قرص‌هایی که در ایران برای درمان گرفتگی و شل‌کردن عضلات تولید و تجویز میشوند شامل متوکاربامول، باکلوفن و تیزانیدین هستند که در این مقاله به توضیح هرکدام خواهیم پرداخت. اما باتوجه‌به کاربرد و خصوصیات منحصربه‌فرد هرکدام از این داروها، پاسخ به این سؤال که کدام‌یک «قوی‌ترین» هستند دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود. پزشک باتوجه‌به علت ایجاد گرفتگی گردن و با درنظرگرفتن شرایط بیمار، داروی مناسب را تجویز می‌کند؛ چراکه هرکدام از داروهای شل‌کننده عضلات گردن، کاربرد خاص خود را دارد و تأثیرگذاری آنها در افراد مختلف متفاوت است. ازاین‌رو مصرف هیچ‌کدام از این داروها به‌صورت خودسرانه توصیه نمی‌شود. معمولاً درصورتی‌که گرفتگی و خشکی عضلات گردن پس از مدتی استراحت و درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکند، باید به پزشک مراجعه شود.
برای هر علت گرفتگی عضلات گردن چه قرصی مناسب است؟
گرفتگی عضلات گردن میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که هر یک به‌نوعی منجر به درد، سفتی و محدودیت در حرکت گردن میشوند. از مشکلات ساده‌ای مانند وضعیت نامناسب گردن و کشیدگی عضلات تا اختلالات جدی‌تری مانند مننژیت، هر یک می‌توانند باعث گرفتگی عضلات گردن شوند. در ادامه می‌توانید با پیداکردن عارضه‌ای که موجب گرفتگی عضلات گردن شما شده است و انتخاب آن، درباره قرصهای مناسب آن عارضه مطالعه کنید.
وضعیت نامناسب گردن و کشیدگی عضلات
کشیدگی عضله زمانی اتفاق می‌افتد که الیاف عضلانی در اثر کشش بیش از حد دچار آسیب شوند. وضعیت نامناسب گردن نیز به معنی قراردادن بدن در حالات نامناسب است (مثلاً قوز کردن، بد نشستن پشت میز، کج نگه‌داشتن گردن) که باعث میشود ستون فقرات از حالت طبیعی خود خارج شده و باعث ایجاد فشار و کشیدگی برخی از عضلات کمر و گردن میشود. وضعیت نامناسب گردن باعث کشیدگی و فشار به عضلات شده و در نهایت موجب اسپاسم آنها میشود.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از اسپاسم عضلانی کمک کنند. این داروها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل کرده و در نتیجه التهاب حاصل از اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند. کاهش التهاب میتواند به بهبود درد و خشکی عضلات منجر شود.
داروهای شل‌کننده عضلات: کشیدگی عضله باعث آسیب به الیاف عضلانی میشود. بدن برای محافظت از ناحیۀ آسیب‌دیده، عضلات اطراف آن را دچار اسپاسم می‌کند. شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، به شلشدن آنها کمک میکنند. دو نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که معمولاً برای اسپاسم عضلانی ناشی از کشیدگی عضله و وضعیت نامناسب گردن تجویز میشوند عبارت‌اند از:
دیستونی گردن
دیستونی گردنی عارضه‌ای است که باعث انقباض غیرارادی و مداوم عضلات گردن و چرخش گردن به یک سمت میشود. علت دقیق این عارضه ناشناخته است، اما عوامل مختلفی مانند ژنتیک، آسیب‌دیدگی و برخی اختلالات عصبی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. این انقباضات غیرطبیعی می‌توانند باعث اسپاسم شود که در نتیجه آن فرد دچار درد، خشکی عضلات و مشکل در حرکت سر میشود.
NSAIDs: اگرچه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نمی‌توانند مستقیماً دیستونی گردنی را درمان کنند، اما می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از این عارضه کمک کنند. این داروها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل میکنند که در ایجاد درد و التهاب نقش دارند. کاهش التهاب ناشی از NSAIDها میتواند به بهبود جزئی اسپاسم عضلانی و تسکین موقت درد کمک کند.
