بخشد.

مزایای بیوفیدبک

بسیاری از افرادی که درمان بیوفیدبک را انتخاب می‌کنند، به دنبال روشی غیرتهاجمی، ایمن و کل‌نگر برای بهبود سلامتی‌شان هستند. مزیت شاخص بیوفیدبک این است که ایمن است و تعداد انگشت‌شماری از بیماران پس از بیوفیدبک دچار عوارض جانبی می‌شوند. هدف از درمان بیوفیدبک این است که بیماران یاد بگیرند چگونه سلامت جسم و روانشان را کنترل و مدیریت کنند و برای بهبود بیماری‌شان صرفاً به درمان‌های تخصصی و مصرف دارو متکی نباشند.

مزایای بیوفیدبک به نوع آموزشی که بیمار دریافت می‌کند و مشکل یا ناراحتی خاص تحت‌درمان بستگی دارد. بسیاری از بیمارانی که بیوفیدبک را برای درمان یک عارضۀ مزمن انجام می‌دهند، امیدواراند که کنترل بیشتری بر علائم بیماری‌شان پیدا کنند یا وابستگی‌شان به دارو کمتر شود. برخی بیماران خواهان مدیریت عارضه‌هایی مانند فشار خون بالا یا کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند.

مزایای بالقوۀ بیوفیدبک با توجه به دلایل انجام دادنش عبارت است از:

  • کاهش تنش عضلانی، درد مداوم یا درد مزمن کمر، شانه یا گردن
  • کم شدن تعداد دفعات بی‌اختیاری ادرار
  • تسکین درد مزمن یا بهبود بیماری
  • تسریع دوران نقاهت آسیب‌دیدگی‌های نیازمند توان‌بخشی و طب فیزیکی
  • بهبود کنترل حرکتی و عضلانی
  • ایجاد این حس در بیماران که کنترل بیشتری بر بیماری جسمی‌شان دارند.
  • ایجاد این حس در بیماران که کنترل بیشتری بر واکنش‌های فیزیولوژیک مانند فشار خون و ضربان قلب دارند.
  • کاهش تعداد حملات سردردها از جمله انواع میگرن و سردردهای تنشی
  • کاهش وابستگی به درمان‌های تهاجمی‌تر مانند درمان دارویی
  • بهبود کیفیت خواب یا رفع بی‌خوابی
  • قابل‌سفارشی‌سازی متناسب با نیازها و اهداف درمانی بیماران

به‌علاوه ثابت شده است که بیوفیدبک برای مدیریت استرس و عملکرد شناختی مفید است. البته شایان ذکر است که تمام بیماران دریافت‌کنندۀ بیوفیدبک به ناراحتی‌های سلامت روان مبتلا نیستند. برخی بیماران درمان بیوفیدبک را با انگیزۀ کاهش میزان استرس یا بهبود عملکردهای شناختی انجام می‌دهند.

مراحل انجام بیوفیدبک

بیوفیدبک چند مرحله ساده دارد و هیچ‌گونه دردی نیز هنگام جلسات احساس نمی‌شود. بسته به مشکل بیمار و نوع بیوفیدبک، مراحل آن کمی متغیر است اما به طورکلی، متخصص طب فیزیکی از یک روال مشخص پی‌روی می‌کند.

توجه داشته باشید که بیوفیدبک باید فقط توسط پزشک آموزش‌دیده انجام شود. به‌علاوه بیوفیدبک باید صرفاً نوعی درمان کمکی باشد. به‌هیچ‌وجه نباید بیوفیدبک را برای درمان افسردگی، دیابت و دیگر اختلال‌های غدد، جایگزین درمان‌های دارویی و تخصصی کرد.

نصب سنسورهای بیوفیدبک

نصب سنسورهای بیوفیدبک

دستگاه‌های بیوفیدبک فرایندهای بدن را تغییر نمی‌دهند یا بر آن‌ها اثر نمی‌گذارند و فقط کارکردهای بدن را پایش یا اندازه‌گیری می‌کنند. متخصص سنسورها را در یک جلسۀ آموزش معمول بیوفیدبک به پوست بخش‌های مختلف بدن متصل می‌کند. بخشی از پوست که سنسور قرار است به آن متصل شود، معمولاً با پنبۀ الکلی تمیز می‌شود یا مقدار کمی ژل الکترود به هر سنسور زده می‌شود.