داروهای شل‌کننده عضلات: شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود دامنه حرکت سر و کاهش درد ناشی از دیستونی گردنی کمک کنند. دو نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که به طور معمول برای دیستونی گردنی تجویز میشوند عبارت‌اند از:
آرتروز گردن
آرتروز گردن عارضه‌ای است که باعث تخریب تدریجی دیسک‌های بین مهره‌های گردن میشود. دیسک گردن ماده‌ای نرم از جنس غضروف است که از ساییده شدن استخوان‌ها روی هم جلوگیری می‌کند. در طی زمان و ایجاد فشار، دیسک‌ها تحلیل رفته و استخوان‌ها روی هم ساییده شده و باعث ایجاد خارهای استخوانی میشوند. این تغییرات می‌توانند باعث التهاب، درد و خشکی گردن شوند. همچنین، التهاب ناشی از آرتروز گردن میتواند عصب‌های اطراف مهره‌ها را تحریک کند و در نتیجه سیگنال‌های غیرطبیعی به عضلات گردن بفرستد که منجر به اسپاسم عضلانی میشود.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از آرتروز گردن کمک کنند. این داروها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل کرده و در نتیجه التهاب و اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند. کاهش التهاب میتواند به بهبود درد و خشکی گردن ناشی از آرتروز کمک کند.
داروهای شل‌کننده عضلات: همان‌طور که گفته شد، التهاب ناشی از آرتروز گردنی میتواند باعث تحریک عصب‌های اطراف مفاصل شود و منجر به اسپاسم عضلانی گردد. داروهای شل‌کننده عضلات با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی یا مستقیماً بر عضلات، فعالیت غیرارادی عضلات را کاهش داده و به شلشدن آنها کمک میکنند چند نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که به طور معمول برای کمک به کاهش اسپاسم عضلانی ناشی از آرتروز گردن تجویز میشوند عبارت‌اند از:
دیسک گردن
بیرون‌زدگی دیسک گردن زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از دیسک بین مهره‌های گردن دچار بیرون‌زدگی یا پارگی شود. دیسک‌ها بهعنوان بالشتک بین مهره‌های ستون فقرات عمل کرده و ضربات را جذب میکنند. بیرون‌زدگی دیسک میتواند باعث فشار روی نخاع یا ریشه‌های عصبی اطراف شود. این فشار میتواند منجر به درد، بی‌حسی، ضعف و سوزن‌سوزن‌شدن در گردن، شانه‌ها، بازوها و دست‌ها شود. همچنین، فشار روی نخاع یا اعصاب میتواند باعث اسپاسم عضلانی در گردن گردد.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک گردن کمک کنند. فشار دیسک روی عصب‌های اطراف، باعث التهاب و تحریک آنها میشود. NSAIDها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل کرده و در نتیجه التهاب و اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند.
داروهای شل‌کننده عضلات: فشار ناشی از بیرون‌زدگی دیسک گردن روی نخاع یا ریشه‌های عصبی گردن میتواند باعث ارسال سیگنال‌های غیرطبیعی به عضلات گردن شود. این سیگنال‌های غیرطبیعی باعث انقباض غیرارادی عضلات و ایجاد اسپاسم عضلانی می‌گردند. شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود دامنۀ حرکت گردن و کاهش درد ناشی از دیسک گردن کمک کنند. چند نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که به طور معمول برای این عارضه تجویز میشوند عبارت‌اند از:
مننژیت
مننژیت التهاب پرده‌های اطراف مغز و نخاع است. این التهاب میتواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد. علائم اصلی مننژیت تب، سردرد شدید، خشکی شدید گردن، حالت تهوع و استفراغ، و حساسیت به نور است. مننژیت همچنین میتواند باعث اسپاسم عضلانی، به خصوص در عضلات گردن و کمر شود.
NSAIDs: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به طور مستقیم اسپاسم عضلانی ناشی از مننژیت را درمان نمی‌کنند. چرا که منشأ این اسپاسم، التهاب ناشی از عفونت است. با این حال، NSAIDها ممکن است در برخی موارد برای کمک به کاهش تب و درد ناشی از مننژیت تجویز شوند.
داروهای شل‌کننده عضلات: التهاب ناشی از مننژیت میتواند باعث تحریک اعصاب اطراف مغز و نخاع شود. این تحریک باعث ارسال سیگنال‌های غیرطبیعی به عضلات، به خصوص عضلات گردن و کمر، و در نتیجه اسپاسم عضلانی میشود. شل کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیر ارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود درد و خشکی ناشی از مننژیت کمک کنند. چند نمونه از رایج‌ترین شل کننده‌های عضلانی برای مننژیت شامل این موارد است:
تنگی کانال نخاعی گردن
تنگی کانال نخاعی گردن (Cervical Stenosis) عارضه‌ای است که در آن کانال نخاع در ناحیۀ گردن دچار تنگی میشود. این تنگی میتواند ناشی از آرتروز، بیرون‌زدگی دیسک یا مادرزادی باشد. تنگی کانال نخاع، روی نخاع و اعصابی که از آن خارج میشوند فشار وارد می‌کند. فشار روی اعصاب میتواند باعث درد، بی‌حسی، ضعف یا سوزن‌سوزن‌شدن در گردن، شانه‌ها، بازوها و دست‌ها شود. همچنین ممکن است باعث اختلال در راه‌رفتن و تعادل گردد. یکی از عوارض جانبی تنگی نخاع گردنی، اسپاسم عضلانی در گردن و بالاتنه است.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از اسپاسم عضلانی ناشی از تنگی نخاع گردنی کمک کنند. فشار ناشی از تنگی نخاع روی عصب‌های اطراف میتواند باعث التهاب و اسپاسم عضلانی در گردن شود. NSAIDها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل کرده و در نتیجه التهاب و اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند. کاهش التهاب میتواند به بهبود درد و سفتی گردن ناشی از تنگی نخاع کمک کند.
داروهای شل‌کننده عضلات: فشار ناشی از تنگی کانال نخاعی روی عصب‌های اطراف، سیگنال‌های غیرطبیعی به عضلات گردن ارسال می‌کند. این سیگنال‌های غیرطبیعی منجر به انقباض غیرارادی و مداوم عضلات (اسپاسم عضلانی) می‌گردد. شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود دامنه حرکت گردن و کاهش درد ناشی از تنگی نخاع گردنی کمک کنند. برخی از شل‌کننده‌های عضلانی که معمولاً برای این منظور تجویز میشوند عبارت‌اند از:
اختلال مفصل گیجگاهی فکی
اختلال مفصل گیجگاهی – فکی (TMJ) عارضه‌ای است که مفصل فک و عضلات اطراف آن را درگیر می‌کند. این اختلال میتواند باعث درد، سفتی، و صداهای تق‌تق مانند هنگام جویدن شود. یکی از عوارض شایع این اختلال، اسپاسم عضلانی در عضلات فک و صورت است. این اسپاسم‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند فشار یا ساییدگی بیش از حد مفصل، و آسیب‌های دندان باشند. اسپاسم‌های عضلانی ناشی از این اختلال می‌توانند باعث درد، محدودیت حرکت فک، و سردرد شوند.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از اسپاسم عضلانی کمک کنند. این داروها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل میکنند که در ایجاد درد و التهاب نقش دارند.
داروهای شل‌کننده عضلات: همان‌طور که گفته شد، اسپاسم عضلانی در اختلال مفصل گیجگاهی – فکی میتواند ناشی از فشار یا ساییدگی بیش از حد مفصل، و آسیب‌های دندان باشد. این عوامل باعث ایجاد سیگنال‌های غیرطبیعی عصبی به عضلات فک و صورت شده و منجر به انقباض و اسپاسم آنها میشود. شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود دامنۀ حرکت فک و کاهش درد کمک کنند. سه نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که معمولاً برای اختلال گیجگاهی – فکی تجویز میشوند عبارت‌اند از:
آسیب یا ضربه شلاقی گردن (Whiplash)
ضربه شلاقی (Whiplash) آسیبی است که در اثر کشیدگی یا پارگی ناگهانی عضلات و رباط‌های گردن ایجاد میشود. این کشیدگی یا پارگی اغلب ناشی از تکان شدید و ناگهانی سر به جلو و عقب، مانند تصادفات رانندگی است. ضربه شلاقی میتواند باعث آسیب به بافت‌های نرم اطراف ستون فقرات از جمله عضلات، رباط‌ها و اعصاب شود. این آسیب‌ها می‌توانند منجر به اسپاسم عضلانی گردن شوند. اسپاسم عضلانی انقباض غیرارادی و پایدار عضلات است که باعث درد، سفتی و محدودیت حرکت گردن میشود.