انواع مختلف بیوفیدبک، سنسورهای متفاوتی دارند، سنسورهای بیوفیدبک حرارتی و HRV که ضربان قلب را بررسی می‌کنند، به نوک انگشت سبابه متصل می‌شود. سنسورهای دیگری نیز به شکم متصل می‌شود که ریتم تنفسی و تعداد آن‌ها را بررسی می‌نماید.

برای بررسی تعریق دست سنسورها به کف دست متصل می‌شوند و یا در متداول‌ترین نوع بررسی که تست نوار عصب و عضله می‌باشد، سنسورهای مختلفی برای بررسی تنش و عملکرد عضلات به قسمت‌های مختلف دست؛ ساعد و بازو متصل می‌شود. همچنین در نوروفیدبک، سنسورها برای اندازه‌گیری فعالیت‌های الکتریکی نورون‌های مغز، به سر متصل می‌شوند. بنابراین هر قسمتی که نوعی تنش و اختلال در عملکرد عضلات یا اعصاب وجود داشته باشد، متخصص سنسورها را به سطح پوست در آن نواحی متصل خواهد نمود.

بررسی عملکرد اعضای بدن

از مراجع خواسته می‌شود که بازی‌ها، وظایف یا تماشای فیلم‌های مختلفی را که روی نمایشگر نشان داده می‌شود، تمام کند. تغییرات ایجادشده در واکنش به فعالیت‌های مختلف تحت‌نظر گرفته می‌شود. اولین جلسۀ بیوفیدبک با این هدف انجام می‌شود که واکنش‌های عادی فرد تثبیت شود تا بتوان پیشرفتش را در جلسات بعدی تحت‌نظر گرفت.

متخصص طب فیزیکی با تحلیل آمار و اطلاعات به دست آمده از تست‌های بیوفیدبک، آنالیز نمودارها و بررسی‌ عملکرد ارگان‌ها، برنامه‌ای برای توانبخشی، تعلیم ماهیچه‌ها و ریلکسیشن به فرد خواهد داد. همچنین آنالیز بیمار در یک جلسه تمام نخواهد شد و بررسی با بیوفیدبک در جلسات بعدی نیز ادامه خواهد یافت.

تعلیم و تمرین ماهیچه‌های بدن

آموزش بیوفیدبک طی سه مرحلۀ زیر انجام می‌شود:

  • بیماران در مرحلۀ اول از واکنش جسمی دردسرسازشان آگاه می‌شوند. آنان تشخیص می‌دهند که بدنشان چگونه به انواع محرک‌ها و عامل‌های استرس‌زا واکنش نشان می‌دهد و توانایی‌شان را برای غلبه بر واکنش‌های جسمی نامطلوب تعیین می‌کنند.
  • بیماران سیگنال‌های بیوفیدبک را در مرحلۀ بعد برای کنترل واکنش‌های جسمی‌شان به کار می‌برند. درمانگر بیمار را راهنمایی می‌کند تا به اهداف خاصی برسد که در ارتباط با مدیریت یک واکنش جسمی خاص دارد.
  • بیمار کنترل واکنش‌ها را در مرحلۀ پایانی از دستگاه بیوفیدبک به خود انتقال می‌دهد. بیماران از طریق آزمون و خطا یاد می‌گیرند که چگونه محرک‌هایی را شناسایی کنند که آنان را در حالت آماده‌باش برای بهره‌گیری از مهارت‌های خودتنظیمی آموخته‌شده قرار می‌دهد. در پایان درمان از بیماران خواسته می‌شود که تمرین‌های ذهنی را هر روز در خانه انجام بدهند.

عوارض و خطرات احتمالی بیوفیدبک

بیوفیدبک درمانی ایمن و غیرتهاجمی است که عوارض جانبی احتمالی‌اش انگشت‌شمار است. اگرچه خطرهای احتمالی بیوفیدبک بسیار اندک است، شایان ذکر است که بیوفیدبک نمی‌تواند بیماری‌های جسمی یا روانی را به تنهایی درمان کند. بیوفیدبک به گونه‌ای طراحی شده است که درمانی مکمل باشد و می‌توان از بیوفیدبک در کنار درمان‌های دارویی، تخصصی و روان‌شناختی مبتنی بر پژوهش‌های معتبر بهره گرفت. درهرحال عوارض جانبی احتمالی بیوفیدبک عبارت است از:

  • بیمارانی که نوروفیدبک را با استفاده از نوار مغز (EEG) یا fMRI دریافت می‌کنند، گاهی دچار سردرد خفیف یا خستگی شدید می‌شوند.
  • احساس ناراحتی و سوزش خفیف در محل چسباندن الکترودها
  • برخی بیماران آن‌قدر بر روی اندام‌های‌شان متمرکز می‌شوند که فعالیت‌های زندگی روزمره‌شان مختل می‌شود.
  • دریافت‌کنندگان درمان نوروفیدبک دچار اضطراب موقت می‌شوند.
  • عضله‌ها پس از جلسۀ بیوفیدبک دردناک و ناراحت می‌شود و بیمار کمی احساس خستگی می‌کند.
  • اسپاسم (گرفتگی) یا تنش عضلانی موقت

درهرحال عوارض جانبی و خطرهای احتمالی بیوفیدبک موقتی است و ظرف چند روز برطرف می‌شود.

هزینه جلسات بیوفیدبک

هزینه جلسات بیوفیدبک به نوع درمان شما بستگی خواهد داشت، همان‌طور که می‌دانید، بیوفیدبک انواع مختلفی دارد هر نوع برای درمان یک عارضه خاص کاربرد دارد بنابراین روند درمان برای هر مورد متفاوت است. برای تخمین هزینه حدوی جلسات خود به این موارد دقت نمایید:

  • نوع درمان
  • نواحی تحت درمان
  • جلسات فیزیوتراپی و توانبخشی همراه با بیوفیدبک
  • مدت زمان هر جلسه
  • پوشش بیمه تکمیلی
  • تبحر پزشک
  • موقعیت مکانی کلینیک

عوامل ذکر شده می‌توانند بر هزینه نهایی جلسات شما موثر باشند، لذا برای دریافت اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر می‌توانید با شماره تلفن‌های کلینیک ما در تماس باشید.

سخن آخر

سال‌هاست که بیوفیدبک در دورۀ توان‌بخشی برای کمک به بیماران و پزشکان انجام می‌شود. در درمان بیوفیدبک از دستگاه‌ها و سنسورها برای پایش و در اختیار گذاشتن داده‌های مربوط به ضربان قلب، تنفس، تنش عضلانی، امواج مغزی و دیگر واکنش‌های فیزیولوژیک در زمان واقعی استفاده می‌شود. این نتایج به بیماران کمک می‌کند تا یاد بگیرند که چگونه عمل‌های غیرارادی بدن را کنترل کنند و در نتیجه سلامت جسم و روانشان را بهبود دهند.

پرسش‌های پرتکرار

آیا بیوفیدبک درد دارد؟

خیر، بیوفیدبک کاملا بدون درد است.

آیا بیوفیدبک بهترین گزینه درمان برای دردهای مزمن و بی‌اختیاری ادرار است؟

بیوفیدبک درمان قطعی و شفابخش نیست. بیوفیدبک مجموعه‌ای از تکنیک‌ها یا روش‌هاست که کمکتان می‌کند تا با آگاه شدن از واکنش‌های بدن بتوانید آن‌ها را کنترل کنید.