NSAIDs: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از اسپاسم عضلانی کمک کنند. التهاب ناشی از آسیب به بافت‌های نرم گردن میتواند باعث تحریک عصب‌ها و افزایش اسپاسم عضلانی شود. NSAIDها با مسدودکردن تولید مواد شیمیایی التهابی به نام پروستاگلاندین عمل کرده و در نتیجه التهاب و اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند.
داروهای شل‌کننده عضلات: کشیدگی یا پارگی ناگهانی عضلات گردن در اثر ضربه شلاقی باعث آسیب به بافت‌های نرم و تحریک عصب‌های اطراف میشود. این تحریک سیگنال‌های غیرطبیعی را به عضلات گردن می‌فرستد که منجر به اسپاسم عضلانی میشود. شل‌کننده‌های عضلانی با کاهش فعالیت غیرارادی عضلات، می‌توانند به کاهش شدت اسپاسم و در نتیجه بهبود دامنه حرکت گردن و کاهش درد ناشی از ضربه شلاقی کمک کنند. سه نمونه از داروهای شل‌کننده عضلانی که معمولاً برای ضربه شلاقی تجویز میشوند عبارت‌اند از:
مقایسه و معرفی قرصهای شل‌کننده عضلات گردن
در جدول زیر می‌توانید خلاصه‌ای از خصوصیات قرصهای شل‌کننده که معمولاً برای گرفتگی عضلات گردن تجویز میشوند را مشاهده کنید:
| دارو | مصرف کوتاه مدت | مصرف بلندمدت | موارد استفاده و نکات مهم |
|---|---|---|---|
| سیکلوبنزاپرین | ✔️ | برای اسپاسم عضلانی حاد، به مدت 2-3 هفته | |
| متوکاربامول | ✔️ | برای تسکین کوتاه‌مدت اسپاسم حاد | |
| کاریزوپرودول | ✔️ | برای دردهای حاد عضلانی، خطر وابستگی و سوءمصرف بالا | |
| متاکسالون | ✔️ | استفاده کوتاه‌مدت برای دردهای اسکلتی عضلانی حاد، اثرات آرام‌بخش کم | |
| اورفنادرین | ✔️ | برای درد و اسپاسم عضلانی، در صورت نیاز به یک مسکن جانبی و تکمیلی | |
| باکلوفن | ✔️ | در درجه اول برای مدیریت طولانیمدت اسپاستیسیتی در شرایطی مانند ام اس یا آسیب‌های نخاعی | |
| تیزانیدین | ✔️ | ✔️ | مدیریت اسپاستیسیتی کوتاه‌مدت و بلندمدت، اثربخشی کوتاه‌مدت، نیاز به مصرف چند دوز در روز |
| دیازپام | ✔️ | برای گرفتگی عضلانی حاد استفاده میشود، خطر وابستگی زیاد |
شل‌کننده‌های عضلانی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: قرصهای ضد اسپاسم و قرصهای ضد اسپاستیسیتی. هر کدام از این دو دسته داروها برای اهداف خاصی طراحی شده‌اند و مکانیسم‌های متفاوتی دارند. قرصهای ضد اسپاسم بیشتر برای تسکین دردهای عضلانی ناشی از اسپاسم‌های حاد مورداستفاده قرار می‌گیرند، درحالی‌که قرصهای ضد اسپاستیسیتی برای درمان اسپاستیسیتی مزمن ناشی از اختلالات عصبی مانند ام اس و آسیب‌های نخاعی استفاده میشوند.