آیا استفاده از بیوفیدبک در درمان دردهای واژینال مفید است؟

بیوفیدبک روش نوپدیدی برای درمان دردهای ولوواژینال است. همچنین بیوفیدبک به درمان واژینیسموس نیز کمک می‌کند. واژینیسموس به انقباض غیرارادی و دردناک عضلات واژن گفته می‌شود که غالباً حین نزدیکی رخ می‌دهد.

بیوفیدبک را می‌توان جایگزین درمان دارویی کرد؟

پاسخ دادن به این سؤال بدون ارزیابی دقیق وضعیت بیماری‌تان توسط پزشک ممکن نیست. درمان دارویی باید تا زمانی‌که مشخص شود دیگر به دارو نیاز ندارید یا تغییر میزان مصرف دارو مشکلی را ایجاد نمی‌کند، ادامه پیدا کند.

می‌توانم بدون مشاوره با پزشک درمان بیوفیدبک را انجام بدهم؟

بیوفیدبک هرگز قبل از ارزیابی علائم و بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود. برای مثال اگر مشکل بی‌خوابی یا درد مزمن داشته باشید، این مشکلات می‌تواند علامت ابتلا به بیماری دیگری باشد. به‌علاوه بیوفیدبک به تنهایی برای درمان بسیاری از عارضه‌ها مناسب نیست.

آیا می‌توان بیوفیدبک را در خانه انجام داد؟

خیر، اخیرا تبلیغاتی در مورد ابزارهای بیوفیدبک در منزل انجام شده‌است اما استفاده ناآگاهانه از این ابزارها بدون حضور پزشک ممکن است مشکلاتی برای فرد به وجود آورد.

درمان بیوفیدبک باید در چند جلسه انجام شود؟

هر جلسۀ بیوفیدبک معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. تعداد جلسات لازم به بیماری تحت‌درمان بستگی دارد. بسیاری از بیماران پس از 8 تا 10 جلسه متوجه اثرات بیوفیدبک می‌شوند.

پیش از جلسه بیوفیدبک چه آمادگی‌هایی لازم است؟

پوستتان در نواحی که سنسور نصب خواهد شد، تمیز و خشک باشد و درصورتی که بیوفیدبک برای بی‌اختیاری ادرار و مدفوع انجام می‌دهید، مثانه یا روده تخلیه شده باشد تا مشکلی حین جلسات رخ ندهد.

بیوفیدبک چه فرقی با نوروفیدبک دارد؟

به‌طور خلاصه باید گفت که نوروفیدبک نوع خاصی از بیوفیدبک است که فیدبک مربوط به فعالیت مغز را مستقیماً در اختیار می‌گذارد. از سوی دیگر بیوفیدبک شامل درمان‌های گوناگونی می‌شود که با هدف کمک به بیماران برای بهره‌گیری از ارتباط بین ذهن و بدن انجام می‌شوند تا به این ترتیب بیمار به حالت تن‌آرامی عمیق‌تری برسد.

آیا هزینه‌های بیوفیدبک تحت پوشش بیمه تکمیلی می‌باشد؟

به طور کلی درمان با بیوفیدبک تحت پوشش بیمه عادی نیست اما بیمه تکمیلی ممکن است مواردی را پوشش دهد. برای بررسی این مورد می‌توانید از کارگزار بیمه خود سوال نمایید.

هر جلسه درمان بیوفیدبک چقدر طول می‌کشد؟

هر جلسه درمان بیوفیدبک معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.

می‌توانم درمان بیوفیدبک را در دوران بارداری انجام بدهم؟

بله، بیوفیدبک درمانی اثربخش و قابل‌قبول است که انجام دادنش در دوران بارداری ایمن و بدون‌خطر است.

درمان بیوفیدبک را می‌توان بر روی کودکان انجام داد؟

بله، انجام دادن بیوفیدبک برای کودکان بی‌خطر است. درمان بیوفیدبک کودکان با این هدف انجام می‌شود که کودک یاد بگیرد چگونه بدنش را به‌طور مستقل کنترل کند و مهارت‌های کسب‌شده را هنگام تحمل استرس یا درد به‌طور خودکار به کار ببرد.

فهرست مطالب

مقالات مرتبط

نوبت دهی