مطالعات معدودی درباره مقایسه تأثیرگذاری داروهای شل‌کننده عضلانی انجام‌گرفته است. این مطالعات مجموعاً نتوانسته‌اند نشان دهند که یک شل‌کننده عضلانی بر دیگری برتری دارد یا قوی‌تر است. یکی از داروهایی که تحت مطالعات گسترده قرار گرفته است سیکلوبنزاپرین است و نتایج گویای این موضوع است که این دارو بهعنوان یک شل‌کننده عضلانی عمومی قابل‌تجویز است. از طرفی، خواص آرام‌بخش و خواب‌آور تیزانیدین و باکلوفن ممکن است برای بیمارانی که از بی‌خوابی ناشی از اسپاسم شدید عضلانی رنج می‌برند، مفید باشد. متوکاربامول و متاکسالون کمتر آرام‌بخش هستند، اگرچه شواهد اثربخشی این دو دارو محدود است؛ بنابراین هرکدام از داروهای شل‌کننده عضلانی در شرایط خاص و با درنظرگرفتن نیازهای بیمار تجویز میشود و معرفی یک دارو بهعنوان «قوی‌ترین» هنوز ممکن نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
قرصهای ضد اسپاسم
قرصهای ضد اسپاسم برای درمان اسپاسم‌های عضلانی حاد و کوتاه‌مدت استفاده میشوند. اسپاسم‌های عضلانی معمولاً ناشی از آسیب‌های فیزیکی، استفادۀ بیش از حد از عضلات، یا کشیدگی‌های ناگهانی عضلات هستند. این داروها بیشتر برای شرایطی مانند دردهای عضلانی پس از فعالیت‌های ورزشی یا حوادث استفاده میشوند.
ویژگی‌ها
- مدت‌زمان اثرگذاری: این داروها برای استفادۀ کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند.
- اثرگذاری روی عضلات: بیشتر بر روی عضلات اسکلتی اثر می‌گذارند.
- موارد مصرف رایج: کشیدگی عضلات، پیچ‌خوردگی، و اسپاسم‌های حاد عضلانی.
متوکاربامول (Methocarbamol)
متوکاربامول بهعنوان یک شل‌کننده عضلانی عمل کرده و برای تسکین دردهای عضلانی حاد و اسپاسم‌ها تجویز میشود. این دارو با کاهش انتقال پیام‌های عصبی در نخاع و مغز، باعث کاهش اسپاسم‌های عضلانی میشود.
چه موقع تجویز میشود؟
متوکاربامول در مواقعی تجویز میشود که بیمار علاوه بر شل‌کننده عضلات، نیاز به یک آرام‌بخش و مسکن ملایم نیز دارد. به همین دلیل متوکاربامول در بسیاری از مواقع برای رفع اسپاسم‌های بعد از جراحی تجویز میشود.
| تأثیر دارو | شل‌کننده اسپاسم‌های حاد عضلات اسکلتی |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش پیام‌های عصبی در نخاع و مغز |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، سرگیجه |
سیکلوبنزاپرین (Cyclobenzaprine)
سیکلوبنزاپرین یکی از رایج‌ترین داروهای ضد اسپاسم است که معمولاً برای تسکین کوتاه‌مدت اسپاسم‌های عضلانی حاد ناشی از آسیب‌ها یا شرایط مشابه تجویز میشود. سیکلوبنزاپرین با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی و به‌ویژه مغز، باعث کاهش فعالیت‌های غیرطبیعی عضلات میشود. این دارو از طریق افزایش برخی واکنش‌های عصبی خاص در مغز به شلشدن عضلات کمک می‌کند.
چه موقع تجویز میشود؟
سیکلوبنزاپرین به علت خاصیت شل‌کنندگی قوی، در موارد گرفتگی‌های حاد و شدید تجویز میشود، با این شرط که خواص آرام‌بخشی آن برای بیمار مشکلی ایجاد نکند.
| تأثیر | شل‌کننده برای اسپاسم‌های حاد عضلات اسکلتی |
|---|---|
| مکانیسم اثر | سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، خشکی دهان |
اورفينادرين (Orphenadrine)
اورفينادرين یک داروی ضد اسپاسم است. این دارو به دلیل خواص آنتی‌کولینرژیک خود شناخته میشود، به این معنی که اثرات ماده شیمیایی‌ای را که به عضلات پیام انقباض می‌دهد، کاهش می‌دهد. به بیان ساده، اورفينادرين کمک می‌کند تا عضلات کمتر منقبض شده و در نتیجه اسپاسم‌ها و درد عضلانی کاهش پیدا کنند.
چه موقع تجویز میشود؟
اورفينادرين علاوه بر خواص شل‌کنندگی عضلات، تسکین‌دهنده درد نیز هست و در مواقعی تجویز میشود که اسپاسم عضلانی با درد شدید همراه باشد
| تأثیر | کمک به شلشدن عضلات و کاهش درد عضلانی |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش انتقال پیام‌های عصبی از اعصاب به عضلات |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، خشکی دهان |
متاکسالون (Metaxalone)
متاکسالون یک شل‌کننده عضلانی است که به کاهش اسپاسم‌ها و دردهای عضلانی ناشی از آسیب‌ها یا شرایط مشابه کمک می‌کند. متاکسالون نیز از طریق سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند و با کاهش فعالیت‌های غیرطبیعی عضلات به کاهش اسپاسم‌های عضلانی کمک می‌کند.
چه موقع تجویز میشود؟
به علت عوارض جانبی کم، متاکسالون برای افرادی تجویز میشود که تحمل عوارض جانبی سایر داروها را ندارند. همچنین این دارو خواب‌آور نیست و برای کسانی که نیاز دارند هوشیار بمانند مناسب است.
| تأثیر | شل‌کننده برای اسپاسم‌های حاد عضلات اسکلتی |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش فعالیت‌های غیرطبیعی عضلات |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، تهوع |
کاریسوپرودول (Carisoprodol)
کاریسوپرودول بهعنوان یک شل‌کننده عضلانی عمل می‌کند که از طریق اثرات روی سیستم عصبی مرکزی، درد و اسپاسم‌های عضلانی را کاهش می‌دهد. کاریسوپرودول نیز از طریق سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند. این دارو با مسدودکردن پیام‌های عصبی که از مغز به عضلات می‌رسند، به کاهش اسپاسم و درد عضلانی کمک می‌کند.
چه موقع تجویز میشود؟
این دارو به علت احتمال ایجاد وابستگی در بیمار، بهعنوان آخرین گزینه وقتی که سایر داروها جواب‌گو نباشند تجویز میشود.
| تأثیر | کاهش اسپاسم‌های حاد عضلات |
|---|---|
| مکانیسم اثر | مسدودکردن پیام‌های عصبی از مغز به عضلات |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | بله |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، سرگیجه |
قرصهای ضد اسپاستیسیتی
قرصهای ضد اسپاستیسیتی برای درمان اسپاستیسیتی مزمن و طولانیمدت استفاده میشوند. اسپاستیسیتی معمولاً ناشی از آسیب به سیستم عصبی مرکزی است، مانند ام اس، آسیب‌های نخاعی، فلج مغزی یا سکته مغزی. این داروها به کاهش انقباضات غیرارادی و مداوم عضلات کمک میکنند و به بیماران کمک میکنند تا تحرک و عملکرد بهتری داشته باشند.
ویژگی‌ها
- مدت‌زمان اثرگذاری: برای استفادۀ طولانیمدت و مدیریت گرفتگی‌های مزمن طراحی شده‌اند.
- اثرگذاری روی سیستم عصبی مرکزی: بیشتر بر روی مسیرهای عصبی در مغز و نخاع اثر می‌گذارند.
- موارد مصرف رایج: اسپاستیسیتی ناشی از اختلالات عصبی مزمن.
باکلوفن (Baclofen)
باکلوفن یک داروی ضد اسپاستیسیتی است که برای درمان اسپاستیسیتی مزمن ناشی از اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس و آسیب‌های نخاعی تجویز میشود. باکلوفن با ایجاد تأثیراتی در نخاع و مغز، باعث کاهش فعالیت‌های عصبی غیرطبیعی شده و در نتیجه اسپاستیسیتی را کاهش می‌دهد.
چه موقع تجویز میشود؟
باکلوفن عموماً برای اسپاسم‌های مزمن که در ام اس و آسیب نخاعی شایع هستند تجویز میشود.
| تأثیر دارو | شل‌کننده برای اسپاستیسیتی مزمن |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش فعالیت عصبی غیرطبیعی در نخاع |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، ضعف |
تیزانیدین (Tizanidine)
تیزانیدین یک داروی ضد اسپاستیسیتی است که برای کاهش اسپاستیسیتی مزمن در بیماران با اختلالات عصبی استفاده میشود و اثرات آرام‌بخشی روی سیستم عصبی مرکزی دارد. تیزانیدین باعث میشود پیام‌های عصبی که از مغز به عضلات می‌روند کمتر شوند. با کاهش این پیام‌ها، عضلات کمتر منقبض شده، اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلانی کمتر میشوند و عضلات راحت‌تر حرکت میکنند.
چه موقع تجویز میشود؟
تیزانیدین بیشتر در مواردی که اسپاستیسیتی اپیزودی (گذرا) است و نیاز به تأثیرگذاری بلندمدت نیست استفاده میشود. این دارو همچنین اثرات آرام‌بخشی کمتری دارد.
| تأثیر دارو | کاهش اسپاستیسیتی مزمن |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش میزان انتقال پیام‌های عصبی به عضلات |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | خیر |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، خشکی دهان |
دیازپام (Diazepam)
دیازپام بهعنوان یک بنزودیازپین عمل کرده که علاوه بر خاصیت ضداضطراب، به کاهش اسپاستیسیتی و آرامش عضلات نیز کمک می‌کند. این دارو باعث میشود که پیام‌های عصبی کمتری به عضلات ارسال شود؛ در نتیجه عضلات کمتر منقبض شده و بدن آرام‌تر میشود.
چه موقع تجویز میشود؟
دیازپام در موارد اسپاسم یا اسپاستیسیتی حاد، و در برخی شرایط اورژانسی که نیاز فوری به شلشدن عضلات هست استفاده میشود. به علت ریسک بالای ایجاد وابستگی و اعتیاد، دیازپام به‌صورت بلندمدت تجویز نمی‌شود.
| تأثیر دارو | شل‌کننده عضلات، کاهش اضطراب و اسپاستیسیتی |
|---|---|
| مکانیسم اثر | کاهش فعالیت عصبی غیرطبیعی در مغز و نخاع |
| مخدر / ایجاد وابستگی؟ | بله |
| عوارض شایع | خوابآلودگی، سرگیجه |
کی برای گرفتگی عضلات گردن به پزشک مراجعه کنیم؟
گرفتگی عضلات اغلب با استراحت و مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد. بااین‌حال، در برخی موارد، گرفتگی گردن میتواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشد که نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد. در اینجا به مواردی اشاره میشود که در صورت بروز آنها باید به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید و ناگهانی: اگر درد گردن به طور ناگهانی و شدید بروز کند و با گذشت زمان بهبود نیابد، میتواند نشان‌دهنده آسیب جدی‌تر مانند آسیب عضلانی باشد.
- درد مداوم و طولانیمدت: درصورتی‌که درد گردن بیش از چند روز طول بکشد و به درمان‌های خانگی مانند استراحت، کمپرس یخ یا مصرف مسکن‌های بدون نسخه پاسخ ندهد، باید به پزشک مراجعه کنید.
- گسترش درد به شانه‌ها یا بازوها: اگر درد گردن به شانه‌ها یا بازوها انتشار یابد و با احساس ضعف، بی‌حسی یا گزگز همراه باشد، میتواند نشانه تحت فشار بودن اعصاب باشد که نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
- علائم عصبی: بروز علائمی مانند سردرد شدید، تب، تهوع، استفراغ، گیجی یا مشکلات بینایی همراه با درد گردن میتواند نشانه‌ای از عفونت‌های جدی مانند مننژیت باشد که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
- وجود شرایط پزشکی زمینه‌ای: درصورتی‌که سابقه بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، پوکی استخوان یا سایر مشکلات اسکلتی دارید و درد گردن اخیراً بروز کرده است، باید به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب صورت گیرد.
عوارض عدم درمان گرفتگی عضلات گردن
گرفتگی عضلات گردن، اگر به‌موقع و به‌درستی درمان نشود، میتواند به مشکلات جدی‌تر و عوارض طولانیمدت منجر شود. در اینجا به برخی از این عوارض اشاره میشود:
- درد مزمن گردن: چنانچه گرفتگی عضلات گردن به‌موقع درمان نشود، میتواند به درد مزمن گردن تبدیل شود. این درد مزمن ممکن است توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را محدود کرده و کیفیت زندگی فرد را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
- محدودیت در حرکت: گرفتگی عضلات میتواند منجر به کاهش دامنۀ حرکتی گردن شود. این محدودیت در حرکت میتواند تأثیر منفی بر کار، رانندگی، ورزش و سایر فعالیت‌های روزمره داشته باشد.
- ضعف عضلات: عدم درمان گرفتگی عضلات گردن میتواند به ضعف عضلات منجر شود. ضعف عضلات میتواند باعث عدم تعادل و افزایش خطر افتادن و آسیب‌های بیشتر شود.
- تشکیل نقاط ماشه‌ای: نقاط ماشه‌ای (Trigger Points) که به نواحی حساس و دردناک در عضلات گفته میشود، ممکن است در اثر گرفتگی‌های مزمن ایجاد شوند. این نقاط ماشه‌ای می‌توانند درد را به نواحی دیگر بدن منتقل کنند و به ایجاد درد مزمن و گسترده‌تر منجر شوند.
- فشردگی اعصاب: اگر عضلات گردن به طور مداوم دچار اسپاسم باشند، می‌توانند به اعصاب نخاعی فشار آورده و باعث علائمی مانند بی‌حسی، گزگز، یا ضعف در بازوها و دست‌ها شوند. این وضعیت میتواند به‌مرورزمان به آسیب عصبی دائمی منجر شود.
- اختلالات خواب: درد و ناراحتی ناشی از گرفتگی عضلات گردن میتواند باعث اختلال در خواب شود. خواب ناکافی و بی‌کیفیت میتواند به خستگی مزمن، کاهش تمرکز و کاهش عملکرد روزانه منجر شود.
سؤالات متداول
تأثیر قرصهای مکمل مانند منیزیم بر گرفتگی عضلات گردن چیست؟
منیزیم بهعنوان یک ماده معدنی ضروری میتواند به کاهش گرفتگی عضلات کمک کند. این ماده باعث شلشدن عضلات و کاهش انقباضات غیرارادی میشود.
عوارض مصرف طولانیمدت داروهای ضد اسپاسم چیست؟
مصرف طولانیمدت داروهای ضد اسپاسم میتواند عوارضی مانند وابستگی، خوابآلودگی، سرگیجه، خشکی دهان و یبوست ایجاد کند.
آیا استفاده از پمادهای موضعی میتواند به کاهش درد گردن کمک کند؟
بله استفاده از پمادهای موضعی مانند کرمهای ضدالتهاب میتواند به کاهش درد و اسپاسم گردن کمک کند. این کرمها به طور مستقیم بر روی ناحیۀ دردناک اعمال میشوند و به شلشدن عضلات و کاهش التهاب کمک میکنند.
بهترین پمادهای موضعی برای کاهش درد و اسپاسم گردن چیست؟
بهترین پمادهای موضعی برای کاهش درد و اسپاسم گردن شامل کرمهای حاوی منتول، کپسایسین، و NSAIDs (مانند دیکلوفناک) هستند.
آیا استفاده از گردنبند طبی میتواند به کاهش درد و اسپاسم گردن کمک کند؟
بله استفاده از گردنبند طبی میتواند به کاهش درد و اسپاسم گردن کمک کند. این گردنبندها با حمایت از گردن و کاهش حرکت، فشار بر عضلات و مفاصل گردن را کاهش می‌دهند.
چه مدت باید از گردنبند طبی استفاده کرد؟
مدت‌زمان استفاده از گردنبند طبی بسته به‌شدت درد و وضعیت بیمار متفاوت است. معمولاً توصیه میشود از گردنبند طبی برای مدت کوتاه و تحت‌نظر پزشک استفاده شود تا از ضعیف‌شدن عضلات گردن جلوگیری شود.
تأثیر ماساژ با روغن‌های گیاهی بر کاهش اسپاسم گردن چیست؟
ماساژ با روغن‌های گیاهی مانند روغن اسطوخودوس، نعناع، و رزماری میتواند به شلشدن عضلات، کاهش درد و اسپاسم گردن کمک کند. این روغن‌ها دارای خواص آرامش‌بخش و ضدالتهابی هستند که به بهبود جریان خون و کاهش تنش عضلانی کمک میکنند.
